قهقرای صنعت طلا و جواهر رو به قهقرا؛ جواهرهای ایرانی بی فروغ!

ایرانیان در ادوار مختلف تاریخی در ساختن جواهرات و زیورآلات از مهارت خارق العاده ای برخوردار بوده اند. آثار کهن از جواهر و زیورآلات کشف شده زیرخاکی کشورمان حکایت از قدمت دیرینه توجه ایرانیان به ساخت مصنوعات طلا و جواهرات دارد. توجه به صنعت طلا و جواهرات تا جایی است که هم اکنون یک روز را بنام روز جهانی نگین یا جواهر( ۱۳ مارس) انتخاب کرده اند.

عصراقتصاد- این در حالی است که جواهرات و زیورآلات ایران باستان امروز در نقاط بسیاری از دنیا چشم بینندگان را خیره می کند، امروزه هر بیننده ای که زیورآلات ایرانی را در موزه های معروف بین المللی مشاهده می نماید خلاقیت و توانمندی حیرت برانگیز سازندگان ایرانی در ساخت جواهرات را تحسین می کند.

به هر حال از شکوه و عظمت دست ساخته های هنری ایرانیان از روزگاران کهن تا به امروز هرچه گفته شود کم است، اما اینکه چرا هم اکنون زنجیره جواهر در ایران ناقص است و کمتر به این صنعت پرداخته می شود جایی بس تعجب است، چند و چون وعلل چرایی ضعف و نواقص زنجیره جواهر در ایران را طی گفت و گویی با “محمد کشتی آرای”، کارکشته صنعت طلا جواهر و رئیس اسبق اتحادیه طلا و جواهر تهران را در زیر با هم می خوانیم.

متاسفانه وجود بروکراسی های فراوان ادرای و قوانین و مقررات سخت و دست و پاگیر موجب شده است که نتوانیم در طلا و جواهر درخشش چندانی داشته باشیم

*جناب کشتی آرای، چرا با وجودی که ایرانیان در ساخت طلا و جواهر از دیرباز سرآمد بوده اند اما متاسفانه اکنون کشور با آنکه پتانسیل های فراونی درچنین صنعتی دارد ولی در این عرصه درخشش چندانی نداریم؟

ما در کشورمان تمام امکانات لازم و پتانسیل های سخت افزاری و نرم افزاری در بخش صنعت طلا و جواهر چون برخوردارداری از معادن فراوان متنوع طلا و جواهرات را داریم، امکان استخراج نیز وجود دارد و از هنرمندان و سازندگان طلا و جواهر بسیار توانمندی برخوردار هستیم ولی متاسفانه وجود بروکراسی های فراوان ادرای و قوانین و مقررات سخت و دست و پاگیر موجب شده است که نتوانیم در این عرصه درخشش چندانی داشته باشیم.

به طور مثال در بحث نرم افزاری هم اکنون در خیلی از دانشگاه ها فارغ التحصیلان متالوژی طراحی صنعتی زیادی که در عرصه طراحی ساخت طلا و جواهر فعال هستند داریم که در این بخش فعال هستند، هنرمندانی که در کار خود چون طراحی و ساخت جواهر و طلا به جرات می توان گفت؛ در دنیا بی نظیراند.

علاوه بر دانشگاها در مراکز آموزشگاهی و دانشگاههای علمی و کاربردی خیلی ها دورهای طراحی و ساخت طلا و جواهر را به خوبی گذرانده اند اما متاسفانه بخشی از آنها به دلیل کسادی بازار و گیر و گورهای موجود ادرای و …بیکارند. اینها سرمایه هایی هستند که اگر مورد توجه قرار گیرند بی تردید با توسعه صنعت طلا و جواهر کشور می توان ارزآوری و اشتغالزایی خوبی را نصیب کشور کنند.

* چرا صنعت طلای ایران به این روز دچار شده است و در بخش تولید و صادرات و…از رقبا عقب مانده ایم؟

وقتی طی سالیان سال ورود و خروج طلا از کشور ممنوع بود باید می دانستند که با چنین تفکری این صنعت تضعیف می شود اما طی یکی دوسال اخیر زمانی که متوجه شدند ورود و خروج طلا از کشور باید آزاد شود تا حدی این صنعت در مسیر رونق قرار گرفته است. این را باید گفت که بیش از ۲۰ سال مطابق مقررات و دستورالعمل های ابلاغی هیچ گونه طلای خامی به کشور وارد و یا خارج نمی شد اما اکنون با تسهیل قوانین خوشبختانه طلا وارد می شود.

موضوع دیگر ضعف در چرخه طلا و جواهر کشور تعرفه بالای برق، بیمه و ایجاد هزینه های اضافی و سربار در این بخش است که خیلی ها فکر می کنند، چون فعالان صنعت طلا درآمد بسیار بالایی دارد دست اندرکاران این عرصه را متحمل فشارهای زیادی می کنند در حالی که ایجاد محدودیت و فشار به فعالان صنف طلا و جواهرات باعث خواهد شد که این صنعت روز به روز تضعیف شود. دریافت مالیات، عوارض، هزینه های تولید، هزینه های سربار، تعرفه بالای برق، مالیات سنگین و .. نمونه ای از فشارهایی است که فعالان بخش طلا و جواهر با آن مواجه اند.

