فولاد سنگان، انقلاب سبز
علی ناجی؛ مدیر pmo (دفتر مدیریت پروژه فولاد سنگان)
فولاد سبز به استفاده از فناوری‌هایی اطلاق می‌شود که میزان انتشار دی‌اکسید کربن و سایر آلاینده‌ها را در فرآیند تولید فولاد به حداقل می‌رسانند.
یکی از راهبردهای اصلی تولید فولاد سبز، استفاده از منابع انرژی تجدید پذیر و روش‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی است که میزان آلایندگی و مصرف سوخت‌های فسیلی را کاهش می‌دهند. با رشد سریع صنعت فولاد و افزایش تقاضای جهانی، نیاز به روش‌های تولید پایدار برای کاهش اثرات زیست محیطی بیش از پیش احساس می‌شود.
در همین راستا، فناوری‌های جدید مانند انرژی‌های خورشیدی، بادی و فرآیندهای نوین تولید فولاد، به‌عنوان راهکارهایی برای کاهش انتشار کربن به کار گرفته می‌شوند. تولید فولاد یکی از آلاینده‌ترین صنایع در جهان به‌شمار می‌آید که به انتشار بالای CO2 و آلودگی آب و خاک منجر می‌شود.
مصرف بالای آب در فرآیندهای تولید و نیاز به استخراج گسترده منابع معدنی نیز به تخریب محیط زیست منجر می‌شود. از جمله فناوری‌های سبز در صنعت فولاد می‌توان به فرآیندهای مبتنی بر استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و جایگزینی روش‌های احیای مستقیم با هیدروژن به‌جای زغال سنگ اشاره کرد. در این فناوری‌ها، به جای احیای سنگ‌آهن با زغال‌سنگ که منجر به تولید CO2 می‌شود، از هیدروژن استفاده می‌شود که تنها محصول جانبی آن آب است.
پروژه اسپریدر و نقش آن در فولاد سنگان
پروژه اسپریدر در فولاد سنگان شامل طراحی و استفاده از تجهیزات مدرنی است که باطله‌های خشک حاصل از فرآیند تولید را به‌صورت بهینه مدیریت می‌کند که شامل یک سیستم مدرن و نیمه‌خودکاراست که باطله‌های خشک حاصل از فرآیند تولید را بدون نیاز به استفاده از آب به انبارهایی خاص منتقل و به صورت پشته‌ای انباشت می‌کند.
این پروژه در راستای به حداقل رساندن اثرات زیست محیطی صنایع فولاد و بهبود پایداری طراحی شده است. با توجه به نیازصنعت فولاد ایران به کاهش مصرف انرژی و آلایندگی،اسپریدر فولاد سنگان یکی از پروژه‌های سبز و پایداردر این صنعت محسوب می‌شود.
این سیستم از چند بخش اصلی تشکیل شده است:
نوار نقاله‌ها: برای انتقال باطله‌های خشک با حداقل مصرف انرژی و کاهش نیاز به وسایل حمل ونقل سنتی، از نوار نقاله‌هایی با طراحی بهینه و انعطاف‌پذیر استفاده می‌شود.
mobile stacker bridge: این تجهیز، که در واقع یک بازوی انتقال و انباشت مدرن است، با جابه‌جایی دقیق مواد در محل‌های انباشت از انتشار گردوغبار جلوگیری کرده و در عین حال مصرف انرژی را کاهش می‌دهد. این بازوی متحرک می‌تواند مواد را در لایه‌های مختلف و با چگالی بالا انباشت کند.
سیستم‌های کنترلی و نظارتی: این سیستم از حسگرها و نرم‌افزارهای پیشرفته‌ای بهره می‌برد که امکان کنترل و نظارت دقیق بر فرآیند انباشت را فراهم می‌کند. این حسگرها اطلاعات دقیقی از وضعیت پشته‌ها و نیازهای عملیاتی به‌دست می‌دهند و امکان کاهش خطاها را فراهم می‌کنند.
فرآیندهای انباشت و کاهش مصرف آب
باطله‌های خشک از فرآیندهایی که بدون استفاده از آب انجام می‌شوند، به‌دست می‌آیند. در پروژه اسپریدر،این مواد به روش‌های خشک مدیریت و انباشت می‌شوند و این امر مصرف آب را به شکل قابل توجهی کاهش می‌دهد.
مدیریت صحیح باطله‌ها در این پروژه از انتشار گرد وغبار جلوگیری می‌کند. به علاوه، انباشت باطله‌ها با استفاده از mobile stacker bridge به گونه‌ای است که امکان انباشت بهینه و سازماندهی شده فراهم می‌شود و از هدر رفت منابع جلوگیری می‌شود.
