رویکرد شرکت سرمایه‌گذاری خوارزمی در تأمین منابع شرکت‌های دانش‌بنیان و کسب‌وکارهای نوپا در راستای تحقق شعار سال

دکتر حامد حامدی نیا*

نام گذاری سال ۱۴۰۱ از سوی رهبر معظم انقلاب به نام«تولید؛ دانش ‌بنیان، اشتغال آفرین» نشانه نیاز به استفاده از پتانسل‌های حوزه فعالیت ­های دانش بنیان جهت ایجاد رشد اقتصادی، اشتغال زایی و خنثی سازی  اثر تحریم‌ها است.

آمارهای جهانی نشان می‌دهد حمایت‌های هدفمند مادی از نوآوری‌های علمی و فناوری از طریق نهادهای سرمایه‌گذاری در افزایش فعالیت شرکت‌های دانش بنیان و استارتاپ‌ها در اقتصاد و کسب سهم بزرگتر از تولید ناخالص داخلی اهمیت بسزایی دارد.

 کسب و کار‌های کوچک و نوپا و شرکت‌های دانش بنیان در مقایسه با شرکت‌های سنتی، سرمایه‌بری محدودتری دارند.

همچنین بر اساس آخرین برآوردها شرکت ­های مذکور حدود ۳ برابر بیشتر از شرکت‌های سنتی رشد می‌کنند و بر اساس برآوردهای صورت گرفته از سال ۲۰۱۷ تاکنون حدود ۱۰ درصد از اشتغال زایی جهان را به عهده داشته‌اند.

از این­ رو در دهه اخیر از این شرکت‌ها به عنوان موتورهای محرک اقتصاد یاد می‌شود. اهمیت کسب و کارهای نوپا باعث شده که میزان سرمایه‌گذاری در آن‌ها خود به عنوان سنجه‌ای برای بررسی وضعیت یک اقتصاد مطرح شود.

در میان اقتصادهای مطرح جهان در سال ۲۰۲۰ کشورهایی نظیر سنگاپور، آمریکا و سوییس دارای بیشترین سرمایه‌گذاری در حوزه کسب و کارهای استارتاپی بر اساس میزان جمعیت بوده‌اند. کشور سنگاپور با ۴۰۰ر۱ دلار سرمایه‌گذاری در حوزه کسب و کارهای نوپا به ازای هر شهروند رتبه نخست را دارد.

علاوه بر رشد ارزش سرمایه‌گذاری در حوزه کسب و کارهای نوپا، تعداد سرمایه‌گذاری در این حوزه هم رشد داشته است. تعداد کل سرمایه‌گذاری‌های خطر پذیر انجام شده در سال ۲۰۲۰ توسط اتحادیه اروپا به بیش از ۵۰۰ر۶ طرح رسیده است که نسبت به ۸۰۰ر۱ طرح سرمایه‌گذاری شده در سال ۲۰۱۵ رشد خیره کننده ۳۰۰ درصدی را نشان می‌دهد.

با نگاهی به روند رو به رشد سرمایه‌گذاری جهانی روی استارتاپ‌ها در دو دهه اخیر می‌توان گفت وجود سرمایه و مؤسسات و نهادهای سرمایه‌گذاری نقش روانی و عملیاتی مهمی در شکل­ گیری، رشد و موفقیت کسب و کارهای نوپا دارند.

بر اساس گزارش UNDP  (برنامه توسعه سازمان ملل) در خصوص اکوسیستم نوآوری در ایران که اخیراً منتشر شده است، نخستین موج استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان از سال ۲۰۱۲ از طریق برنامه‌های دانشگاهی، افراد کارآفرین و افراد تحصیل‌کرده‌‌ خارج از کشور شکل گرفت. این موج در ایران دیرتر از بعضی کشورها مانند هند شکل گرفت، اما با سرعت بیشتری فراگیر شد و افراد دانشگاهی، دانشجویان، کارآفرینان و حتی سرمایه‌گذاران محلی و بین‌المللی را به سمت خود جذب کرد.

از سال ۲۰۱۴ با سرمایه‌گذاری بخش‌های خصوصی و دولتی، بالغ بر ۱۵۰استارت‌آپ در کشور ایجاد و در سال بعد این موج با رشد گسترده‌تری باعث ایجاد ۴۰۰استارت‌آپ فقط در تهران شد.

موج دوم استارت‌آپی ایران بر اساس گزارش برنامه توسعه سازمان ملل بعد از سال ۲۰۱۶ شکل گرفت؛ جایی که استارت‌آپ‌هایی در حوزه فین‌تک، فناوری‌های بیمه و تلویزیون‌های اینترنتی به سرعت گسترش یافتند.

گسترش فعالیت کسب­ وکارهای نوپا در چند سال اخیر در ایران فرصت های جدیدی را در کنار سرمایه­ گذاری در بازار سرمایه پیش­روی سرمایه‌گذاران قرار داده ­است.

