کوچ کارآفرینان!

مسعود شریعت زاده /روزنامه نگار و کارشناس ارشد رسانه

بازار فروش ایران بازار بزرگی است نرخ سرانه مصرف آرایشی بهداشتی ایران در دنیا بالاتر است و حیف است از این بازار مصرف و کشورهای اطراف با این محدودیت های جدی که ایجاد می کنند بهره لازم جهت توسعه شرکت ها برده نشود، باید برای شرکت های کوچک و متوسط برنامه ریزی شود تا آن ها نیز توسعه پیدا کنند.

به گفته رئیس سابق اتاق بازرگانی ایران و امارات می‌توان گفت ایران در بعضی اقلام همچون عطر و ادکلن حتی می‌تواند بازارهای منطقه ای تصاحب کند.اما مشکلات این صنعت چیست که تا این حد و اندازه قاچاق و کالای تقلبی در بازار وجود دارد؟

در این باره گفتگویی انجام داده ایم با دکتر فرشید فرزانگان که در حوزه صنعت آرایشی آشنایی کاملی با تولید و بازاریابی در امارات و ایران دارد.

هر چقدر قواعد محدودکننده ای سوار بر تولید محصولات آرایشی باشد، سلامت جامعه دچار تهدید است و حتماً مافیا ایجاد می شود و هر چقدر دارندگان امضا در روند تولید بیشتر باشد، تاثیر نامناسب تری در کشور دارد

تفاوت تولید در منطقه آزاد سلفچگان و منطقه آزاد شارجه برای تولید محصولات آرایشی چیست؟

با توجه به این که منطقه ویژه شارجه فاصله اندکی با دبی دارد را چنانچه بخواهیم با منطقه ویژه سلفچگان که هر دو آرایشی بهداشتی تولید می کنند مقایسه نماییم نخستین موضوع روند اخذ مجوز تولید است. در منطقه ویژه سلفچگان است. کند پیش می رود که فرایند تولید را با وقفه مواجه کرده است به طوری که سرمایه گذار با وجود بازاریابی و بازارسازی هنوز درگیر صدور پروانه ها است.

این موضوع حتی از سمت اتاق بازرگانی قم بارها مورد پیگیری قرار گرفته اما متاسفانه نتیجه ای حاصل نشده اما در نهایت با این نوع مشکلات و افزایش خواب سرمایه و افزایش قیمت تمام شده محصولات به ضرر مصرف کننده نهایی است، ضمن اینکه شرکت پخش را نیز آزرده می کند و بازار را از دست می دهیم پس لازم است که سازمان نظارت غذا و داروی قم با مدیریت منطقه ویژه سلفچگان هماهنگی بیشتری انجام دهد و زیر نظارت آن باشد چون اساساً مدیران مناطق ویژه مایل هستند کارخانجات بیشتری در آن مناطق فعال باشند و وقتی سازمان های نظارتی وارد می شوند ممکن است بعضی از آنها جناح بندی و یا وابستگی هایی داشته باشند که کار و مدیریت کار را با دشواری مواجه نمایند که با سیاست‌های کلانه نظام نیز با تضاد همراه است.

در مقابل، به عنوان کسی که آشنایی با منطقه ویژه شارجه دارد، شاهد بوده ام که سرمایه گذار قادر است خیلی سریع برند را ثبت و نیز مجوز تولید را بگیرد و در حین فعالیت هم به هیچ عنوان جلو تولید را به بهانه صدور ویا تمدید مجوز نمی گیرند؛ حتی کمک می کنند مشکل رفع شود. بین اداره مالیات و وزارت صحت ( همان وزارت بهداشت و درمان خودمان) همسویی و ارتباط قوی وجود دارد و وصول مالیات نیز کاملا اتکا به خود اظهاری است که کار را برای سرمایه گذاران شفاف خیلی راحت می کند.

