بی اعتنایی اقتصاد ایران به بازگشت ترامپ

تحلیلگران اقتصادی از هفته‌های گذشته تاکنون که ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا انتخاب شده است، پیش بینی‌های متعددی از وضع اقتصاد ایران داشته اند اما اکثر آنها معتقدند که شاهد جهش شدیدی در فضای بازارهای مالی و اقتصاد نخواهیم بود و تاثیرات بازگشت ترامپ کوتاه مدت خواهد بود بنابراین اقتصاد ایران به بازگشت ترامپ بی اعتنا خواهد بود کما اینکه در اولین روز کاری بازار ایران پس از انتخاب ترامپ تاحدودی شاهد کاهش قیمت طلا و ارز و افزایش شاخص بورس و سبزشدن تابلوی آن پس از یک هفته کاهش بودیم.

به گزارش عصراقتصاد، آلبرت بغزیان، اقتصاددان، درباره اثرات پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری بر اقتصاد ایران و اظهارات برخی از مسئولان و نمایندگان مجلس مبنی بر اینکه نتایج این انتخابات هیچ اثری بر اقتصاد ایران ندارد، گفت: مسلما وقتی این انتخابات بر روی اقتصاد جهانی اثر می‌گذارد بر اقتصاد ایران هم اثرگذار خواهد بود و نمایندگان ایران بسیار خوشبین هستند.

به هر حال اقتصاد منزوی و بسته ایران از گوشه‌ای با صادرات نفت به دنیا وصل می‌شود و همچنین وقتی ترامپ در تبلیغات درباره ایران صحبت می‌کند یعنی نتیجه این انتخابات بر ایران هم اثر دارد.

تاثیر مثبت بر اقتصاد ایران

وی تاکید کرد: ادعای ترامپ در ایام تبلیغات درباره ایران این بود که با عربستان وارد مذاکره می‌شویم و یک روزه جنگ اسراییل را به پایان می‌رسانیم و تمام این صحبت‌ها و اظهارات اگر عملی شود تاثیر مثبت بر اقتصاد ایران خواهد گذاشت.

موسی غنی نژاد اقتصاددان و استاد دانشگاه نیز در رابطه با روی کار آمدن ترامپ و تاثیر آن بر اقتصاد کشور گفت: ترامپ در مناظرات انتخاباتی خود بیان کرد که جلوی صادرات نفتی ایران را خواهد گرفت و احتمال می‌رود که این سیاست دنبال شود. همچنین این عوامل به موضع و عکس العمل ایران نسبت به انتخاب ترامپ نیز بستگی دارد.

همچنین وحید شقاقی‌شهری، اقتصاددان و استاد دانشگاه، در این باره گفت: صادرات نفت ایران در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ به زیر ۵۰۰ هزار بشکه در روز رسیده بود که فشار سنگینی را بر بخش نفت ایران وارد کرد و به خصوص شرکای نفتی ایران را وادار کرد تا واردات نفت ایران را کاهش دهند. سناریوی بعدی ترامپ هدف گرفتن صنعت پتروشیمی بود.

این اقتصاددان ادامه داد: حتی در سال‌های پایانی هم ترامپ تلاش کرد تا صادرات پتروشیمی ایران را هم از کار بیندازد که فرصت آن برایش فراهم نشد و پیروز انتخابات هم نشد و آن سناریوی بدی که برای ایران در نظر داشتند به نوعی متوقف شد.

شقاقی‌شهری تصریح کرد: ترامپ از بخش نفت آغاز کرد و پس از آن به صادرات پتروشیمی ورود و با روش تهدید شرکای تجاری ایران این تصمیمات را اجرایی کرد تا عملا رابطه اقتصادی کشورها را با ایران کاهش دهد.

این کارشناس ارشد اقتصادی در ادامه افزود: کشورهای مختلف نیز به دلیل ریسک‌های بالایی که ارتباط با ایران داشت، سعی داشتند تا مراودات تجاری‌شان با ایران را کاهش دهند و حتی در «معاهده کاتسا» که تحریم‌های ثانویه و شدیدترین تحریم‌ها را علیه ایران اجرایی کرد تا نیروهای نظامی ایران را مشمول تحریم‌ها کنند و آنها را تروریستی اعلام کنند که در زمان ترامپ انجام شد.

