انتخابات آمریکا و چراغ سبز به عربستان

الهام غلامی- کارشناس اقتصادی

هرچه به روزهای انتخابات آمریکا نزدیک می‌شویم، سیاست‌های کاخ سفید برای آرام نگه داشتن شرایط خاورمیانه تغییر می‌کند و یکی از اهدافی که بایدن و کاخ سفید در پی آن است تا از این طریق بتواند کامالا هریس را بر صندلی ریاست جمهوری بنشاند، راضی نگه داشتن ایران و کاهش تنش بین ایران و اسرائیل است.

بایدن و حزب دموکرات ایالات متحده به این مساله واقف هستند که کاهش تنش در منطقه خاورمیانه تاثیری مستقیم در این روزهای پایانی در انتخابات خواهد داشت و برگه‌برنده‌ای در برابر ترامپ و حزب جمهوری‌خواه به حساب می‌آید تا افکار عمومی آمریکا بیشتر به سیاست‌های دموکرات‌ها اعتماد کنند، مخصوصا که ترامپ در شعارهای انتخاباتی خود بارها بر این مساله تاکید کرده است که ما توان تغییر نظام جمهوری اسلامی ایران را نداریم و فقط باید سعی کنیم تا ایران نتواند به سلاح هسته‌ای دست یابد و کاهش تنش و توافق در خاورمیانه از شعارهای اصلی انتخاباتی ترامپ است.

به همین جهت حزب دموکرات بر روی یکی از متحدان خود حساب ویژه‌ای باز کرده است. عربستان با توجه به نفوذ سیاسی و اقتصادی که در منطقه دارد می‌تواند آن برگ برنده در دستان دموکرات‌ها برای تصاحب صندلی ریاست جمهوری باشد.

به همین جهت ایالات متحده از چندی قبل چراغ سبزهایی را به عربستان برای رابطه بیشتر با ایران نشان داده است تا از طریق ارتباطات گسترده‌ بین ایران و عربستان در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی بتواند تا حدودی تنش‌ها را در منطقه کاهش دهد.

سفر یک روزه عراقچی به عربستان قبل از عملیات ماجراجویانه اسرائیل را می‌توان در همین راستا تعریف کرد.

عباس عراقچی بعد از سفر به عربستان در مطلبی در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی اینستاگرام در مورد سفر یک روزه خود به عربستان و نتایج رایزنی‌ هایش در این سفر نوشت: “در ریاض به عنوان نخستین مقصد از دور دوم سفرهای منطقه‌ای با آقایان امیر محمد بن سلمان، ولی‌عهد و رئیس شورای وزیران و امیر فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی دیدار و گفت‌وگو داشتم.”

وی با بیان این که رایزنی‌های مفید و سازنده با محوریت توسعه روابط دوجانبه و آخرین تحولات منطقه انجام گرفت،ادامه داد: “همچنین بر ضرورت همکاری‌ها جهت توقف فوری جنایات جنگی رژیم صهیونیستی از جمله نسل‌کشی در غزه و تجاوز نظامی به لبنان، امدادرسانی سریع و کمک به آوارگان تاکید شد.”

عراقچی تاکید کرد:«عزم جدی جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی بر گسترش روابط و همکاری‌ها در عرصه‌های مختلف است.»

این سخنان عراقچی به خوبی نشان می‌دهد که سفر یک روزه او به عربستان دستاوردهای مثبتی را برای ایران به همراه داشته است به طوریکه بعد از عملیات ماجراجویانه اسرائیل علیه ایران، عربستان از ایران حمایت کرد و نسبت به این حمله واکنش نشان داد.

وزارت خارجه عربستان در بیانه‌ای اعلام کرد:” عربستان سعودی حمله نظامی به جمهوری اسلامی ایران که نقض حاکمیت این کشور و نقض قوانین و هنجارهای بین المللی است، را محکوم می‌کند.

پادشاهی بر موضع قاطع خود در رد ادامه تشدید تنش در منطقه و گسترش درگیری که امنیت و ثبات کشورها و مردم منطقه را تهدید می کند، تاکید می کند.” و خبرگزاری رویترز هم در این باره به نقل از یک مقام سعودی گزارش داد که حریم هوایی عربستان در جریان حملات اسرائیل به ایران مورد استفاده قرار نگرفته است.

