سکوت بره ها فریاد دلال ها!

صنعت دامداری نقش بسیار مهمی از جمله «تامین غذای سالم، ایجاد شغل، پشتیبانی از اقتصاد محلی، پایداری کشاورزی، تجارت و صادرات و …» در اقتصاد همه کشورها ایفا می کند و به این ترتیب پویایی این صنعت غالبا در اولویت دولت ها است.

صنعت دام کشور نیز به رغم چالش هایی که در مسیر تولید و بازار داشته است توانسته تولید خود را حفظ کند. در راستای بررسی آنچه صنعت دام کشور در سال ۱۴۰۳ پشت سر گذاشته است گفت و گویی با منصور پوریان رئیس شورای تامین دام کشور انجام داده ایم که در ادامه می خوانید.

سیاست گذاری هایی که بخش بازار را منتفع و بخش تولید را عقیم کرد

منصور پوریان رئیس شورای تامین دام کشور در ابتدا گفت: در سال ۱۴۰۳ مثل سال ۱۴۰۲ عملا صنعت دام کشور تحت فشار ماند و این به دلیل بالا رفتن هزینه های خوراک در بخش تولید بوده است و صنعتی به این گستردگی که می توانست بیش از این کارایی داشته باشد متاسفانه به دلیل بالا بودن هزینه تولید نتوانست آنگونه که شایسته است خود را نشان دهد.

از سوی دیگر در بخش بازار به هر حال بخشی از گوشت مورد نیاز از طریق واردات تامین شد و در سالهای اخیر اولین بار بود که به این میزان گوشت وارد می شد. در واقع حدود ۱۹۲ هزار تن در یازده ماهه امسال وارد شد و عملا حالتی از محدودیت بر صنعت دام ما گذشت؛ به طوری که بخش دامداری و بخش تولید دچار رکود شد.

صنعت دام در سال ۱۴۰۳ با چالش‌هایی نظیر افزایش هزینه‌های تولید، واردات بی‌رویه و کاهش قیمت دام زنده مواجه بود که منجر به تراز بازرگانی منفی شد

این رکود غالبا محصول سیاست ها و سیاست گذاری هایی بود که بازار را منتفع می کرد اما تولید را عقیم و با دردسر مواجه شد.

پوریان افزود: در کل صنعت دام  کشور با این همه فشارهایی که بر آن تحمیل شد باز هم به تولید ادامه داد و در بخش تولید گوساله از تابستان امسال شاهد افزایش در گوساله های آماده کشتار بودیم و حتی به پاییز رسید که شرایط دامدار بسیار سخت شد و این امر موجب انباشت دام در دامداری ها شد.

وی با بیان اینکه انباشت دام به معنی مازاد دام نیست؛ افزود: انباشت دام یعنی خروجی از دامداری مناسب نبود لذا با پیگیری هایی که از وزارت خانه ها و سازمان های تصمیم گیر انجام شد بحث خرید حمایتی مطرح گردید تا بخشی از گوساله های آماده کشتار خرید حمایتی شود که فشار بر دامدار کم شود. تامین و نگهداری این میزان دام آماده کشتار در آن برهه زمانی کار سختی بود اما تولیدکننده ها توانستند با وجود هزینه های بالا، تولید کنند.

بزرگترین تحولات صنعت دام از ابتدای ۱۴۰۳ رقم خورد

پوریان تصریح کرد: از ابتدای سال صنعت دام کشور یک مرحله بزرگ را پشت سر گذاشت به نحوی که تا ابتدای سال و حتی ابتدای بهار قیمت دام زنده سبک و سنگین بالا بود اما از ابتدای تابستان ۱۴۰۳ کاهش یافت و در بخش دام سبک از ۳۱۰ هزار تومان به ۲۵۰ هزار تومان رسید و قیمت دام زنده سنگین نیز از ۳۰۰ هزار تومان به ۱۸۰ هزار تومان رسید و تا الان در همین محدوده قیمتی است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر در بخش دام سبک شاهد تحول و افزایش گله ها بودیم؛ به این معنا بود که چون خروجی کم بود و از آن طرف تولید دام سبک فصلی است و امسال در جنوب و غرب کشور زایش ها بسیار خوب بود و گله های زیادی به این جمعیت اضافه شد و الان گله های گوسفندی در شرایط بسیار بالا و حجیمی قرار گرفته است و حتی آماده کشتار است و این به حجم قبلی اضافه می شود.

پوریان خاطرنشان کرد: طبق آمارهای دامپزشکی در سال ۱۴۰۲ در بخش دام و سبک و سنگین در مجموع ۱۲ میلیون راس کشتار شد اما در سال ۱۴۰۳ تا اوایل اسفند ماه  ۸ میلیون راس کشتار شده است؛ یعنی هنوز به نسبت سال قبل از نظر کشتار عقب هستیم. این در حالی است که کشتار کل دام های آماده کشتار امسال دیگر امکانپذیر نیست و به سال آینده منتقل می شود و این به معنا فشار بر تولید و تولیدکننده است.

ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گوشت قرمز در منطقه، نیازمند حمایت از تولید داخلی و تسهیل صادرات است تا بتواند جایگاه خود را حفظ کند

رئیس شورای تامین دام کشور اذعان داشت: در کل صنعت دام در سال ۱۴۰۳ توانست با این شرایط که در سال قبل به آن تحمیل شده بود خود را تا حدودی ترمیم کند و واحدهای پرواری مجددا شروع به کار کردند و در بخش مولد هم توانستند بخشی از گله های مولد که آسیب دیده بود و کشتار بی رویه دام های مولد در ۱۴۰۲ زیاد رقم خورد امسال شرایط بهتر شد و کاهش کشتار مولدها رقم خورد و به این ترتیب از این منظر نیز شاهد ترمیم بودیم.

یکی از دلایل این بود که عمده مصرف کننده دام ها و ماده های حذفی یعنی صنعت و صنف (صنایع سوسیس و کالباسی) با وارداتی که از هند صورت گرفت عملا سمت تولید داخلی نیامدند لذا افزایش دام مولد در پاییز موجب شد افزایش تولید دام در کل کشور داشته باشیم.

تولید صنعت دام عالی اما خروجی ضعیف است

این مقام صنفی تاکید کرد: با تمام این تفاسیر از نظر میزان تولید و زایش حوزه تولید صنعت دام وضعیت خوبی داشت، اما در بخش بازرگانی اصلا شرایط خوب نبود یعنی بازار مناسبی برای این سطح از تولیدات ایجاد نشد حال این بازارها چه خرید حمایتی و چه صادرات اجرایی نشد و کلا صنعت دام فقط تولید می شده و میزان گوشت گیری در سال ۱۴۰۳ بسیار بیشتر از ۱۴۰۲ بوده است. به عبارت دیگر وضعیت از نظر تولید عالی است اما خروجی پایین است و لذا فشار به طور کلی بر دامداران کشور متمرکز شده است.

وی در خصوص دلایل عملیاتی نشدن صادرات نیز گفت: تا سال ۱۴۰۱ صادرات داشتیم یعنی همیشه به دلیل انباشت دام صادرات را داشتیم اما بعد از آن صادرات منوط شد به تصمیماتی که در ستاد تنظیم بازار اتخاذ می شد. با توجه به اینکه اقلام ضروری در تنظیم  بازار،  گوشت قرمز است به دلیل بالا رفتن قیمت و دیگر شرایط ستاد تنظیم بازار برنامه ای نداشت و در عوض برای واردات بسیار برنامه داشتند و برای صادرات غالبا برنامه ای در دست نیست.

در حالی که صادرات می تواند به عنوان یک محرک، خیلی از بخش های تولیدی را تحریک کند و موجب خروجی از وضعیت انباشت دامی که در دامداری ها وجود دارد؛ شود.

صنعت دام در سالی که گذشت با کاهش قیمت دام زنده و انباشت تولید مواجه شد؛ سیاست‌های دولتی بازار را منتفع و تولید را تضعیف کرد

 پوریان تاکید کرد: با همه این تفاسیر سال ۱۴۰۳ برای صنعت دام یک تراز بازرگانی  منفی بوده است به این معنا که واردات انجام می شده اما خروجی و صادراتی برای حوزه دام اتفاق نیفتاده است.

ایران؛ تولیدکننده مطرح گوشت قرمز در منطقه

وی در خصوص جایگاه ایران در تولید گوشت قرمز و در حوزه دام گفت: در حوزه دام سبک ایران به عنوان یک تولید کننده بزرگ مطرح است در منطقه اگرچه به دلیل بالا بودن مصرف گاهی با کسری هم مواجه می شویم اما به عنوان عمده تولیدکننده گوشت قرمز در خاورمیانه به شمار می رویم، چون با توجه به جمعیت دامداران و همچنین جمعیت دامی کشور جزو کشورهای برتر در حوزه دام در منطقه هم هستیم.

به نحوی که میزان تولیدی که در  کشور انجام می شود حدود ۹۲۰ تا ۹۳۰ هزار تن گوشت قرمز در سال  است که این میزان تولید نه در ترکیه، نه در پاکستان و نه در هیچ جای دیگر این حجم از تولید انجام نمی شود. آن هم در شرایطی که میزان مصرف در کشور در محدوده یک میلیون تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن است.

لذا ایران جزو رتبه های اول تولید گوشت قرمز در منطقه است و این نشان می دهد در این صنعت حرف برای گفتن داریم. منتها به دلیل سیاست های ارزی و پولی کشور همیشه با افزایش هزینه ها در واردات نهاده و غیره مواجه بوده ایم که موجب افزایش قیمت ها در بخش دام و گوشت می شود.