این اقتصاددان با بیان اینکه رفتارشناسی ترامپ با کامالا هریس کاملا متفاوت است، افزود: برخی صاحب‌نظران و اقتصاددان‌ها و مسوولان کشور که مدعی هستند بین ترامپ و هریس تفاوتی وجود ندارد کاملا در اشتباه هستند، چراکه هر چند در بلندمدت استراتژی آنها شبیه هم هست، اما در کوتاه‌مدت تاکتیک و روش متفاوتی دارند و آمدن ترامپ هزینه‌های اقتصادی ایران را بالاتر می‌برد، اما در صورتی که هریس برنده این انتخابات باشد، می‌توان امیدوار بود که مذاکرات برجامی را پس از فروکش کردن تنش‌های منطقه‌ای، داشته باشیم.

تاثیرات کوتاه مدت انتخابات امریکا بر اقتصاد ایران

در عین حال مرتضی عزتی؛ استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس، درباره تاثیر انتخابات امریکا بر اقتصاد ایران گفت: براساس تجارب قبلی به نظر می‌رسد انتخاب آقای ترامپ تاثیرات کوتاه مدتی بر اقتصاد ایران داشته باشد و اثر معناداری در اقتصاد ایران نخواهد داشت و اگر تغییرات مختصری هم ایجاد شد، گذرا خواهد بود.

وی در این باره یادآور شد: بررسی دیدگاه‌های یک ماه گذشته آقای ترامپ حاکی از آن است که وی به دنبال گسترش جنگ و نزاع در منطقه نیست، بلکه بیشتر مایل به توافقات منطقه‌ای و استقرار صلح است، این موضوع مانع هیجانات نرخ ارز و تنش‌هایی می‌شود که اصولا بازار‌ها را در شوک فرو می‌برد.

عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس معتقد است: در صورتی که آقای ترامپ به آنچه درباره عدم گسترش جنگ در منطقه گفته وفادار باشد تنشی در منطقه رخ نمی‌دهد بنابراین در بلند مدت وضعیت ثبات اقتصادی بر کل منطقه و در نهایت جهان حاکم می‌گردد.

عزتی استاد اقتصاد معتقد است: به نظر می‌رسد دیدگاه جمهوری خواهان به نسبت از دموکرات‌ها به ایران بهتر است؛ عملکرد منفی دموکرات‌ها نسبت به ایران گویای این واقعیت است، حضور آنها در قدرت همواره شرایط متلاطم تری را برای ایران ایجاد کرده است؛ هر چند در کل دیدگاه سیاسیون آمریکایی نسبت به ایران نرمال نیست، اما تفاوت‌هایی هر چند کوچک محرز است.

کارشناس و تحلیلگر اقتصادی خاطر نشان کرد: اگر ترامپ حسب آنچه بیان کرده واقعا به دنبال توافق با ایران باشد و به سمت افزایش تنش نرود احتمالا نتایج منفی متغیر‌های اقتصادی در نرخ ارز و تورم و شاخص بورس در بلند مدت از بین می‌رود و دلالان و سوداگران بازنده‌های بازی ورود به بازار و تحمیل تقاضای ارز و سکه در شرایط هیجانات سیاسی و نظامی خواهند بود.

آمدن ترامپ آسیبی به اقتصاد ایران نمی‌زند
‌

از سوی دیگر منصورملکی؛ کارشناس مسائل اقتصادی درباره نتایج انتخابات آمریکا و نشستن ترامپ بر کرسی ریاست جمهوری، گفت: طی دهه‌های اخیر در ایران، مردم و فعالان اقتصادی با تنش‌های سیاسی و بحران‌های مختلف مانند تحریم و درگیری‌های سیاسی داخلی و خارجی مواجه بودند، این تجربه باعث شده تا بسیاری از افراد جامعه به نوعی در برابر این تنش‌ها سازگاری پیدا کنند؛ برای همین نسبت به برخی رویدادهای سیاسی کمتر واکنش نشان می‌دهند.

