ای دریغ از ما اگر کامی نگیریم از کتاب!

وحید حاج سعیدی

یادش بخیر یک زمانی کتاب، یار غار و رفیق گرمابه و گلستان خلق الله بود و ملت با رسیدن به صفحات پایانی یک کتاب خوب و جاندار، عزا می گرفتند و حسابی پکر می شدند. از طرفی با ابتیاع یا به امانت گرفتن کتابی جدید هم چنان مسرور و مبتهج می گشتند که گویی یارانه ۳۰۰ هزار تومانی یلدا به حسابشان واریز شده و در پوست خود نمی گنجیدند!

بماند که کتاب های خواندنی را هم چند بار آچار کشی می کردند و تا قورچ کتاب را در نمی آورند، ول کن ماجرا نبودند و اگر هم چند روز می گذشت و کتاب جدید گیر نمی آورند نَسَخی شدید به سراغشان می آمد و زمین و زمان را گاز می گرفتند و هیچ چیز هم جای آن را پر نمی کرد. در واقع لذت کتاب و کتابخوانی هم رده با گوارایی میگساری در میکده جان بود و آنجا که «شاه نعمت الله ولی» خدا بیامرز می فرمود «دوستان وقت عصیر است و کتاب» بنده خدا پر بیراه نمی گفت. اما با مجازی شدن آسمان و زمان، خلق الله گوشی به دست آخرین میخ بر تابوت پیکر بی رمق کتاب را چنان کوبیدند که روس ها صدایش را شنیدند و به قولی «ما فاتحه کتاب خواندیم» تا جایی که امروز فرهنگ مملکت در حسرت یک کامِ خلق الله از کتاب، نَسَخ مانده است.

امروز اگر در اتوبوس یا اتاق انتظار پزشک کسی زبانم لال، روم به پارتیشن، نافرمانی مدنی مرتکب شود و یک جلد کتاب جیبی در دست بگیرد گویی بدون رعایت پروتکل های بهداشتی، یک پیاله سر پر« نیم جوشیده عصیر از سر خم» نوش کرده است و ذَنب لایغفر مرتکب شده است. خلق الله هم چنان چپ چپ به او می نگرند که خودش مثل بچه آدمیزاد در مشاعرش شک کرده و با یک واکنش سریع تغییر موضع داده و با کتاب خودش را باد می زند و یا کتابش را یواشکی غلاف می کند!

البته ناگفته نماند مردم ما هر چه در این سال ها به کتاب و کتابخوانی بی مهری کردند و یار مهربان را دل آزرده، در عوض در بحث کتاب نوشتن، گوی سبقت را با رعایت مقررات زیست محیطی، از غربی ها ربودند و در این مقوله بحمدالله و المنه توپ توپ هستند. یعنی اگر همین الان به جای آمار سرانه مطالعه کتاب، آمار سرانه نگارش کتاب ایرانی ها منتشر شود دنیا انگشت به دهان خواهد ماند که ما این همه قلم، دست به قلم، درخت، کاغذ، زینک، رنگ پروسس، مقوا، چسب، سوزن منگنه و شابک از کجا آورده ایم؟

در حقیقت اگر به کسی که زمان زیادی از زندگیش را صرف کتاب‌ خواندن می‌کند یا کسی که به‌شکل غیرمعمول و حریصانه‌ای کتاب می‌خواند «کرم کتاب» می گویند، به این دست نویسندگان که علاقه شدیدی به نگارش کتاب دارند باید لقب «گودزیلا یا اژدهای کتاب» داد!

تازه این از نتایج سحر است و این حماسه جاوید در صنعت چاپ و نشر کتاب، بدون استفاده از هوش مصنوعی خلق شده است. انشالله به دمدمای صبح برسیم و تیغ آفتاب آنباکسینگ مقوله هوش مصنوعی را گردن بگیرد، یک عده روزانه یا حتی ساعتی اقدام به انتشار کتاب می کنند و چشم با جناق، جاری، خواهر شوهر، همسایه روبرویی، همکار و … را به جای حدقه از حفرهٔ کرانیال قدامی بیرون می آورند!

فرمت این دست کتابها هم که از قبل از پیداست و بعضی از  آنها در قامت یک قوطی کبریت هستند و اسامی نویسندگان از بازیگران سریال جومونگ فقید بیشتر است. قدیم دوستان کتاب می‌نوشتند این هوا که اگر کسی از آمادگی بدنی کافی برخوردار نبود، هنگام جابجایی کتاب، رباط صلیبی پاره می‌کرد! این‌طوری بود که قدما از کتاب برای گرو گذاشتن هم استفاده می‌کردند و شاعر می‌گفت: «از بس کتاب در گرو باده کرده‌ایم / امروز خشت میکده‌ها از کتاب ماست»! اما کتاب های امروزی از بس سبک و نازک هستند، به درد باد زدن منقل تریاک ببخشید منقل کباب هم نمی خورند.

ای کاش دوباره به روزی برسیم که مردم با خواندن کتاب سرحال شوند و رسانه ها و افراد تاثیر گذار جامعه هم به جای تبلیغ خواص سوفسطایی کرم حلزون، دیگ و پاتیل قسطی و روغنی که فشار خون و ضربان قلب را تنظیم می کند، از خواص جادویی و نشاط بخشی کتاب هم سخن به میان بیاورند…