ظرفیت ارز آوری ۳ میلیارد دلاری در صنعت فرش
آناهیتا یاوری
رئیس کمیسیون صنایع دستی و گردشگری اتاق تعاون ایران گفت: در دو دهه اخیر ۱.۵ میلیارد دلار صادرات فرش دستباف داشتیم و این ظرفیت وجود دارد که آن را به ۳ میلیارد دلار برسانیم اما به دلیل عدم توجه مسئولان به صنعت فرش ، جایگاه فعلی کشور در این حوزه در حال تنزل است.
روز گذشته جلسه هم اندیشی و تشریح برنامه های صنایع دستی در بخش تعاون کشور به منظور کاهش وابستگی به نفت در راستای منویات مقام معظم رهبری با حضور عبدالله بهرامی، رئیس کمیسیون صنایع دستی و گردشگری اتاق تعاون ایران و سیدمرتضی مرتضوی، مدیرعامل تعاونی تلفیق هنر باستان در محل اتاق تعاون ایران برگزار شد.
بهرامی در این نشست اظهار کرد: در دو دهه اخیر ۱.۵ میلیارد دلار صادرات فرش دستباف داشتیم و این ظرفیت وجود دارد که آن را به ۳ میلیارد دلار برسانیم اما به دلیل عدم توجه مسئولان به این صنعت، جایگاه فعلی کشور در این حوزه در حال تنزل است.
وی افزود: پس از تحریم فرش در آبان سال گذشته فروش آنلاین و حضور در شبکه‌های مجازی در دستور کار فعالین این حوزه قرار گرفت. از سوی دیگر این امر نشان می‌دهد که دشمنان ما بر اهمیت این صنعت پی برده‌اند که دومین تحریم اعمال شده را در این حوزه انجام دادند.
حذف پوشش بیمه ۲۰۰ هزار قالیباف
رئیس کمیسیون صنایع دستی و گردشگری اتاق تعاون ایران بیان کرد: در حال حاضر یک میلیون نفر هنرمند بافنده قالی در کشور وجود دارد، در حالی که قبلا ۲ میلیون نفر در این هنرصنعت مشغول کار بودند. دولت از سال ۹۲ بودجه لازم برای سازمان تامین اجتماعی را در زمینه تحت پوشش قرار دان بیمه قالیبافان پرداخت نکرد، بنابراین ۲۰۰ هزار نفر از قالیبافان بیمه‌شده ریزش پیدا کردند و تعداد کارگران بیمه‌شده این هنرصنعت از ۴۵۰ هزار نفر به حدود ۲۵۰ هزار نفر رسید؛ یعنی برخلاف مصوبه اول که قرار بود بیمه قالیبافان افزایش یابد، اما با عدم تامین بودجه این تعداد کاهش یافت.
وی ادامه داد: امسال تعداد قالیبافان بیمه‌شده فرش دستباف و صنایع دستی در مجموع ۲۵۰ هزار نفر بیشتر نیستند، در حالی که دولت بودجه حق بیمه ۴۵۰ هزار نفر را تا سال ۹۲ تامین می‌کرد و تامین اجتماعی نیز نسبت به بیمه این افراد اقدام می‌کرد، اما از سال ۹۲ به بعد این بودجه توسط دولت تامین نشد و سازمان تامین اجتماعی نسبت به قطع بیمه قالیبافان اقدام کرد.
وی افزود: اگر حتی فیش واریزی کارگر قالیباف یک روز هم به تاخیر می‌افتاد و یا اینکه قالیباف در روزی که مامور به کارگاهش مراجعه می‌کرد، حضور نداشت، بلافاصله بیمه او به بهانه‌های مختلف قطع می‌شد.
بهرامی ضمن بیان اینکه قانون مصوب سال ۱۳۸۸ با عنوان حمایت از بیمه تامین اجتماعی قالیبافان و سایر حرفه‌های مرتبط با فرش و صنایع دستی دولت را الزام می‌کرد که نسبت به بیمه این افراد اقدام کنند، گفت: در حال حاضر بیمه قالیبافان با همان نسبت ۲۰ درصد دولت و ۷ درصد کارگر پرداخت می‌شود، اما بیمه از نظر امنیت اجتماعی برای کارگران بسیار مهم است و از وقتی که بیمه کارگران قالیبافی قطع شده، تعداد زیادی از این شغل کنار رفتند.
رئیس کمیسیون صنایع دستی و گردشگری اتاق تعاون ایران، گفت: دولت به دلیل کمبود بودجه نمی‌تواند کمک حق بیمه قالیبافان را بپردازد و سازمان تامین اجتماعی هم معتقد است به دلیل عدم تامین بودجه از طرف دولت امکان پذیرش و تحت پوشش قرار دادن بافندگان و هنرمندان صنایع دستی برایش مقدور نیست.
بهرامی در خصوص صادرات صنعت فرش گفت: ظرفیت صادرات در صنعت فرش ۳ میلیارد دلار است که سال گذشته ۴۲۰ میلیون دلار در این بخش صادرات انجام شد.
بهرامی ضمن اشاره به تحریم های آمریکا علیه فرش دستباف، اظهار کرد: ما گلایه‌ای از دشمن نداریم، چون آنها به خوبی می‌دانند جایگاه فرش ایرانی چقدر مهم و استراتژیک است. اما گلایه ما از مسئولان داخلی است که همزمان با تحریم آمریکا، بانک مرکزی هم بحث تعهد ارزی و پیمان‌سپاری را برای صادرات فرش تصویب کرد که باید دلار صادرات فرش را به سامانه بانک مرکزی با نرخ نیما برگردانند.