این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به عادی‌سازی تنش‌ها بیان کرد: با تکرار تنش‌های سیاسی، بسیاری از مردم و فعالان اقتصادی تا حد زیادی نسبت به اخبار و وقایع حساسیت خود را از دست داده‌اند و اغلب به سرعت به وضعیت طبیعی باز می‌گردند، در واقع تکرار رویدادهای سیاسی و تحریم‌ها سبب شده که بازیگران بازار یاد بگیرند چگونه با این شرایط کنار بیایند.

وی افزود: مردم ایران از تنش‌های سیاسی تجربه‌های مختلفی دارند؛ اما این تجربه‌ها به آن‌ها نشان داده که بسیاری از بحران‌ها، علی‌رغم شدت اولیه، پس از مدتی فروکش کرده یا به نوعی مدیریت می‌شوند. درباره نتایج انتخابات آمریکا و روی کار آمدن ترامپ نیز به همین صورت است و ما شاهد جهش شدیدی در فضای بازارهای مالی و اقتصاد نخواهیم بود.

ملکی با بیان اینکه با آمدن ترامپ طوفانی برای اقتصاد ایران در کار نیست، گفت: با روی کار آمدن ترامپ شاید در کوتاه مدت بازارهای مالی اثر بگیرند و به نوعی انتظارات تورمی تحریک شود؛ اما این اثر مقطعی است و ریاست جمهوری او به اقتصاد ایران آسیبی نمی‌زند.

این کارشناس مسائل اقتصادی تاکید کرد: اگر با این پیش فرض جلو برویم که ترامپ بخواهد با ایران توافق کند می‌توانیم دوباره به سمت کاهش دلار و گسترش صادرات و واردات حرکت کنیم.

تغییر رویکرد بورس بعد از انتخاب ترامپ

بازار سرمایه در اولین روزکاری بعد از انتخاب ترامپ مثبت شد و رد پای برخی خریدهای حمایتی هم زیر آن وجود داشت تا با فضایی پر ابهام بعد از پیروزی ترامپ جو مثبت حاکم شود. درواقع این واکنش سبز شدن بعد از ترامپ مبتنی بر خوشبینی و بدبینی نیست.

از طرف دیگر ترامپ قبل از هر چیز به جنگ‌ خاورمیانه خاتمه می‌دهد این مساله به دلیل از بین بردن ریسک‌های ژیوپولتیک اثر کوتاه مدت مثبت دارد. هرچند برخی مقامات ایران نسبت به این رویکرد ترامپ خوشبین نیستند. بنابراین در مقطع کنونی نباید در ارزیابی اقتصاد نسبت به تغییر دولت آمریکا خیلی خوشبین یا بدبین بود چون فعلاً سیاست‌های دور جدید او مشخص نیست. از طرف دیگر ارزیابی ترامپ با دور قبلی قطعاً مثبت نیست.

او فروش نفت ایران را به حداقل رساند، گلوی بازارهای جهانی و چین را فشرده بود، با ایران رفتاری چکشی داشت. از سوی دیگر درخواست مذاکره می‌داد.

به طور کلی ترامپ فعلاً بر مسند قدرت ننشسته ممکن است ریسک‌های سیاسی را قوی‌تر و جدی‌تری داشته باشد و حال بازارهای موازی و رقیب بهتر شود. با این حال پیش‌بینی اینکه چه چیزی در انتظار بازار و اقتصاد ماست کاملاً وابسته دولت ایران است نه ترامپ و آمریکا و هر جای دیگر.

این سیاست‌گذاری‌های کلان داخلی مسئولان است که مسیر بازار را روشن می‌کند. با ترامپ یا بی ترامپ حتی با رشد دلار آزاد یک سیاست گذار در حوزه اقتصاد می‌تواند ضربات جبران‌ناپذیری به بازار و اقتصاد وارد کند. بنابراین سرنوشت بازار و اقتصاد را نه این شخص بلکه سیاست‌های گرفته شده از سوی دولت برای مواجه با رفتار ترامپ تعیین می‌کند. اثر این سیاست‌هاست که تعیین کننده مسیر بازار و اقتصاد ایران است.