بررسی وضع بازار فولاد در صحن علنی

نمایندگان در جلسه علنی دیروز مجلس به بررسی وضع بازار فولاد پرداختند.

روز یکشنبه گزارش کمیسیون صنایع در مورد وضع بازار فولاد در مجلس قرائت و طرح توسعه و تولید پایدار فولاد به عنوان طرح پیشنهادی این کمیسیون به مجلس ارائه و اعلام وصول شد.

به گزارش ایسنا، محمدباقر قالیباف در جلسه علنی دیروز  مجلس اظهار کرد: ان‌شاءالله طرحی (طرح تولید پایدار زنجیره فولاد) که در کمیسیون صنایع مد نظر بوده و اعلام وصول شده است بتواند در مجلس مطرح شود و این مشکلات را که مشکلات به حقی بود و نمایندگان به آن اشاره کردند با طرح توسعه و تولید پایدار فولاد کاهش و سامان یابد.

در ادامه جلسه علنی، نمایندگان مردم نظرات خود را در مورد فولاد بازگو کردند.

وزارت صمت نظارت مناسبی بر بازار فولاد ندارد

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی گفت: حدود ۳۰میلیون تن تولید فولاد در کشور وجود دارد و مصرف واقعی آن نزدیک به ۱میلیون تن است، لذا با توجه به این میزان از تولید و مصرف در کشور، گرانی در فولاد توجیه ندارد و به سیاست‌گذاری ناقص در زنجیره فولاد برمی‌گردد.

به گفته حجت‌الاسلام سیدجواد حسینی‌کیا، نبود حمایت‌بخشی در عرضه فولاد باعث نابسامانی در بازار فولاد شده است و از طرف دیگر توزیع متناسب سود در زنجیره فولاد نیست که نمونه آن را می‌توان در نحوه توزیع سنگ آهن دید.

حسینی‌کیا ادامه داد: عوارض گمرکی صفر برای صادرات فولاد یکی دیگر از علل نابسامانی در بازار فولاد است. صفر بودن عوارض گمرکی باید در انتهای زنجیره فولاد باشد نه در ابتدا و خام‌فروشی محصول قرار گیرد. همچنین شاهد عرضه ناکافی فولاد در بورس هستیم، بدترین حالت در بازار بورس آن است که قیمت دوگانه در یک بازار ایجاد شود.

این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس ادامه داد: وزارت صمت نظارت مناسبی بر بازار و سامانه‌های خرید و فروش فولاد ندارد، همچنین نظارتی بر معاملات خارج از بورس صورت نمی‌گیرد. برای حل مشکلات حوزه فولاد انتقال توزیع سود فولاد از ابتدای زنجیره به طول زنجیره فولاد است. اگر این اتفاق نیفتد قطعا خام‌فروشی ادامه خواهد داشت.

حسینی‌کیا با تاکید بر لزوم حذف مجوزهای کاغذی گفت که باید صادرات در انتهای زنجیره فولاد باشد تا ارزش افزوده بیشتری برای کشور به همراه داشته باشد که برای این مساله باید برنامه متناسب داشت و کار کارشناسی انجام داد تا علاوه بر ایجاد فضای رقابتی اشتغال ایجاد  شود.

نظارت ضعیف بر چرخه تولید و توزیع فولاد

نماینده مردم خلخال هم در این جلسه بیان کرد: امروز شاهدیم که ۶۰درصد فولاد به صورت شمش به فروش می‌رسد و این یعنی خام‌فروشی و این خلاف قانون برنامه ششم توسعه است. تنها ۲۲درصد سهم فولاد در بورس به فروش می‌رسد و این یعنی اجرا نشدن درست قانون و نظارت‌ها در این بخش است.

سیدغنی نظری‌خانقاه در ادامه اظهار کرد: تولید در صنعت فولاد حدود ۲برابر مصرف داخلی است، اما قیمت آن بالاتر از قیمت‌های عرف بین‌المللی است و این تناقض نشان‌دهنده نظارت نداشتن بر بازار و سوداگری‌هایی است که توسط دلالان صورت می‌گیرد، و امروزه شاهد رشد سلطان‌های فولاد هستیم.

او تصریح کرد: وزارت صمت در وظایف خود برای نظارت بر بازار کوتاهی کرده و تولیدکنندگان به حال خود رها شده‌اند و هر قیمت‌گذاری که باب میل خود باشد، انجام می‌دهند و مصرف‌کننده و منافع عمومی در نظر گرفته نمی‌شوند و چطور است که یک بنگاه اقتصادی کوچک، یک کشاورز یا یک مغازه‌دار بارها و بارها مورد نظارت، فشار و بازرسی قرار می‌گیرد، اما کارخانجات فولاد هر طور دلشان بخواهد، قیمت‌گذاری کرده و محصولات را در بازار عرضه می‌کنند.