به نظر می‌آید هر چقدر قواعد محدودکننده ای سوار بر این عرصه باشد، سلامت جامعه دچار تهدید است و حتماً مافیا ایجاد می شود و هر چقدر دارندگان امضا در روند تولید بیشتر باشد، تأثیر نامناسب تری در کشور دارد.

در شارجه قوانین بسیار تسهیل کننده است و چنانچه کسی بخواهد در شارجه کار تولیدی راه بیاندازد از نظر قوانین و قواعد سختگیری خاصی نمی‌شود حتی در فروش نیز مشکل خاصی وجود ندارد در عین اینکه می‌توان گفت متولی کار خود راهنما و دستگیر است

درباره تامین مواد اولیه وضعیت این دو منطقه ویژه اقتصادی چگونه است؟

در ایران برای تولید و تامین، محدودیت های وارداتی وجود دارد اما بازهم این محدودیت ها را گلوگاه نمی‌بینیم بلکه مجوز گرفتن را سخت می‌دانیم که نهایتاً باعث می‌شود تولیدکنندگان تصمیم بر عزیمت به مناطقی که قانون کمک بیشتری میکند، بگیرند. مثلا من شنیده ام همکاری مناطق آزاد دیگر با تولیدکنندگان بیشتر است زیرا مدیران ترجیح می دهند تولید کنندگان بیشتری در آن مناطق فعالیت کنند.

در عین حال اگر هدف محصولات شما در منطقه ویژه شارجه، بازارهای جهانی یا مشتری بین‌المللی باشد در توسعه کار حمایت می کنند که تفاوت زیادی در فضای کسب و کار در منطقه آزاد سلفچگان و شارجه است. در شارجه قوانین بسیار تسهیل کننده است و چنانچه کسی بخواهد در شارجه کار تولیدی راه بیاندازد از نظر قوانین و قواعد سختگیری خاصی نمی‌شود حتی در فروش نیز مشکل خاصی وجود ندارد در عین اینکه می‌توان گفت متولی کار خود راهنما و دستگیر است و دیدار با مدیر منطقه آزاد بسیار سهل الوصول تر از مناطق آزاد در ایران به ویژه منطقه سلفچگان است.

در تامین مواد اولیه مناطق آزاد وضعیت چگونه است؟

البته در حوزه تامین مواد اولیه باید عنوان کرد که مشکلات بسیاری وجود دارد وعملاً آنچه که باعث می شود تولیدکننده چوبش را بخورد اساساً بر روی این حوزه است و می‌توان از آن به عنوان گلوگاه دوم نام برد. اما گلوگاه اصلی، کندی و تاخیر صدور گواهی تولیدها است. بدیهی است محدودیت های ارزی و مواد اولیه در منطقه شارجه اساسا مشکل به شمار نمی رود.

در تامین منابع برای واردات با چه مشکلی مواجه هستید؟

چنانچه محل تامین ارز را از ارز حاصل از صادرات بگذارند و یا دست مناطق ویژه را برای واردات ارز حاصل از صادرات باز بگذارند و این فرایند را سریع انجام دهند به راحتی می توان تولید با حداکثر ظرفیت را دنبال و قیمت تمام شده را برای مصرف کننده و فروش بیشتر تجهیز کرد. سامانه ها باید طوری باشد که واردکننده ای اگر صادرکننده داشته باشد به سرعت مساله ارز خود را حل کند.

