ماسک اپل را به تبعیض علیه Grok در برابر ChatGPT متهم کرد
ایلان ماسک با تهدید به شکایت، اپل را به سوءاستفاده از انحصار فروشگاه اپ متهم کرده و مدعی است که شرکت، سیستم رتبه‌بندی اپ‌ها را به نفع ChatGPT دستکاری می‌کند تا جلوی رقابت با برنامه‌های هوش مصنوعی رقبایی مثل Grok گرفته شود.
پس‌زمینه جنجال
در یک تحول تازه و پر سر و صدا، ایلان ماسک، مدیرعامل xAI و خالق چت‌بات Grok، اعلام کرده است قصد دارد علیه اپل به خاطر نقض قوانین ضدانحصار اقامه دعوا کند. او مدعی است سیستم رتبه‌بندی اپ استور به‌نفع ChatGPT طراحی شده و تلاش می‌کند تا اپ‌های رقیب از دیده شدن جلوگیری کنند.
این موضع در حالی مطرح شد که اپل طی سال‌های اخیر همکاری نزدیکی با OpenAI آغاز کرده و مدل‌های هوش مصنوعی این شرکت را به‌صورت مستقیم در سیستم‌عامل‌های خود ادغام کرده است. چنین روندی از نگاه ماسک، نه‌تنها یک حرکت تجاری بلکه اقدامی برای سد کردن راه رقبا و تثبیت موقعیت یک محصول خاص است.
ادعای ماسک: تبعیض یا سوءظن؟
ماسک در شبکه اجتماعی X نوشت که اپل عملاً امکان رسیدن هیچ شرکت هوش مصنوعی به غیر از OpenAI به رتبه اول اپ استور را از بین برده است. او این موضوع را نقض آشکار قوانین ضدانحصار توصیف کرد. همچنین اشاره کرد که باوجود موفقیت Grok در جذب مخاطب و رسیدن به جایگاه‌های بالا، اپل مانع قرار گرفتن آن در لیست «اپ‌های ضروری» شده است. به باور او، چنین تصمیمی با ماهیت رقابتی بازار همخوانی ندارد و عملاً نشان‌دهنده یک نوع تبعیض سازمان‌یافته است.
واکنش آلتمن، حمله شخصی یا دفاع از اپل؟
در پی این ادعاها، سام آلتمن، مدیرعامل OpenAI، واکنشی صریح نشان داد. او ماسک را متهم کرد که خود در شبکه اجتماعی X الگوریتم‌ها را به‌گونه‌ای تغییر می‌دهد که نتایج به نفعش باشد. این پاسخ، درواقع حمله‌ای مستقیم به شخصیت ماسک بود و بحث را از سطح فنی و حقوقی به سطحی شخصی و رسانه‌ای کشاند. تقابل میان این دو چهره که هر دو از بزرگان دنیای فناوری هستند، باعث شد ماجرا ابعاد گسترده‌تری پیدا کند و توجه افکار عمومی بیش از پیش جلب شود.
آیا اپل واقعاً انحصارطلب است؟
با وجود ادعاهای ماسک، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد اپ استور همیشه هم به سود OpenAI عمل نکرده است. نمونه‌های موفق دیگری از اپ‌های هوش مصنوعی وجود دارند که توانسته‌اند به رتبه‌های بالا دست یابند. اپلیکیشن‌هایی مثل DeepSeek یا Perplexity در مقاطع مختلف صدرنشین شدند و نشان دادند که رقابت کاملاً مسدود نیست.
البته نمی‌توان انکار کرد که رسیدن به این جایگاه‌ها نیازمند منابع عظیم مالی، تبلیغاتی و پشتیبانی گسترده است، موضوعی که برای همه استارتاپ‌ها امکان‌پذیر نیست. همین محدودیت‌هاست که ادعاهای ماسک را برای بخشی از جامعه توسعه‌دهندگان قابل باور می‌کند.
مسئله گسترده‌تر، انحصار در اپ استورها
این نزاع تنها یک دعوای شخصی یا رقابت میان دو شرکت نیست. موضوع اصلی به ساختار بسته و انحصاری اپ استورها برمی‌گردد. سال‌هاست که توسعه‌دهندگان به کمیسیون‌های بالای اپل و کنترل سخت‌گیرانه این شرکت بر انتشار اپ‌ها اعتراض دارند. پرونده مشهور Epic Games علیه اپل نمونه روشنی از این چالش‌هاست که باعث شد دادگاه‌ها بارها سیاست‌های اپل را زیر سؤال ببرند.
از سوی دیگر، در اروپا نیز قانون بازارهای دیجیتال به‌طور خاص برای محدود کردن همین رفتارهای انحصاری تصویب شده است. چنین قوانینی اپل را مجبور می‌کند سیاست‌های خود را تغییر دهد و زمینه بیشتری برای رقابت واقعی فراهم آورد.
ائتلاف توسعه‌دهندگان علیه سیاست‌های اپل
در سال‌های اخیر، جمعی از شرکت‌های بزرگ نرم‌افزاری از جمله Epic Games، اسپاتیفای و Proton Mail دست به تشکیل ائتلافی زده‌اند که هدفش مقابله با سیاست‌های اپل است. این ائتلاف از جمله به دنبال کاهش کمیسیون، شفافیت بیشتر در رتبه‌بندی اپ‌ها و اجازه نصب اپ‌ها خارج از اپ استور بوده است. وجود چنین حرکت‌هایی نشان می‌دهد که ادعاهای ماسک، فارغ از درستی یا نادرستی کامل آنها، بر بستری از نارضایتی عمومی استوار شده و صرفاً یک دعوای شخصی یا رسانه‌ای نیست.
پیامدها برای کاربران و آینده بازار هوش مصنوعی
نتیجه این نزاع تأثیر مستقیمی بر کاربران خواهد داشت. اگر اپل واقعاً در سیاست‌های خود تجدیدنظر نکند، کاربران با گزینه‌های محدودتری مواجه می‌شوند و نوآوری‌های تازه ممکن است مجال دیده شدن پیدا نکنند. از سوی دیگر، اگر فشارها باعث تغییر رفتار اپل شود، ممکن است راه برای اپلیکیشن‌های کوچک‌تر باز شود و رقابت واقعی شکل بگیرد.
برای صنعت هوش مصنوعی که به‌شدت به دسترسی گسترده به کاربران نیاز دارد، نحوه مدیریت اپ استورها می‌تواند مسیر آینده را مشخص کند.
ادعای ماسک علیه اپل هرچند جنجالی و بحث‌برانگیز است، اما بار دیگر توجه‌ها را به مسئله انحصار در بازارهای دیجیتال جلب کرد. این منازعه نشان می‌دهد که بزرگ‌ترین چالش دنیای فناوری امروز، نه صرفاً تولید ابزارهای پیشرفته، بلکه نحوه توزیع و دسترسی کاربران به این ابزارهاست.
اگر اپل نتواند شفافیت و عدالت بیشتری در سازوکارهای خود ایجاد کند، احتمالاً با فشارهای حقوقی و اجتماعی بیشتری روبه‌رو خواهد شد.
در مقابل، اگر ثابت شود که ادعاهای ماسک بیشتر جنبه تبلیغاتی داشته، او نیز باید به پرسش‌های سختی پاسخ دهد. در هر حال، این جدال میان غول‌های فناوری آینده بازار هوش مصنوعی را برای سال‌های پیش رو تحت تأثیر قرار خواهد داد.