* آیا در کشورها دنیا نیز بروکراسی های اداری و فشارها به بخش تولید کنندگان طلا وارد می شود؟

خیر. مثلا در ترکیه برای اینکه صنعت طلا و جواهرشان رونق خاصی داشته باشد به فعالان این صنعت فشار وارد نمی شود و چه بسا به آنها نیز سوبسید هم می دهند تا با پیشرفت این صنعت هم اشتغالزایی در کشورشان ایجاد شود و هم اینکه از طریق توسعه صنعت طلا و جواهر ارزآوری مناسبی را از طریق صادرات طلا و جواهر داشته باشند. علاوه بر این قوانین برای تولید کنندگان، سازندگان و استخراج کنندگان معادن طلا و جواهر بسیار آسان است و مقررات سخت و پیچیده ای ندارند.

این در حالیست که در ایران به دلیل شرایط تحریمی دولت و مسئولان باید گوشه چشمی به صنعت طلا داشته باشند چرا که با توسعه صادرات طلا، بی تردید ارز آوری قابل توجهی نصیب کشور خواهد شد.

هم اکنون تولیدات بسیاری از واحدهای طلا و جواهر به دلیل سردی بازار در پی کاهش میزان قدرت خرید مردم به اندازه ای کم شده است که همین مقدار کم هم روی دست آنها مانده است. با وجود تداوم چنین رکود عجیبی صنعت طلا و جواهر کشور به جای پیشرفت به قهقرا رود

*وضعیت صنعت طلا و جواهر کشور را چگونه می بینید؟ در صورت کم توجهی به این بخش آینده آن را چگونه پیش بینی می کنید؟

به نظر می رسد دولت باید حامی فعالان صنعت طلا و جواهر باشد و تمام امکانات لازم را در اختیار آنها بگذارد نه اینکه آنقدر دست اندرکاران طلا و جواهر را با ایجاد قوانین دست و پا گیر لای گیره بگذارد که آنها در تولید و ساخت این صنعت شیک و ارزشمند بی انگیزه کند. هم اکنون بسیاری از واحدهای طلا و جواهر به دلیل سردی بازار در پی کاهش میزان قدرت خرید مردم تعطیل شده اند و یا با ظرفیت ۲۰ تا ۵۰ درصد کار می کنند. تولیدات آنها به اندازه ای کم شده است که همین مقدار کم هم روی دست آنها مانده است. با وجود تداوم چنین رکود عجیبی صنعت طلا و جواهر کشور به جای پیشرفت به قهقرا رود.

از طرفی چون خیلی ها دیگر همچون گذشته برای تهیه طلا و جواهر به بازار نمی آیند و بیشتر مشتریان واحدهای طلافروشی افرادی هستند که خریدار طلای شکسته و آب شده هستند این موضوع بیانگر آن است که مردم دیگر چون گذشته به چشم زینت و زیورآلات به طلا و جواهرات نمی نگرند و طلا و جواهر را فقط برای سرمایه گذاری و حفظ ارزش پول از بازار تهیه می کنند. به همین دلیل است که مصنوعات طلا این روزها در بازار خیلی خریداری ندارد. موضوعی که باعث شده سطح تقاضا برای خرید مصنوعات طلا در بازار بشدت کم شود.

وجود تورم صرف زندگی روزمره خود کنند بنابراین بسمت خرید جواهرات نمی آیند و از طرفی نیز چون در بخش صادرات جواهرات مشکلات و بروکراسی پیچیده ای دیده می شود با این وجود صنعت جواهر نیز زرق و برق چندانی ندارد

*کم توجهی به صنعت جواهر باعث شده تا این صنعت چون سالهای گذشته رونق چندانی نداشته باشد.علت چیست؟

ایران از معادن فراوان و متنوع سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی برخوردار است، سنگها و جواهراتی چون عقیق، فیروزه، یاقوت، زمرد، یشم و… که در دنیا سرآمد است، و معمولا طی سالهای پیش استخراج، ساخته و صادر می شد و ارزآوری خوبی را به همراه داشت اما بازار همین سنگها نیز اکنون گرم نیست و خیلی ها در داخل به دلیل ناتوانی در خرید آنها به دلیل کاهش ارزش پول ملی و وجود تورم صرف زندگی روزمره خود کنند بنابراین بسمت خرید جواهرات نمی آیند و از طرفی نیز چون در بخش صادرات جواهرات مشکلات و بروکراسی پیچیده ای دیده می شود با این وجود صنعت جواهر نیز زرق و برق چندانی ندارد.

به نظر می رسد دولت باید فکری اساسی به حال صنعت طلا و جواهر کشور کند، چرا که بی توجهی به چنین صنعتی نه فقط ایران را از رقبای خود عقب می اندازد بلکه اشتغال و ارزآوری قابل توجهی را در این بخش مهم از دست می دهد.