مدیریت باطله‌ها به روش خشک:
در بسیاری از کارخانه‌های فولاد، باطله‌ها معمولاً از طریق فرآیندهای آب محور مدیریت می‌شوند، که منجر به استفاده زیاد از آب و آلوده شدن منابع زیرزمینی می‌شود. اما در پروژه اسپریدر، از روش‌های خشک برای انباشت باطله‌ها استفاده می‌شود. با حذف نیاز به آب در این فرآیند، پروژه اسپریدر به‌طور مستقیم مصرف منابع آبی را کاهش داده و از ورود آلاینده‌ها به محیط زیست جلوگیری می‌کند.
حذف رواناب‌های آلوده:
یکی از مشکلات معمول در انباشت‌های مرطوب، ایجاد رواناب‌های آلوده است که باعث انتقال مواد شیمیایی به خاک و منابع آبی زیرزمینی می‌شود. اما در انباشت خشک اسپریدر، به دلیل عدم نیاز به آب، روان آب های آلوده ایجاد نمی‌شود.
این روش به حفظ کیفیت منابع آبی و جلوگیری از نفوذ آلاینده‌ها به لایه‌های خاک کمک شایانی می‌کند. این امر به ویژه در مناطقی که منابع آبی زیرزمینی و زمین‌های کشاورزی نزدیک به صنایع فولادی وجود دارد، اهمیت بیشتری دارد.
از طرفی مدیریت پایدار باطله‌ها در فولاد سنگان باعث می‌شودکه اثرات زیست محیطی این پروژه در طولانی مدت کاهش یابد. با استفاده از سیستم‌های هوشمند و بهینه، مانند پروژه اسپریدر، صنایع معدنی و فولادی می‌توانند راهکارهایی برای کاهش ردپای کربنی و افزایش پایداری محیط زیست بیابند.
پروژه اسپریدر در فولاد سنگان، به‌عنوان یکی از طرح‌های اجرایی فولاد سبز، به صورت مستقیم با استراتژی‌های جهانی کاهش آلایندگی و افزایش بهره‌وری انرژی همسو است. این پروژه نه تنها نمونه‌ای موفق از کاهش آلایندگی و مصرف منابع است، بلکه به عنوان الگویی برای سایر صنایع فولاد و معدن نیزمطرح است.
شایان ذکر است پروژه اسپریدر در فولاد سنگان به کاهش گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند. مصرف سوخت‌های فسیلی و برق در فرآیندهای سنتی انباشت و حمل مواد، نقش بزرگی در تولید CO2 دارد. اما این سیستم جدید با کاهش استفاده از وسایل حمل و نقل و همچنین بهره‌گیری از تجهیزات با بهره وری انرژی بالا، به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند.
تأثیرات زیست محیطی و ارتباط با مفهوم فولاد سبز
کاهش آلودگی خاک و آب: به دلیل انباشت خشک باطله‌ها، نیازی به فرآیندهای آب محور نیست، که این امر مانع از نفوذ آلودگی ها به منابع زیرزمینی آب و خاک می‌شود. علاوه بر این، مدیریت بهینه باطله‌ها باعث می‌شود که تجمع پسماندها در مناطقی خاص محدود شده و خطرات زیست محیطی کمتری ایجاد شود.
کاهش گازهای گلخانه‌ای و بهینه‌سازی مصرف انرژی:
نتیجه‌گیری و چشم انداز آینده
جمع‌بندی دستاوردها و مزایا: پروژه اسپریدر فولاد سنگان توانسته است راهکارهای نوینی برای مدیریت پایدار و سبز در صنایع فولاد ارائه دهد. از کاهش مصرف آب و انرژی گرفته تا کاهش انتشار آلاینده‌ها و گازهای گلخانه‌ای، این پروژه به‌عنوان نمونه‌ای موفق از اجرای فناوری‌های سبز و پایدار در صنعت فولاد شناخته می‌شود.
با توجه به نتایج مثبت پروژه اسپریدر،قابلیت توسعه این سیستم‌ها برای سایر بخش‌های صنعت فولاد نیز فراهم است. به‌ویژه با پیشرفت فناوری‌های اینترنت اشیا و هوش مصنوعی، امکان نظارت دقیق‌تر و اجرای خودکار عملیات بهبود پیدا می‌کند.
پروژه اسپریدر فولاد سنگان با به‌کارگیری فناوری‌ها یپیشرفته در مدیریت و انباشت باطله‌ها، موفق به کاهش مصرف آب، بهینه‌سازی مصرف انرژی، و جلوگیری از انتشار آلاینده‌ها شده است.
این پروژه به طور عملی نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با استفاده از فناوری‌های هوشمند، استراتژی های پایدار را در صنایع بزرگ پیاده کرد و به حفظ محیط زیست کمک کرد.
