بازی بانک دی با اعصاب و روان سهامداران

مسعود وطنخواه

نماد بانک دی از یکشنبه هفته گذشته (۷ دی) برای افشای اطلاعات از نوع الف بسته شده است و این توقف تا دیروز به دلایل نظیر اصلاح یا افشای دوباره ادامه داشته است. این روزها سهامداران بانک دی منتظر اعلام نظر بانک مرکزی و سازمان بورس درباره افزایش سرمایه حدود ۳هزار و ۹۰۰درصدی به پیشنهاد هیات مدیره بانک هستند و این بلاتکلیفی سهامداران و رسیدن خبرهای ضدونقیض درباره لغو شدن یا نشدن افزایش سرمایه به نوعی منجر به بازی با اعصاب و روان سهامداران بانک دی شده است.

شرکت‌های بازار سرمایه مشمول ضوابط دو نوع افشای «الف» و «ب» می‌شوند. بعد از افشای اطلاعات بااهمیت یک شرکت، نماد آن بسته و معاملات آن متوقف می شود و زمان بازگشایی آن بسته به اهمیت اطلاعات شرکت (از نوع «الف» یا «ب») متفاوت است.

در افشای نوع «ب» نماد به مدت ۶۰دقیقه و با محدودیت نوسان متوقف می‌شود، اما زمان بازگشایی سهم بعد از افشای اطلاعات «الف»، یک روز کاری بعد و بدون محدویت دامنه نوسان است.

صعود بانک دی حدود یک‌سال گذشته (دی ۱۳۹۸) از قیمت ۳۰۰تومان آغاز شد. در این رالی صعودی قیمت این سهام تا ۲۰مرداد سال جاری به ۸هزار تومان رسید. بازدهی ۲هزار و ۶۶۶درصدی در هفت ماه منتهی به ۲۰مرداد ۱۳۹۹ سبب ایجاد گمانه‌زنی‌های زیادی درباره این بانک زیان‌ده شد. اما پس از اینکه  بورس در نیمه مرداد وارد فاز نزولی شد. سهام بانک دی نیز روند نزولی درپیش گرفت. قیمت این نماد از مرداد تاکنون در محدوده قیمتی ۳هزار و ۸۰۰ تا ۶هزار تومان در حال نوسان است که این نوسانات نزولی اغلب همزمان با قوت گرفتن شایعات ایجاد می‌شد و در نقطه مقابل با اعلامیه‌های شفاف‌سازی این بانک سیر صعودی به خود می‌گرفت.

بانک دی به دلیل زیان انباشته‌اش که از نصف سرمایه شرکت بیشتر شده، مشمول ماده ۱۴۱ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت است. در این ماده مقرر شده است: «اگر بر اثر زیان‌های وارده حداقل نصف سرمایه شرکت از میان برود هیأت مدیره مکلف است بلافاصله مجمع عمومی فوق‌العاده‌صاحبان سهام را دعوت نماید تا موضوع انحلال یا بقاء شرکت مورد شور و رأی واقع شود. هرگاه مجمع مزبور رأی به انحلال شرکت ندهد باید در همان‌جلسه و با رعایت مقررات ماده ۶ این قانون سرمایه شرکت را به مبلغ سرمایه موجود کاهش دهد.»

شرکت‌های بورسی برای آنکه از شمول ماده ۱۴۱ فرار کنند و مجبور به کاهش سرمایه نشوند، از یکی از طرق افزایش سرمایه استفاده می‌کنند تا نسبت زیان انباشته به سرمایه ثبت‌شده شرکت از ۵۰ درصد کمتر شود.

