گام های بلند یوآن به سوی بین‌المللی شدن برای مقابله با حاکمیت دلار

ترجمه: محمود نواب مطلق

بانک خلق چین با انتشار فهرستی از اقدامات خود در تلاش برای بین‌المللی کردن پول ملی این کشور خبر از توسعه این اقدامات به منظور رقابت با دلار داده‌ است.

رقابت چین و آمریکا با موضوع تنش‌زای استقلال تایوان در تابستان گذشته تشدید شد. به‌همین منظور چین تصمیم گرفت ذخایر ارزی دلار خودرا کاهش داده و استفاده از طلا را به جای آن افزایش دهد.

جایگاه بین‌المللی «یوآن» پول ملی چین کجاست؟ بانک خلق چین (نام رسمی بانک مرکزی چین) روز پنجشنبه ۲۴نوامبر (۳آذر) دراین خصوص گزارشی منتشر کرد.

بر اساس این گزارش درسال ۲۰۲۱ (۱۴۰۰) استفاده از «یوآن» در مبادلات اقتصادی فرامرزی با افزایش سالانه ۲۹ درصدی به حدود ۳۷ میلیارد یوآن رسید.

پول ملی چین در دسامبر۲۰۲۱ (آذر۱۴۰۰) با افزایش ۴/۲ درصدی استفاده از آن؛ جایگزین«یِن» ژاپن درمبادلات اقتصادی سنگاپور و هنگ کنگ شده‌است.

این افزایش درماه ژانویه۲۰۲۲ (دی ۱۴۰۰) به ۲/۳ درصد رسید. درعین حال سهم «یوآن» درسبد ارزهای خارجی جهانی درسه ماهه اول سال ۲۰۲۲ (سه ماهه آخر سال۱۴۰۰) افزایش ۹/۲درصدی داشته است.

این میزان افزایش درمقایسه با سال ۲۰۱‍۶ (۱۳۹۵) یعنی نخستین سال به رسمیت شناخته شدن این ارز درسبد ارزهای مرجع صندوق بین‌المللی پول به اندازه ۸/۱ واحد افزایش یافته است.

از این پس «یوآن» پنجمین ارزیست که بیشترین استفاده از آن درمبادلات اقتصادی درجهان صورت می‌پذیرد.

صندوق بین‌المللی پول درماه مه ۲۰۲۲ (اردیبهشت۱۴۰۱) سهم آن را در سبد ارزهای مرجع خود از ۸۹/۱۰درصد به ۲۸/۱۲درصد افزایش داد.

براساس گزارش بانک خلق چین: «این امر حکایت از استفاده آسانتر از پول ملی چین در مبادلات فرامرزی دارد.

زیرا چارچوب سیاست های سرمایه گذاری و تأمین منابع مالی و مبادلات اقتصادی فرامرزی با« یوآن» تقویت شده و این امرموجب افزایش ظرفیت های آن در ارائه خدمات به یک اقتصاد واقعی شده است.»

استفاده از«یوآن» به عنوان یک ارز بین‌المللی درحال گسترش است گرچه دلار هنوز از ساقط شدن در میزان استفاده فاصله زیادی دارد. به موازات این اقدامات چین وابستگی خود به دلار را نیز کاهش داده است.

دولت چین با فروش ذخایر ارزی دلار مقادیر قابل توجهی طلا خریداری کرده‌است. بنابرآمار شورای جهانی طلا طی سه ماهه سوم سال جاری میلادی بانکهای مرکزی ۴۰۰ تن طلا خریداری کرده‌اند. این میزان خرید دراین بازه زمانی بی‌سابقه بوده‌است.

سال۲۰۲۲(۱۴۰۱) براین اساس بسیار استثناییست زیرا در ۹ماهی که از آن گذشته است بانکهای مرکزی مقدار۶۷۳ تُن طلا خریده‌اند. این رقم حتی برای یکسال کامل از سال ۱۹۶۷ (۱۳۴۶) تاکنون بی‌سابقه بوده است.

براساس آمار شورای جهانی طلا بین ماههای جولای تا سپتامبر(تیر تا شهریور) مهمترین کشورهای خریدار طلا بدین قرارند: ترکیه۱۷/۳۱تُن، ازبکستان۱۳/۲۶تُن، هند۴۶/۱۷تُن، قطر۷۷/۱۴تُن، موزامبیک۳۳/۲تُن.

مجموع اینها به زحمت به۸۶/۹۱تُن می‌رسد و با رقم ۴۰۰ تُن فاصله زیادی دارد. بنابر اعتقاد کارشناسان بازار طلا؛ چین مقادیر قابل توجهی طلا از روسیه خریداری کرده‌است.