ایران شانس این را دارد که در کشورهایی CIS، تاجیکستان، ارمنستان، ترکمنستان که محل بازارهای خوبی هستند تأمین کننده شود و چنانچه حوزه بالک و همکاری با تولیدکنندگان درجه یک اروپایی را باز بگذاریم ایران استعداد پیشرفت در این کار را دارد

اوضاع تولید دیگر محصولات در منطقه آزاد شارجه چه طور است؟ گفته می شد که ایرانی ها در امارات با محدودیت های مالی و حساب های بانکی مواجه هستند آیا این صحت دارد؟

بعضی از کالاها در منطقه ویژه شارجه همچون انواع قطعات خودرو، فیلتر، روغن، … توسط ایرانی ها تولید می شود و از آنجایی که امارات هاب منطقه است بازار خوبی هم در پیش روی آنها است. همچنین بحث حمل و نقل ارزان،سریع و راحت نیز در منطقه ویژه شارجه وجود دارد ضمن اینکه دیگر سخت گیری در رابطه با حساب بانکی ایرانیان نیست و شاید بتوان گفت تنها بر روی مالیات سخت گیری است که آن هم با اولتیماتوم و هشدار همراه است نه توقف و مسدود کردن ناگهانی حسابها، همانطور که میدانید بحث اصلی مارکتینگ است و چنانچه حساب خوب کار کند می‌توان از منابع مالی کم بهره هم استفاده کرد و با ارتباطاتی که ایجاد می‌شود می توان تسهیلات گرفت.

در رابطه با بحث بازاریابی در حوزه آرایشی بهداشتی، قدرت نزد شرکت های پخش است و در واقع این شرکت ها هستند که قدرت بیشتری از شرکت‌های تولیدکننده دارند و عملاً آن ها هستند که اساس انتفاع را می‌برند و با تخفیفات و مسائل دیگر بازی های خود را انجام می دهند، در این عرصه دستیابی به شرکت پخش مناسب و قدرتمند شرط موفقیت تولید درایران است.

اما به شرط بازاریابی، ایران شانس این را دارد که در کشورهایی CIS، تاجیکستان، ارمنستان، ترکمنستان که محل بازارهای خوبی هستند تأمین کننده شود و چنانچه حوزه بالک و همکاری با تولیدکنندگان درجه یک اروپایی را باز بگذاریم ایران استعداد پیشرفت در این کار را دارد. در صورت برداشته شدن محدودیت ها نه تنها قاچاق دیده نخواهد شد بلکه می‌توان تأمین ایجاد شود چراکه کشورهای اروپایی مخصوصاً فرانسوی ها به خاطر عمق بازار ایران علاقه‌مند به حضور در بازار ایران هستند.

در نهایت می‌توان ابراز داشت آنچه که مهمترین چالش ایرانیان است بازاریابی بین‌المللی می باشد که در واقع برند ایران آسیب دیده و تولیدکننده ایرانی برای اینکه در بازارهای جهانی کشورهای عربی حوزه GCC فعالیت کند با برند ایران نمی‌تواند کالای خود را با قیمت خوب بفروشد و چون عملیات بازاریابی آنجا هزینه بر است عملاً پاسخی از بازار نمی‌گیرد چون مارکتینگ و برندینگ در آنجا بسیار گران است و باید با شرکای اماراتی یا عربی همراه شود و از فضای تولید و اسم عربی و محلی استفاده کند تا بتواند از فضای هموار تولید محلی بهره بهتری ببرد.

وقتی تصمیم گیر یک نفر است که با حقوق حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون قرار است امورات خود را بگذراند حتما منافع کوتاه مدت بر منافع کشور و سیاست های کلان تاثیر می گذارد

و کلام آخر؟

تبدیل مناطق آزاد ایران به منطقه آزاد شارجه از حیث تسهیل گری و استقبال از سرمایه گذاری کار آسان و عملیاتی است. اما وقتی تصمیم گیر یک نفر است که با حقوق حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیون قرار است امورات خود را بگذراند حتما منافع کوتاه مدت بر منافع کشور و سیاست های کلان تاثیر می گذارد. لذا به نظر میرسد صدور مجوزات گواهی تولید باید حتماً توسط تهران مرکز به همه استان‌ها دستور داده شود چرا که نباید کارخانه بدون مجوز گواهی تولید بماند و چنانچه مشکلاتی است باید رصد و موانع رفع شود.