ایجاد سامانه برای تعاونی‌های تولیدکننده فرش دستباف
مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های تولیدکنندگان فرش دستباف شهری و عشایری ایران گفت: در حال حاضر بازارهای صادراتی ما امارات، چین، آلمان و آمریکای جنوبی هستند. ما این باور را داریم که با حمایت از این حوزه می‌توان تحریم‌ها را دور زد بر همین اساس در ماه آینده سامانه‌ای برای تولیدات بخش تعاون راه‌اندازی خواهد شد و فعالان صنعت فرش دستباف با حضور در این سامانه شناسنامه‌دار خواهند شد و کمک‌های دولت و تسهیلات به صورت هدفمند از طریق این سامانه صورت خواهد گرفت.
عدم وجود بانک اطلاعاتی در زمینه فرش دستباف
وی از تحصیل ۶ هزار نفر در صنعت فرش دستباف سخن گفت و افزود: ۱۱۱ هزار کارگاه رسمی تولید فرش تحت پوشش تعاونی‌ها است اما از کارگاه‌های بخش خصوصی آمار دقیقی نداریم و در زمینه فرش دستباف بانک اطلاعاتی کامل وجود ندارد.
به گفته بهرامی حضور در شبکه های مجازی و فروش آنلاین هم در سراسر دنیا و هم در عرضه داخلی، تأثیر فراوانی بر فعالیت واحد ها خواهد داشت.
رئیس کمیسیون صنایع دستی و گردشگری اتاق تعاون ایران ضمن اشاره به مشکلات اصلی صنعت فرش دستباف، بیان کرد: بیمه قالیبافان باید اجرا شود، حذف پیمان‌سپاری ارزی برای صادرکنندگان فرش در دستور کار قرار گیرد، حذف مالیات بر ارزش افزوده هم برای مواد اولیه و هم برای فرش دستباف و نیز امکان فرآوری مواد اولیه تولید فرش در داخل کشور فراهم شود، زیرا مواد اولیه طی دو سال اخیر ۳۰۰ درصد افزایش قیمت داشته است؛ همچنین نرخ سود بانکی برای فرش دستباف باید کاهش یابد که این رقم در حال حاضر بین ۲۴ تا ۲۵ درصد است.
بهرامی با بیان اینکه صنعت قالیبافی تنها صنعت بومی کشور است، گفت: نه تنها از این صنعت حمایت نشده، بلکه منویات مقام معظم رهبری در راستای اشتغال و رونق تولید نیز در این صنعت نادیده گرفته شده و تخصیص اعتبار برای بیمه قالیبافان کوتاهی شده، بنابراین عده زیادی از کارگران از صنعت فرش دستباف کناره‌گیری کردند و به شغل‌های کاذب مانند دست‌فروشی روی آوردند.
صادرات صنایع دستی، ۱۸ برابر صادرات نفت برای کشور ارزآوری خواهد داشت
در ادامه نشست، سید مرتضی مرتضوی، مدیرعامل تعاونی تلفیق هنر باستان ضمن بیان اینکه در حوزه صنایع دستی سه برابر دنیا تنوع در ایران وجود دارد، اظهار کرد: بنا بر آمار ارائه شده روزانه یک میلیون بشکه نفت صادر می‌شود که از محل آن ۶ میلیون دلار درآمد وارد خزانه می‌شود، در حالی که با ۱۰ هزار قطعه صنایع دستی می‌توان ۶ میلیون دلار درآمد کسب کرد. در کشور ما روزانه ۱۸۰ هزار قطعه صنایع دستی تولید می‌شود که هرکدام از آنها ۲۰۰ تا ۴۰۰ یورو ارزش دارد. این اعداد نشان‌دهنده این است که ما می‌توانیم ۱۸ برابر صادرات نفت برای کشور ارزآوری داشته باشیم. کشوری مانند هند از محل صادرات صنایع دستی درآمد میلیارد دارد، این در حالی است که ۴۵۰ میلیون نفر در این حوزه مشغول به کار هستند که این رقم معادل ۳۴ درصد جمعیت این کشور است.
وی افزود: در حال حاضر بزرگترین انبار آسیا غربی را در اختیار داریم که این امکانات را ظرف دو سال و نیم ایجاد کردیم و و بدون کمک دولت تا سه سال آینده می‌توانیم معادل فروش نفت، برای کشور ارزآوری داشته باشیم. در حال حاضر صنایع دستی ایران به کشورهای اروپایی و کانادا ارسال می‌شود و همچنین قرار است به زودی نمایشگاه دائمی برای فروش صنایع دستی در افغانستان ایجاد شود. ضمن آن که برنامه گسترده‌ای برای حضور در بازار آلمان و لهستان داریم.
به گفته مرتضوی ۴۵ هزار نفر در ۶ هزار و ۱۰۰ واحد کارگاهی درحال فعالیت هستند که این نوع اشتغال، اشتغال مستمر است.
وی ضمن بیان اینکه دولت در شناخت و فروش صنایع دستی بسیار ضعیف بوده است، اظهار کرد: سرمایه گذار در این حوزه بسیار اندک است و اشخاصی نیز که در این حوزه فعالیت می کنند، علاقمند به این حوزه هستند و هیچ نفع و سودی از این فعالیت نصیب آنها نمی شود.