نظری در پایان تاکید کرد: وزیر صمت باید تکمیل چرخه نظارت بر عرضه کالا توسط کارخانجات تولید فولاد را در اولویت قرار دهد تا محصولات فولادی به مصرف‌کننده واقعی برسد و دست دلال‌ها و واسطه‌ها کوتاه شود و برابری قیمت‌ها و نظام عرضه و تقاضا در صنعت فولاد ایجاد شود و بورس در عرصه فولاد فعال‌تر عمل کند.

قیمت فولاد نباید بیش از ۸۰۰۰ تومان باشد

نایب رئیس مجلس شورای اسلامی هم در جریان بررسی گزارش کمیسیون صنایع و معادن درباره بررسی وضعیت بازار فولاد گفت: قیمت سیمان و فولاد در پروژه‌های ساختمان‌سازی، مسکن و زیرساخت‌ها و پروژه‌های توسعه‌ای و شهرداری تاثیر زیادی دارد، اما به خاطر قیمت نامناسب سیمان و فولاد بسیاری از کارگاه‌های توسعه‌ای در سراسر کشور تعطیل شدند.

علی نیکزاد گزارش کمیسیون صنایع در مورد وضع بازار فولاد را دقیق خواند و به جلساتش با وزیر صنعت، معدن و تجارت و سرپرست پیشین وزارت صمت اشاره و اظهار کرد: متاسفانه در این‌باره مدیریت مقتدرانه در وزارت صمت دیده نمی‌شود و نباید قیمت فولاد بیش از  ۸۰۰۰تومان به ازای هر کیلوگرم باشد. همچنان قیمت فولاد بالاتر از نرخ جهانی است.

وی افزود: چرا باید قیمت فولاد کیلویی ۱۷ هزار تومان باشد. جلسه ای با انجمن شمش و فولاد هم برگزار کردم و آنها هم تاکید داشتند که اعتقادی به قیمت بالای ۸۰۰۰ تومان فولاد ندارند. در دنیا اعتقاد به اقتصاد آزاد است. با فرض دلار ۲۷هزار تومانی قیمت فولاد به کیلویی ۱۰هزار تومان هم نمی‌رسد؛ پس چرا اکنون به قیمت ۱۷هزار تومان به فروش می‌رسد؟

نماینده اردبیل ادامه داد: در کشور ۳۰میلیون تن فولاد تولید می شود که نهایت ۱۵میلیون تن در داخل مصرف می‌شود، ولی باز هم قیمت فولاد در بازار ایران بالاتر از قیمت جهانی است. انتظار داریم وقتی کالایی در بورس عرضه می‌شود قیمت آن ارزان شود. باید مقتدرانه و محکم با رانت‌خواران و دلالان برخورد شود و مجلس هم از آن حمایت می‌کند.

نیکزاد در پایان اظهار کرد: ۴۸درصد از میزان صادرات سیمان و فولاد کم شده ولی با وجود انرژی یارانه‌ای و حمایت دولت و حقوق ریالی به کارگران باز هم قیمت سیمان و فولاد زیادتر است.

تعارض و تضاد جدی زنجیره تولید فولاد

در ادامه جلسه، نماینده شاهین‌شهر تاکید کرد: سنگ آهن بخشی از معادن و ثروت عمومی و انفال است که متاسفانه زنجیره تولید فولاد در کشور ما دچار تعارض و تضاد جدی است، از یک‌سو خواستار رهاسازی قیمت محصول تولیدی و از سوی دیگر خواستار رانت و یارانه در نهاده‌های تولید همچون تامین مواد اولیه و انرژی هستند و این تضاد به ضرر همه شهروندان است.

حسینعلی حاجی‌دلیگانی در ادامه اظهار کرد: آنها که اقتصاد بین‌المللی را به رخ سیاست‌گذاران می‌کشند و خواستار فروش محصولات خود در بازار به نرخ بین‌المللی هستند باید هزینه مواد اولیه و نیروی کار و انرژی خود را نیز به نرخ بازار آزاد و بین‌المللی پرداخت کنند. زمانی که یک واحد تولیدی فولاد در یک‌سال چندین هزار میلیارد تومان سود داشته است همه آن هنر مدیریتی نیست، بلکه بخشی از آن از جیب فقرا به جیب نامرئی آنها رفته است.

نماینده شاهین‌شهر تصریح کرد: یک‌ماه پیش فردی نزد بنده آمده و اذعان کرد در طول چند ماه ۲۰میلیارد تومان در این بازار سود کرده است. این حاصل مدیریت غلط ماست، ایجاد انحصار در خرید هر محصولی از جمله فولاد در بورس خود بستر فساد را ایجاد می‌کند. بورس باید مردمی شده و ورود اقشار مختلف به آن آزاد شود.

