اولتیماتوم ۴۰ روزه برای برق
رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران: انباشت بدهی و قیمت‌گذاری غلط، صنعت برق را زمین‌گیر کرد
محمد پویا درودی نژاد
صنعت برق ایران به خط پایان نزدیک می‌شود؛ بدهی‌های کهنه، قیمت‌های یارانه‌ای و راندمان پایین، موتور سرمایه‌گذاری را خاموش کرده‌اند. هشدار ۴۰روزه آرش نجفی: اگر امروز جرقه تصمیم روشن نشود، فردا چراغ نیروگاه‌ها خاموش خواهد شد.
آرش نجفی رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران در گفتگو با عصر اقتصاد، از زنجیره‌ای از بی‌تعهدی‌های مالی، سیاست‌گذاری‌های نادرست و نبود تناسب قیمتی در بازار انرژی سخن گفت؛ او معتقد است اگر طی ۴۵ روز آینده دستورالعملی مشخص برای تسویه بدهی‌ها و ایجاد شفافیت در ساختار حمایتی صنعت نیروگاهی تدوین نشود، کشور در آستانه فروپاشی چرخه سرمایه‌گذاری و از دست رفتن انگیزه برای توسعه نیروگاهی قرار خواهد گرفت.
بدهی انباشته، صنعت فرو‌ریخته
آرش نجفی در گفت‌وگو با عصر اقتصاد تأکید کرد: از سال ۹۴ به بعد، واحدهای نیروگاهی کشور با معوقات مالی سنگینی از سوی دولت و وزارت نیرو مواجه شده‌اند که عمده آن‌ها ریشه در نوسانات نرخ ارز و عدم پرداخت به‌موقع صورت‌حساب‌ها دارد.
بدهی‌های مزمن، توربین‌ها را به گروگان گرفته و صندوق توسعه ملی را زمین‌گیر کرده است
وی خاطرنشان کرد که این شرایط نه‌تنها صنایع تولیدکننده برق را از مزایای اقتصادی محروم کرده، بلکه صندوق توسعه ملی را نیز در وصول مطالبات با چالش جدی مواجه ساخته است.
او تصریح می‌کند: صندوق توسعه ملی به دلیل عدم بازگشت تسهیلات پیشین، عملاً قادر به پرداخت وام‌های جدید به بخش خصوصی نیست. این مسئله موجب قفل شدن مسیر توسعه نیروگاهی کشور شده است.
برق، قربانی یارانه پنهان و سیاست غلط
نجفی با انتقاد از نظام قیمت‌گذاری فعلی برق در کشور گفت: ما در حال حاضر با یک ناترازی شدید در نرخ‌گذاری برق روبه‌رو هستیم. در حالی که قیمت کالاها و خدمات در کشور بیش از ۱۰۰۰ درصد رشد داشته، تعرفه برق به‌هیچ‌وجه متناسب با تورم افزایش نیافته است.
او نرخ‌گذاری فعلی برای بخش‌های مسکونی را «نامعقول و یارانه‌ای» خواند و هشدار داد: تداوم این روند، باعث زیان‌ده شدن نیروگاه‌ها و کاهش انگیزه سرمایه‌گذاران برای ورود به این صنعت شده است.
توافق ۴۰ روزه برای نجات صنعت برق
رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران، با اشاره به جلسه اخیر نمایندگان بخش خصوصی با دولت، مجلس، سازمان برنامه و معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری اعلام کرد: توافقی حاصل شد مبنی بر اینکه طی ۴۰ روز آینده، با تنظیم شیوه‌نامه‌ای چندجانبه، نرخ بدهی‌های ارزی نیروگاه‌ها تعدیل و تسویه شود؛ مابه‌التفاوت آن نیز به شکل تسهیلات ارزی از دولت اخذ خواهد شد.
وی افزود: در این توافق همچنین مقرر شد ۱۵ درصد از برق تولیدی این واحدها، از طریق تابلوهای آزاد یا قراردادهای دوجانبه به فروش برسد تا بخشی از ضررها جبران شود.