از آنجا که بانک خلق چین از سال ۲۰۱۹(۱۳۹۸) به بعد آماری از ذخایر طلای خود منتشر نمی‌کند به احتمال زیاد چین مقدار ۳۰۰ تُن طلا خریداری کرده‌است. درعین حال سال۲۰۲۲ (۱۴۰۱) به تعبیری سال افزایش تنشهای سیاسی محسوب نیز می‌شود.

از اینرو تبدیل ذخایر ارزی به ذخایر طلا امری معقول به نظر می‌رسد. در یک تقارن بحث برانگیز این میزان خرید ذخایرطلا به وسیله چین از زمان دیدار«نانسی پلوسی» رئیس وقت  مجلس نمایندگان آمریکا دراوایل ماه اوت(اواسط مرداد) از تایوان به وقوع پیوسته است.

در عین حال تحریمهای بین المللی نظیر آنچه برضد روسیه در پی حمله به اوکراین در ۲۴فوریه(۵اسفند۱۴۰۰) اعمال شد همواره برای پکن موضوعی قابل تأمل بوده و آنرا جدی گرفته است.

براساس این تحریم ها مبادلات اقتصادی خارجی روسیه بسیار محدود شده و نمی‌تواند بر روی فروش ذخایر سوخت و طلای خود برای کسب درآمدهای ارزی حساب چندانی باز کند.

در حقیقت ذخایرطلای روسیه باعث جلوگیری از فروپاشی نظام مالی این کشور شده‌اند. این کشور دربازه زمانی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ (۱۳۹۳ تا ۱۴۰۱) بیشترین میزان طلا را خریداری کرده است.

این کشور براساس آمار شورای جهانی طلا درپایان سه ماهه سوم سال جاری میلادی صاحب ذخایر طلایی معادل۲.۲۹۸,۵۳ تُن است. بدین ترتیب در رده پنجم کشورهای صاحب ذخایر طلا پس از آمریکا،آلمان، ایتالیا و فرانسه و درست یکی قبل ازچین با ۱.۹۴۸,۳۱تُن ذخایر طلا قرار دارد.

به گزارش صندوق بین المللی پول؛ بانک خلق چین متفاوت از بانک مرکزی روسیه دارای ذخایر طلای بالایی نیست و بیشترین ذخایرآن به صورت دلار آمریکاست.

ذخایر طلای بانک مرکزی روسیه در سال ۲۰۲۱(۱۴۰۰) ۳/۲۳درصد برآورد شده در حالیکه این ذخایر در بانک خلق چین فقط ۵/۳درصد بوده است.

چین بر اساس آمار وزارت خزانه‌داری آمریکا با رقمی معادل۹۳۳,۶  میلیارد دلار در سپتامبر ۲۰۲۲ (شهریور۱۴۰۱) پس از ژاپن دومین دارنده خارجی بدهی دولت آمریکاست با اینحال ظرف یکسال حدود۹/۱۰ درصد از این بدهی معادل ۱۱۳,۹میلیارد دلارتسویه شده است.

فروش هایی که امکان خرید طلا را فراهم کرده است. رقابت میان دو غول اقتصادی جهان برای کسب رهبری اقتصاد جهان در تمامی جبهه ها ادامه دارد. کارشناسان برجسته اقتصادی براین باورند مرحله آتی جهانی شدن نظام مالی یک نظام قطبی خواهد بود.

بر اساس سناریوی خوش بینانه این کارشناسان اقتصادی؛ استفاده همزمان آنها از دلار و یوآن بصورت شفاف از ویژگی های  مهم نظام مالی چند قطبی است. سناریوری بدبینانه آنان مبتنی بر تشکیل دو قطب مجزا و ذینفوذ به وسیله آمریکا و چین با استفاده هریک از پول های ملی خوداست که طبیعتا با کاهش مبادلات همراه خواهد بود.

اما این کارشناسان می گویند: «واقعیت روند اقتصادی درحقیقت میان این دوسر افراطی ذی‌نفوذ قرار دارد. چراکه عوامل مهم اقتصادی به وسیله موقعیت های گوناگون جغرافیای سیاسی جهت دهی می‌شوند.

براین اساس درچین طی سالهای اخیر با هدف آزادسازی نظام مالی به نفع نقش آفرینی بیشتر یوآن در سطح بین المللی اصلاحاتی آغاز شده است.»

مقامات پکن از سوی دیگر برای جبران عقب ماندگی های یوآن در برابر دلار به یوآن دیجیتالی نیز روی آورده اند. زیرا ارز دیجیتالی با استفاده از فناوری های بن سازه‌های بلاکچین با تحولات نظام مالی بین‌المللی بیشتر سازگاراست. مبادله با این ارز دیجیتالی بسیار مطمئن و کارآمد خواهد بود.

از همه مهمتر امکان کنترل بین‌المللی ارزملی از این طریق بیشتر فراهم می‌شود. امری که به‌عنوان یک معیار مهم؛ اولویت حزب کمونیست چین درمواجهه با آمریکا محسوب می‌شود.

منبع: روزنامه تریبیون