لیلا ابوالفتحی
با توجه به شعار بازرگام «سریع، آسان و مطمئن» اما به نظر می‌رسد که نه سرعتی وجود دارد و نه آسانی و اطمینانی.
در کشور ما اختلاف قیمت محصولات در کارخانه و مزرعه تا بازار همیشه دارای اختلاف بسیار زیادی بوده است و این محدود به کالاها و اجناس خرد نمی‌شود و از ماشین و لوازم خانگی گرفته تا مرغ و تخم مرغ و …. دیده می‌شود.
البته این تنها به اختلاف قیمت در کارخانه و مزرعه تا بازار نیست بلکه هر جای بازار هم به فراخور جیب خریدار، قیمتهای متفاوتی وجود دارد. قیمت مرغ، میوه و ….. از محله‌ای به محله دیگر متفاوت است و همیشه هم کاسه‌کوزه این اختلاف قیمت‌ها بر سر دلال و واسطه خرد می‌شود و همیشه مقصران گرانی و کمبود بوده‌اند و کسی بر ضعف مدیریت و ناکارآمدی مسئولان صحه نگذاشته است.
در سال ۹۷برای عبور از عرضه سنتی و قطع دست دلالان و واسطه‌ها با انعقاد تفاهم‌نامه‌ای میان یک استارتاپ و اتحادیه میوه و تره‌بار از سامانه بازرگام رونمایی شد.
با افزایش بسیار زیاد قیمت کالاهای اساسی و میوه در سال جاری، ۱۰ آذر اسماعیل قادری‌‌فر، رئیس سازمان مرکزی تعاون روستایی با بیان اینکه می‌خواهیم دست دلالان غیرضرور را از بازار قطع کنیم،اعلام کرد سامانه بازرگام کالاهای اساسی مانند مرغ، تخم‌مرغ و برنج را با نرخ مصوب دولتی عرضه می‌کند.
او در مورد این سامانه توضیح داده گرچه ممکن است توزیع اینترنتی شامل همه مردم نباشد اما از آنجا که سزای گرانفروش، نخریدن است این شیوه فروش باعث خواهد شد بازار آرامش را به خود ببیند.
از زمان اعلام اسم سامانه بازرگام، جنجالی در شبکه‌های اجتماعی برپا شد که چرا کالاهای اساسی به یک شرکت داده شده و شرکت انتخاب شده برای خدمات‌دهی چه صلاحیتی نسبت به سایر شرکت‌ها داشته است.
همچنین گفته شده این کار ممکن است بستر رانت را برای یک شرکت خاص فراهم کند اما مسئولان وزارت جهاد کشاورزی معتقدند به منظور شفافیت این اقدام را انجام داده‌اند.
اما طبق بررسی‌ها این سامانه مربوط به سال ۹۷ است و تازگی ندارد و همان موقع هم شائبه‌هایی وجود داشته است. مساله‌ای که شائبه خصولتی بودن این شرکت را تقویت می‌کند. در حالی که سامانه‌های زیادی در کشور وجود دارد که چنین ظرفیتی را برای ارائه خدمات دارند اما فقط بازرگام برای عرضه خدمت انتخاب شده است.
سامانه بازرگام، یک سامانه اینترنتی است که تا قبل از این، فروش اینترنتی میوه و محصولات کشاورزی را انجام می‌داد و حالا در آن کالاهایی از جمله مرغ منجمد، تخم‌مرغ، شکر، روغن، برنج و… را با قیمت مصوب دولت عرضه می‌کند.
خرید از سامانه بازرگام، اینترنتی است و آن‌گونه که مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران خبر داده، این سامانه فعلا در چند شهر تهران، کرج، اصفهان، شیراز، یزد، رشت، مشهد، کرمان و تبریز فعال است.
با سری به سامانه بازرگام و خواندن نظرات و دیدگاه‌های مردم به نکات جالبی برمی‌خوریم که دست‌اندرکاران این سامانه اگر در پی رفع مشکلات و سروسامان دادن به این شیوه عرضه باشند می‌تواند بسیار ثمربخش باشد.