پیشتر هم هنگام ترور اسماعیل هنیه در تهران عربستان با بیانیه‌ای این ترور را نقض آشکار سلامت منطقه‌ای ایران و تهدیدی برای صلح و امنیت منطقه برشمرده بود.

در سفر دو روزه پزشکیان به قطر هم نشستی بین او و وزیر خارجه عربستان شکل گرفت که مکالمات بین طرفین نشان می‌دهد که تا چه اندازه عربستان و ایران علاقمندند تا همکاری عمیق‌تری با هم داشته باشند.

رئیس جمهور در این دیدار ضمن ابراز خرسندی از روند رو به گسترش روابط دو کشور، بر علاقه‌مندی جمهوری اسلامی ایران برای توسعه تعاملات با عربستان در همه زمینه‌ها تاکید کرد و گفت: ما کشور‌های اسلامی از جمله عربستان را برادران خود می‌دانیم و بر لزوم کنار گذاشتن اختلاف نظر و همگرایی و هم‌افزایی بیشتر با یکدیگر تاکید داریم؛ چرا که معتقدیم آنچه موجب گسترش اسلام در جهان شد، دوستی و برادری میان مسلمانان بود.

فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان نیز در این دیدار ضمن ابلاغ سلام‌های گرم ولیعهد عربستان به دکتر پزشکیان و تاکید بر عزم این کشور برای توسعه روابط با جمهوری اسلامی ایران گفت: ما بنا داریم صفحه اختلاف نظر‌ها میان دو کشور را برای همیشه ببندیم و مانند دو کشور دوست و برادر به حل مسائل و توسعه روابط میان خود بپردازیم.

وزیر امور خارجه عربستان با اشاره به شرایط بسیار حساس و بحرانی منطقه در سایه تجاوزات رژیم صهیونیستی به غزه و لبنان و همچنین تلاش این رژیم برای گسترش دامنه جنگ به دیگر نقاط منطقه گفت: ما به حکمت و درایت شما در کنترل شرایط و همچنین ایفای نقش در مسیر تحقق آرامش و صلح در منطقه اطمینان داریم.

این واکنش‌ها در حالی است که عربستان در سالهای قبل کمتر تمایلی به حمایت از ایران نشان می‌داد و بیشتر سعی بر آن داشت تا تهران را به سوی انزوا پیش ببرد.

مورد دیگری که نشان می‌دهد رابطه ایران و عربستان نه تنها در مباحث سیاسی، بلکه در مباحث اقتصادی هم گسترده‌تر خواهد شد به صحبت‌های اخیر دبیر انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی ایران برمی‌گردد.

بهمن جاوید صالحی در گفت‌وگویی با خبرنگار اقتصادی ایلنا از مذاکرات با عربستان برای صادرات خدمات فنی و مهندسی به این کشور خبر داده و گفت است: “درباره حضور شرکت‌های پیمانکاری در کشور عربستان، دو هفته گذشته گفت‌وگو و مذاکراتی با سفیر عربستان داشتیم و وی نسبت به حضور پررنگ پیمانکاران ایرانی و صادرات خدمات فنی و مهندسی از ایران ابزار علاقه‌مندی و استقبال کرد.

وی در ادامه نیز اشاره داشته: حاکم فعلی عربستان جوان توسعه گرا و دارای علاقه به دیدگاه‌های مدرن و پست مدرن است و می‌خواهد پا جا پای ملک فیصل که رویکرد توسعه‌ای داشت، بگذارد. بنابراین فصل بهار روابط ایران و عربستان برای شرکت‌های بخش خصوصی فرا رسیده است.

تمام این جوانب را می‌توان حرکتی رو به جلو برای روابط ایران و عربستان دانست که نشان می‌دهد این دو کشور سعی دارند تا بتوانند همکاری‌های سیاسی و منطقه‌ای گسترده‌ای را در جهت کاهش تنش در منطقه خاورمیانه دنبال کنند. مساله‌ای که برای ایالات متحده آمریکا بسیار با اهمیت و مهم است.