کاسبی غیر قانونی اتاق بازرگانی با حلال!

بازار محصولات حلال از جمله بازارهای بزرگ و پویایی است که مشتریان آن محدود به مسلمانان نیست و کشورهای غیر اسلامی نیز نقش بسزایی در پویایی آن دارند به طوری که به گفته کارشناسان برخی از صادر کنندگان اصلی غذای حلال کشورهای غیر اسلامی هستند.

به گزارش عصراقتصاد، این در حالی است که آغاز برندسازی محصولات حلال از کشور مالزی شروع شده است و به تدریج به دیگر کشورها گسترش یافته است.

عبدالحسین فخاری، دبیر کل موسسه حلال جهانی در پاسخ به این سوال  عصر اقتصاد که برند حلال از چه زمانی شروع شده است، می گوید: پیشینه این قضیه به  نقش کشور مالزی در حلال برمی گردد، به دلیل اینکه مالزی یک کشور اسلامی است و در این کشور حدود ۴۰ درصد اقلیت چینی- بودایی هستند و لذا در  مورد غذای حلال چالش دارند.

بنابراین حدود پنجاه سال قبل یک استاندارد برای کشور خود تهیه کرد که بتواند بر غذای حلال مردم مسلمان کشور خود نظارت داشته باشد لذا اولین بار آنها برند حلال را شکل دادند و بعد از آن به تدریج کشورهای اسلامی دیگر هم این ضرورت را احساس کردند و حتی سازمان همکاری ها اسلامی که متشکل از ۵۷ کشور عضو است تصمیم گرفتند یک استاندارد برای کشورهای اسلامی در زمینه حلال ایجاد کنند که این استاندارد در سال ۲۰۱۰ در ترکیه نهایی شد و به امضای وزرای خارجی  کشورهای اسلامی رسید و الان استاندارد سازمان همکاری های اسلامی حاکم بر برند حلال و استاندارد حلال در دنیا است.

آنچه در ادامه می خوانید حاصل گفتگوی خبرنگار عصر اقتصاد با دبیر کل موسسه حلال جهانی است.

طبق آمارها ارزش بازار جهانی حلال سالانه چقدر است؟

گفته شده در سال ۲۰۲۱ ارزش غذای حلال هزار و ۲۳ میلیارد دلار بوده است و پیش  بینی می شود تا سال ۲۰۲۷ این رقم به حدود دو هزار میلیارد دلار برسد که این حجم تجارتی غذای حلال حجم بسیار عظیمی است و این مایه خوشحالی است؛ یعنی نشان می دهد مردم جهان حتی غیر مسلمانان به غذای حلال باور دارند که این حجم از تجارت غذای حلال رقم می خورد.

متاسفانه اتاق بازرگانی ایران گواهی حلال می دهد و این خلاف قانون است. نکته قابل تامل اینکه چندین بار هم تذکر داده شده اما اتاق بازرگانی گوش نمی دهد و گواهی حلال صادر می کند و هیچ کس هم نظارت نمی کند، بنابراین گواهی حلال الان در کشور با مشکل روبروست

جالب است بدانید در کشور چین بعضی رستوران های غذای حلال در پکن فقط منحصر به مشتریان مسلمان نیست و چینی ها خود مشتری این غذاها هستند ضمن اینکه در کشورهای اروپایی مراکز غذای حلال پررونق است به ویژه اینکه مردم پذیرفته اند این نوع غذاها غالبا مطبوع تر و بهداشتی تر است.

جایگاه ایران در بازار جهانی حلال چقدر است و میزان گردش مالی غذای حلال ایران سالانه چه قدر است؟

طبق جدیدترین آمار هایی که مدیر کل آزمایشگاه های وزارت بهداشت اعلام کرده است، سالانه فقط ۲میلیارد دلار صادرات غذای حلال داریم! البته کم بودن این میزان ریشه در یکسری مسائل و مشکلات خاص دارد از جمله اینکه تولید کنندگان ایران مشکلات صادراتی دارند. ضمن اینکه روی صادرات ما ، تحریم سایه انداخته و نمی شود تجارت بانکی انجام داد و تجارت غیر بانکی هم ریسک پذیر است. با تمام این تفاسیر اگرچه ما حجم کمی صادرات غذای حلال داریم اما خوشحال هستیم گرایش مردم جهان به سمت غذای حلال رو به افزایش است.