حاجی دلیگانی در پایان تاکید کرد: تعیین قیمت دستوری برای فولاد معنایی ندارد. واحدهای تولیدی قیمت حامل‌های انرژی و مواد اولیه خود را نیز باید به قیمت فوب خلیج فارس دهند. دولت نیز باید حقوق خود را از استخراج معادن بر مبنای قیمت معامله‌شده در بورس اخذ کند. هرگونه معافیت مالیاتی باید حذف شود. کلیه فعالیت‌های زنجیره تولید، عرضه و انبارداری باید شفاف شود.

وجود مافیای پیچیده‌ در بازار فولاد

عضو دیگری از کمیسیون صنایع مجلس در جلسه علنی دیروز اظهار کرد: در حوزه فولاد گران‌فروشی عجیبی در حال انجام است. قرار است تا پایان سال ۹۹، ۳۰میلیون تن فولاد تولید کنیم در حالی‌که مصرف داخلی ۱۲ تا ۱۴میلیون تن است، یعنی ما ۱۶میلیون تن مازاد تولید داریم.

حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی با بیان اینکه ایران در حوزه تولید آهن اسفنجی بزرگترین تولیدکننده جهان است، خاطرنشان کرد: برخی اتفاقات موجب گران‌فروشی در بازار فولاد شده است؛ یکی این که همه محصول در بورس عرضه نمی‌شود بلکه بخش کوچکی عرضه می‌شود که آن هم در رینگ صادراتی است نه داخلی و این باعث‌شده قیمت داخلی را چین و آمریکا برای ما مشخص کنند و قیمت داخل هم نسبت به قیمت فوب۱۰۰ دلار گرانتر به فروش می‌رسد.

نماینده محلات در مجلس با بیان این که در ۶ماهه اول امسال ۲۲درصد تولید فولاد در بورس عرضه شده است، خاطرنشان کرد: مابقی آن کجا رفته است؟ همین است که باعث گران‌فروشی می شود. سودش به جیب چه کسانی می‌رود؟ مافیای پیچیده‌ای شکل گرفته است. برخی ورق را از بورس می‌خرند و آن را به یک و نیم برابر به خودروساز می‌فروشند. چرا خودروساز مستقیم آن را نمی‌خرد؟

سلیمی تصریح کرد: مشکل دیگر نداشتن شفافیت است. ۱۶میلیون تن فولاد صادر می‌شود. در سال ۹۸، ۵میلیارد دلار از طریق صادرات فولاد درآمد داشتیم. این ارز چگونه در داخل وارد چرخه شده است؟ آیا به داخل کشور برگشته است یا نه؟ چطور هزینه شده است؟

نبود طرح جامعی برای تولید، عرضه و صادرات فولاد

عضو کمیسیون عمران در ادامه جلسه اظهار کرد: ما مشکلاتی در حوزه بازار فولاد داریم که نبود طرح جامع تولید، عرضه و صادرات فولاد از جمله این موارد است. در واقع این زنجیره مغفول مانده و وزارت صنعت طرح جامعی برای آن در نظر نگرفته است.

صدیف بدری افزود: بیشترین صادرات در حوزه فولاد مربوط به شمش فولاد است که ارزش افزوده پایینی دارد. حداکثر فولاد مورد نیاز در داخل کشور ۱۴ تا ۱۵میلیون تن است، در حالی که تولید سالانه ما به ۳۰میلیون تومان می‌رسد، در واقع ما ۲برابر مصرف کشور، تولید داریم، اما بر اساس گزارش‌هایی که دریافت کردیم، امسال کاهش صادرات نسبت به سال قبل داشتیم و این نشان می‌دهد مشکلمان مدیریت در عرضه و صادرات است.

نماینده مردم اردبیل در مجلس با اشاره به اختلاف قیمت بین بورس و بازار حاشیه یادآور شد: تولیدکننده انحصاری فولاد، حداکثر ۳۰درصد را در بورس ارائه می‌کند و مابقی را در بازار آزاد و با سود کلان ارائه می‌کند. ما در حد سه‌برابر افزایش قیمت داشتیم در حالیکه هزینه‌های تولید افزایش آنچنانی نداشته است، از جمله مصالح و خدمات و دستمزد کارگران ثابت بوده است؛ پس این افزایش قیمت به جیب چه کسانی می‌رود؟

بدری در پایان با انتقاد از عرضه گرانتر فولاد در بازار داخلی تصریح کرد: هیچ تدبیری از سوی مسئولان وجود ندارد و بازار به حال خود رها شده است. رانت، نبود شفافیت و انحصارگری در ارائه قیمت کاملا مشخص است و امیدواریم برای حل این مشکل تدبیر شود.