صندوق توسعه ملی؛ نه متهم، که قربانی
نجفی در پاسخ به این پرسش که آیا صندوق توسعه ملی می تواند ضمانت لازم برای بازپرداخت‌ها ارائه دهد، گفت: دولت باید با صدور دستورالعمل‌های مشخص، مسیر را باز کند. مدیریت فعلی صندوق، نگاه متعامل و دلسوزانه دارد. ما هیچ ایرادی به صندوق وارد نمی‌دانیم. اتفاقاً بر این باوریم که صندوق، میراث آیندگان است و هرگونه بدعهدی نسبت به آن، خیانت به نسل‌های آینده است.
انرژی‌های نو، راندمان پایین، صنعت درمانده
در بخشی دیگر از گفت‌وگو، نجفی به ناکارآمدی فعلی برخی نیروگاه‌ها اشاره کردو گفت: برخی از نیروگاه‌های ما با راندمانی کمتر از ۲۵ درصد فعالیت می‌کنند، در حالی که استاندارد جهانی بالای ۴۵ درصد است. ما نمی‌توانیم رابطه‌مان را با نیروگاه‌های حرارتی قطع کنیم؛ بنابراین باید راندمان را بالا ببریم.
برق ارزان برای مصرف‌کننده، گرانی جان برای تولیدکننده به همراه آورده است و بدون دستورالعمل شفاف، بحران برق به خاموشی سرمایه بدل خواهد شد
او همچنین از فقدان سیاست‌گذاری مؤثر برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، زمین‌گرمایی و بادی انتقاد کرد و گفت: در حوزه زباله‌سوزها نیز چالش‌های متعددی وجود دارد؛ از کیفیت پایین زباله‌ها گرفته تا فساد گسترده و انحصار در زنجیره تأمین سوخت زیستی.
اتاق بازرگانی؛ مطالبه‌گر، تسهیل‌گر و ایده‌پرداز
نجفی نقش اتاق بازرگانی را تنها محدود به مطالبه‌گری ندانست و گفت: ما در مقام نماینده بخش خصوصی، در سه حوزه فعالیم: مطالبه‌گری، تسهیلگری و ایده‌پردازی. جنس برخی گره‌ها، مثل همین معوقات ارزی، مطالبه‌گرانه است؛ اما در نهایت، همه این اقدامات باید در راستای پایداری صنعت برق و حفظ منافع ملی باشد.
اصلاح الگوی مصرف، نسخه‌ای که ۱۵ سال زمین ماند
نجفی با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری در سال ۱۳۸۸ درباره اصلاح الگوی مصرف گفت: اگر از همان زمان فقط سالی پنج درصد الگوی مصرف را اصلاح می‌کردیم، امروز ۷۵ درصد ساختار انرژی کشور اصلاح شده بود و با این بحران‌ها مواجه نمی‌شدیم.
او هشدار داد که امروز کشور در هر سه شاخه آب، برق و گاز دچار بحران شده است: در زمستان‌ها با قطع گاز برای صنایع مواجهیم؛ تابستان‌ها با خاموشی‌های برق و کمبود آب نیز به زودی بدل به معضل تمام‌فصل خواهد شد.
بازگشت به روزهای طلایی تنها با تصمیم‌سازی شفاف
آرش نجفی بر این باور است که تنها در صورت تدوین دقیق دستورالعمل‌ها، شفاف‌سازی روابط مالی دولت با صنعت برق و ایجاد بسترهای قانونی برای فروش آزاد بخشی از تولید، می‌توان بار دیگر به ایام طلایی صنعت نیروگاهی کشور بازگشت.
او در پایان تأکید کرد: راه عبور از بحران برق، نه در واردات برق یا فرار به جلو، بلکه در اصلاح ساختارها، شفاف‌سازی مالی، سرمایه‌گذاری در راندمان بالا و اصلاح الگوی مصرف است. اگر امروز تصمیم نگیریم، فردا صنعت برق ایران فرو می‌ریزد.