۲۰مهر امسال بود که خبر پیشنهاد هیات مدیره برای افزایش سرمایه بانک دی در کدال بارگزاری شد. در متن اطلاعیه آمده است: « با عنایت به ماده ۳ دستورالعمل مراحل زمانی افزایش سرمایه شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار (مصوب ۱۳۹۵/۰۷/۱۷ هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار و اوراق بهادار) به پیوست گزارش توجیهی هیات مدیره به منظور پیشنهاد افزایش سرمایه از مبلغ ۶,۴۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال به مبلغ ۲۵۵,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال از محل مطالبات حال‌شده سهامداران و آورده نقدی، مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها به منظور  خروج از شمولیت ماده ۱۴۱ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت و همچنین بهبود ساختار مالی بانک؛ که در تاریخ ۱۳۹۹/۰۷/۲۰ به تصویب هیات مدیره رسیده است جهت اظهار نظر به حسابرس و بازرس قانونی ارسال می‌شود. اظهار نظر بازرس قانونی نسبت به گزارش مذکور متعاقبا اطلاع‌رسانی می‌گردد.»

روند نوسانی صعود به محدوده ۶هزار تومان یا نزول به محدوده ۳هزار و ۸۰۰تومان سهام بانک دی تا ۷دی ادامه داشت تا اینکه روز دوشنبه، ۸دی، عرضه‌های پرقدرت در این نماد سبب شکسته‌شدن حمایت تاریخی ۳هزار ۸۰۰تومان شد؛ اتفاقی که تکنیکالیست‌ها از آن به فعال شدن حد ضرر گروه وسیعی از سهامداران این شرکت یاد کردند.

تکنیکالیست‌ها نزول قیمت سهام از محدوده قیمتی حمایتی را که همان حد ضرر نامیده می‌شود، به فعال شدن حد ضرر تعبیر می‌کنند و معتقدند که سهام موردنظر را باید فروخت تا از زیان بیشتر جلوگیری شود.

ناضر بازار ساعت ۱۰ و ۵۱دقیقه دوشنبه، ۸ دی، در پیامی خبر از توقف نماد بانک دی به دلیل افشای نوع الف داد. با توجه به گروه الف بودن اطلاعیه، ادامه معاملات در حالی به روز بعد موکول شد که معاملات قبل از این پیام لغو نشد.

در متن پیام ناظر آمده است: «به اطلاع می‌رساند: نماد معاملاتی (دی۱) به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت مصادیق گروه (الف) برای شرکت بانک دی متوقف شد. بدیهی است نماد مذکور ۶۰ دقیقه پس از انتشار این پیام، به صورت حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان قیمت بازگشایی خواهد شد. مدیریت عملیات بازار فرابورس ایران»

هنوز نیم ساعت از اولین پیام ناظر بازار نگذشته بود که دوباره در ساعت ۱۱ و ۲۰دقیقه ناظر از توقف نماد حداکثر برای دو روز در بانک دی خبر داد.

در متن پیام ناظر آمده است: «به اطلاع می‌رساند؛ مطابق با اطلاعیه منتشره در تارنمای کدال، به منظور رفع ابهام یا اصلاح اطلاعات منتشره شرکت بانک دی، توقف نماد معاملاتی (دی۱) حداکثر برای ۲ روز کاری تداوم می‌یابد. مدیریت عملیات بازار فرابورس ایران»

و سرانجام برای بار سوم در ساعت ۱۶و ۵۷ دقیقه دوشنبه ناظر بازار ابطال معاملات قبل از توقف نماد را اعلام کرد.

در متن پیام ناظر آمده است: «به اطلاع می‌رساند؛ معاملات امروز دوشنبه مورخ ۱۳۹۹/۱۰/۰۸ در نماد معاملاتی (دی۱) مورد تأیید قرار نگرفت. مدیر عملیات بازار فرابورس ایران»

به دنبال این اتفاقات شایعات زیادی درباره ظن دستکاری سودجویان در معاملات این بانک مطرح شده است. طولانی شدن پروسه بررسی پذیرش یا رد افزایش سرمایه از سوی بانک مرکزی در مورد بانک دی نیز سبب تقویت شایعاتی شده است.