کشورهای برتر در صادرات غذای حلال عمدتا چه کشورهایی هستند؟

جالب است که بدانید بزرگترین صادر کنندگان غذای حلال اغلب غیر مسلمان هستند! به عنوان مثال انگلستان و آمریکا از صادرکنندگان عمده غذای حلال هستند و در حوزه گوشت نیز برزیل و استرالیا یکی از صادر کنندگان بزرگ گوشت حلال محسوب می شوند. از سوی دیگر تایلند یکی از بزرگترین صادرکنندگان مرغ در دنیا است و طبیعتا استاندارد حلال را برای مشتریان مسلمان رعایت می کند.

همچنین کشور اندونزی هم چون بالغ بر ۲۵۰ میلیون نفر جمعیت دارد در بحث غذای حلال تولید کننده و صادر کننده مطرحی است و در کنار آن کشورهای اروپایی ترجیح می دهند غذای حلال را در کشور خود گسترش بدهند.

سهم ایران در این تجارت بزرگ چقدر است و چه رتبه ای دارد؟

اگر در حوزه غذای حلال ما تا سال ۲۰۲۷ ارزش صادراتی را به ۴ میلیارد دلار برسانیم سهم ناچیزی از تجارت ۲ هزار میلیارد دلاری جهانی می شود.

بازار غذای حلال، فرصتی جهانی برای ایران بازار غذای حلال با ارزش اقتصادی بیش از ۱ تریلیون دلار، نه تنها مختص مسلمانان، بلکه برای همه مردم جهان جذابیت دارد. ایران، با وجود پتانسیل‌های بالقوه در این بازار، هنوز نتواسته است سهم قابل توجهی از این بازار را به دست آورد.

مساله اینجا است که در ایران توجه کامل و هماهنگی کامل در رابطه با برند حلال نیست بر فرض اگر کسی بخواهد غذای خود را از ایران صادر کند مشخص نیست باید از چه مرجعی اجازه و استاندارد حلال بگیرد! اینها بلاتکلیفی است در حالی که چند سال پیش مجلس تصویب کرد متصدی صدور گواهی حلال برای محصولات ایران که قرار است صادر شود اداره «استاندارد» است.

بنابراین رسما طبق یک بخشنامه به وزارت بهداشت، اتاق بازرگانی و وزارت  جهاد کشاورزی اعلام شد که هیچ سازمانی حق صدور گواهی حلال ندارد به جز اداره استاندارد اما الان متاسفانه اتاق بازرگانی ایران گواهی حلال می دهد و این خلاف قانون است.

نکته قابل تامل اینکه چندین بار هم تذکر داده شده اما اتاق بازرگانی گوش نمی دهد و گواهی حلال صادر می کند و هیچ کس هم نظارت نمی کند، بنابراین گواهی حلال الان در کشور با مشکل روبروست و اتاق بازرگانی به قانون تمکین نمی کند و اقدام به صدور گواهی حلال می کند که باید رئیس اتاق بازرگانی این مرکز خود را تعطیل نماید.

با توجه به اینکه گفتید تمایل به غذای حلال در دنیا در حال گسترش است الان چند درصد از بازار جهانی محصولات غذایی در دنیا متعلق به غذای حلال است؟

همانطور که می دانید جمعیت دنیا حدود ۸ میلیارد  نفر است پس اگر هزینه غذای هر نفر را در پایین ترین سطح در نظر بگیریم یعنی روزانه ۳ دلار در نظر بگیریم،  حجم تجارت غذا در دنیا ارقام بسیار بالایی است یعنی سالانه ۲۴ هزار میلیارد  دلار حجم و گردش غذا است و اینکه ۲ هزار میلیارد دلار آن فقط غذای حلال است نشان می دهد حجم بزرگی است و به عبارتی یک دوازدهم غذای دنیا غذای حلال است.

کشورهای غیر مسلمان، بازیگران اصلی در بازار جهانی غذای حلال کشورهای غیر مسلمان مانند انگلستان و آمریکا نقش عمده‌ای در صادرات غذای حلال ایفا می‌کنند، به طوری که برزیل و استرالیا به عنوان صادرکنندگان بزرگ گوشت حلال در سطح جهانی شناخته می‌شوند

برنامه موسسه حلال جهانی برای توسعه سهم ایران از بازار جهانی غذای حلال چیست؟

ما غالبا کار پژوهشی انجام می دهیم که می تواند برآیند مطالعات دنیا را در اختیار متولیان قرار دهد که بر فرض شرایط دنیا در این حوزه چگونه است و طالب چه نوع محصولاتی با چه حجمی است. ما نیز بارها به متولیان اعلام کرده ایم به تولیدات محصولات غذایی ایران یک دنیای بزرگ اقبال نشان داده است و باید دست بجنبانیم و مشکلات صادراتی محصولات حلال را برطرف نماییم و این صادرات را رونق دهیم.