در همین راستا گروه خدمات بازار سرمایه الگوریتم به عنوان بازوی سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری خوارزمی، در چارچوب برنامه­ های بلندمدت خود از سال ۱۳۹۶ وارد این حوزه شده و فرصت­ های موجود برای سرمایه­ گذاری در کسب‌وکارهای نوپا را مورد بررسی دقیق خود قرار داده­ است.

شرکت سرمایه‌گذاری خوارزمی به همراه شرکت‌های هم گروه توانسته است با استفاده از دانش و تجربه کسب شده و پیش‌بینی شکوفایی این حوزه در آینده نزدیک، در سال ۱۳۹۹ اقدام به تأسیس صندوق‌های سرمایه ­گذاری جسورانه با هدف استفاده از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود در کشور برای حضور در بازارهای دانش بنیان و نوین نماید.

دو صندوق جسورانه به نام‌های پویا الگوریتم و رشد یکم پیشگام به ترتیب با سرمایه ۵۰۰ و ۴۰۰ر۲ میلیارد ریالی با مدیریت شرکت سبدگردان الگوریتم به صورت رسمی از ابتدای سال ۱۴۰۰ فعالیت خود را آغاز کرد.

صندوق های مذکور هر دو از انواع صندوق ­های سرمایه­ گذاری جسورانه می­ باشند که با هدف سرما‌یه‌گذاری در حوزه­ هایی نظیر فناوری اطلاعات و ارتباطات، پزشکی و سلامت، رسانه و سرگرمی راه‌اندازی شده­ اند.

سرمایه­ گذاری صندوق­ های یاد شده در مراحل مختلفی از رشد استارت آپ­ ها صورت می­ پذیرد. صندوق­ پویا الگوریتم عموماً در استارت آپ هایی که در مرحله “ابتدایی رشد و توسعه بازار” هستند و پیشگام در استارت آپ‌هایی که در مرحله “در حال رشد و تثبیت جایگاه در بازار” هستند، سرمایه‌گذاری می­ نماید.

در حال حاضر صندوق‌های یاد شده در دوره کوتاه فعالیتشان، بیش از نیمی از سرمایه‌ جذب شده را به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های استارت‌آپی تخصیص داده که تا انتهای نیمه اول سال ۱۴۰۱ به صورت مرحله‌ای به شرکت‌های مذکور پرداخت می‌گردد. در مجموع تاکنون این دو صندوق در ۱۱ شرکت استارت آپ و دانش بنیانِ مطرح کشور سرمایه‌گذاری نموده اند و ۸ موردِ دیگر سرمایه­ گذاری در مرحله عقد قرارداد می­ باشد.

عملکرد مناسب شرکت سرمایه‌گذاری خوارزمی در این حوزه در کنار همکاری با شرکای راهبردی خود همانند صندوق نوآوری و شکوفایی، شرکت توسعه کارآفرینی بهمن و شرکت مدیریت سرمایه جسورانه پیشگام باعث شده است تا در همین زمان محدود در مقایسه با سایر صندوق‌های جسورانه موجود در بازار، رتبه اول را از منظر سرمایه‌گذاری انجام شده و تعهدات ایجاد شده کسب نماید.

در حال حاضر ارزش کل تعهدات قراردادی این دو صندوق ۴۰۰ر۳ میلیارد ریال است تنها حدود ۲۵ درصد منابع مذکور، از طریق صندوق‌های جسورانه خوارزمی تأمین شده است.

به عبارتی صندوق‌های جسورانه تحت مدیریت شرکت سرمایه‌گذاری خوارزمی توانسته است با  ایجاد شبکه‌ای گسترده از شرکای سرمایه‌گذاری با منابع نسبتاً معقولی، در تعداد بیشتری شرکت استارت‌آپی سرمایه‌گذاری نماید.

نقش کسب و کارهای کوچک و دانش‌بنیان در ایجاد تحول علمی، کشف یافته‌های جدید صنعتی و ارائه خدمات کاربردی برای رشد و توسعه اقتصادی کشور و اشتغالزایی از یک سو و دانش کسب شده و تجربه موفق شرکت سرمایه‌گذاری خوارزمی در این حوزه از سوی دیگر، شرکت سبدگردان الگوریتم را بر آن داشت تا به عنوان یکی از نهادهای پیشرو در این حوزه زیرساخت ­های لازم جهت توسعه این صنعت را فراهم سازد.

از این رو این شرکت جهت تکمیل زنجیره خدمات خود در این حوزه در نظر دارد در سال ۱۴۰۱ و همزمان با تکمیل سرمایه‌گذاری دو صندوق جسورانه تحت مدیریت، در آینده‌ای نزدیک اقدام به تأسیس بیشتر صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه و خصوصی خواهد نمود.

 امید است این شرکت علاوه بر بهره‌مندی از مزایای اقتصادی فعالیت یاد شده به عنوان بخشی از مسئولیت اجتماعی خود، در توسعه زیرساخت­ های این حوزه نقشی حتی اندک ایفا نماید.

*مدیرعامل شرکت سبدگردان الگوریتم