روابط عمومی این بانک نیز در چند مورد اقدام به شفاف‌سازی کرده است که آخرین این شفاف‌سازی‌ها ساعت ۲۰ سیزدهم دی در کدال بارگزاری و در آن تاکید شده است به محض نهایی شدن و وصول نتایج، مراتب از طریق سامانه کدال به سهامداران اطلاع‌رسانی می‌شود

در متن شفاف‌سازی درباره شایعه، خبر یا گزارش منتشرشده آمده است: «به استناد ماده ۲ مکرر ۳ دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان به اطلاع می‌رساند پیرو شایعه منتشرشده در فضای مجازی مبنی بر لغو و یا رد افزایش سرمایه بانک دی به استحضار می‌رساند موضوع افزایش سرمایه بانک دی بر اساس گزارش توجیهی مورد تایید حسابرس و بازرس قانونی، در حال پیگیری از مراجع نظارتی ذیربط منجمله بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و سازمان بورس و اوراق بهادار می‌باشد که به محض نهایی شدن و وصول نتایج، مراتب از طریق سامانه کدال اطلاع رسانی می‌گردد.

بدیهی است در صورت وقوع هرگونه رویداد با اهمیت، مراتب مطابق مفاد ماده ۱۳ دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان افشا می شود.»

این روزها سهامداران بانک دی در حالی از آینده سرمایه‌گذاری‌ خود در این موسسه مالی بیمناک شده‌اند که سایه نبود قطعیت نیز امکان تصمیم‌گیری را از آنان گرفته است. از طرفی، اگر افزایش سرمایه بانک دی از سوی مراجع ذی‌صلاح تائید شود و این بانک با تغییر ساختار و پوشش زیان انباشته به رونق و شکوفایی برسد سود قابل توجهی نصیب سرمایه‌گذاران خود خواهد کرد و از طرف دیگر، بمباران شایعات و شکسته شدن حمایت ۳هزار و ۸۰۰تومانی برای بار دوم موجب نوعی ترس نزد سهامداران این بانک شده است.

روز گذشته پس از بازگشایی سه نماد بانکی صادرات، تجارت و ملت در محدوده مثبت، ناظر بازار ساعت ۱۱ و نیم از بازگشایی نماد بانک دی خبر داد. در متن اطلاعیه آمده است: «به اطلاع می‌رساند؛ نماد معاملاتی شرکت بانک دی (دی۱) پس از افشای اطلاعات با اهمیت و عدم ارائه اطلاعات درخواست‌شده از ناشر ظرف مهلت مقرر، از طریق انجام حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان قیمت و با اعمال یک مرحله پیش گشایش، امروز دوشنبه مورخ ۱۳۹۹/۱۰/۱۵ آماده انجام معامله می‌باشد. لازم به ذکر است پس از انجام حراج ناپیوسته و حذف سفارشات، انجام معاملات در نماد مذکور به صورت حراج پیوسته در دامنه مجاز قیمتی امکان پذیر است. مدیر عملیات بازار فرابورس ایران»

رقابت میان خریداران و فروشندگان تا نیم ساعت پایانی ادامه یافت که سرانجام در ۱۲ و ۱۶دقیقه، ۱۲میلیون و ۲۰۰هزار سهم در محدوده ۳هزار و ۷۲۰تومان و کمتر از قیمت حمایتی، کشف قیمت شد اما در ادامه دوباره ناظر بازار نماد را به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت مصادیق گروه «الف» متوقف کرد.

در پیام ناظر آمده است: «به اطلاع می‌رساند: نماد معاملاتی (دی۱) به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت مصادیق گروه (الف) برای شرکت بانک دی متوقف شد. بدیهی است نماد مذکور تا ساعت ۱۰:۰۰ جلسه معاملاتی بعد به صورت حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان قیمت بازگشایی خواهد شد. مدیریت عملیات بازار فرابورس ایران»

به دنبال توقف‌های پی‌درپی نماد بانک دی و پیامدهای روانی آن برای سرمایه‌گذاران، گروهی از سهامداران پیشنهاد می‌دهند به جای این توقف و بازگشایی‌های مکرر بهتر است که نماد بانک دی تا زمان قطعی شدن نتیجه بررسی‌های بانک مرکزی و سازمان بورس برای جلوگیری از زیان سهامداران متوقف بماند.