اکنون در این سامانه ۸ محصول در قالب ۱۴ نوع مختلف توزیع و شامل برنج، پنیر، تخم مرغ، روغن، شکر، شیر، ماست و مرغ می‌شود.
برای بررسی روند کار و کیفیت این سامانه سری به آن زدم و یکی‌یکی محصولات را انتخاب و نظرات مردم را خواندم.
ابتدا برنج پاکستانی را انتخاب کردم و مردم نوشته بودند: پر از شپشک بوده و تاریخ تولید هم که روی کیسه برنج چاپ شده مربوط به تیر ۱۳۹۸ است.
مورد بعدی که در بیشتر محصولات دیده می‌شود بی‌نظمی در ارسال است که مردم گله‌مند بودن که با تاخیر اجناس به دستشان رسیده است و یا در ساعتهای تعیین شده، به دستشان نرسیده است.
مشکل بعدی که زیاد به چشم می‌خورد اخطار «در محدوده نبودن» برخی مناطق برای پوشش این سامانه است که همگی مربوط به مناطق پایین تهران می‌شود، مناطقی که شاید هدف اصلی برای پوشش کالاهای اساسی با قیمت مصوب است.
نارضایتی بعدی مربوط به پاسخگو نبودن دست‌اندرکارن این سامانه در قبال تعهدات خود به مردم بودند و مردم می‌گویند که حتی یک شماره تلفن پیگیری برای انتقاد و پیشنهادات ذکر نشده است و یا هنگام تحویل کالا، بسته در جلوی در ساختمان رها شده است.
نبود مشخصات کامل برنج و روغن نیمه‌منجمد و بالا بودن قیمت برنج نسبت به سطح بازار از دیگر نکات مطرح شده در این دیدگاه‌ها بود.
وقتی سری به ثبت سفارش تخم مرغ زدم با این نکات مواجه شدم: بسیاری از نارضایتی‌ها مربوط به تاریخ گذشته بودن یا کم بودن زمان انقضای تخم مرغها از سه تا ۹ روز بود.
یکی از مصرف‌کنندگان هم معترض بود که سفارش را تحویل نگرفته و پیام دریافت کالا، ذکر شده است.
نارضایتی بعدی مربوط به مرغ منجمد بود که در صدر نارضایتی‌ها قرار داشت. بسیاری از نارضایتی‌ها مربوط به اختلاف وزن مرغ ثبت شده با مرغ دریافتی بود و عودت پول مازاد که با تاخیر و پیگیری‌های زیاد امکان‌پذیر است. مورد بعدی کیفیت، قیمت و وزن مرغ بود که اذعان داشتند که در سطح بازار ارزانتر و باکیفیت‌تر می‌توان تهیه کرد.
کبود بودن مرغها هم مشکل بعدی بود که ذکر شده بود.
از نگاه من نویسنده چند نکته وجود دارد که لازم است مسئولان وزارت کشاورزی به آن پاسخ دهند:
اول اینکه چرا در هر محصولی فقط یک برند در این سامانه عرضه داشته است؟ آیا دیگر برندها مایل به این کار نبوده‌اند یا انحصار و رانت وجود دارد؟ آیا نباید سلیقه مصرف‌کننده که هدف، تامین رضایت اوست در نظر گرفته شود و تمام سلیقه‌ها پوشش داده شود؟
چرا در این سامانه برنج ایرانی عرضه نمی‌شود؟ آیا برنج‌کار ایرانی مایل نیست برنج خود را به قیمت تعیین شده بفروشد و در پی بازارسازی و افزایش قیمت است یا واردات‌چی‌ها مجال حضور به آنها نداده‌اند؟
با توجه به گفته‌های دست‌اندرکاران تولید مرغ که اذعان داشته‌اند توان تولید مازاد و حتی صادرات مرغ را هم داریم و با رصد بازار و کاهش مرغ گرم حتی زیرقیمت مصوب که نشان از افزایش تولید دارد چرا مرغ منجمد ترکیه‌ای در این سامانه توزیع می‌شود و از مرغ گرم و منجمد داخلی استفاده نمی‌شود؟
این شیوه ارائه خدمات، بازی با وقت و اعتماد مردم است و ثمره‌ای جز نارضایتی مردم ندارد.
