آشنایی با تنها حامی دولتی صنایع کوچک
حدود دو سوم اشتغال جهان، بیش از نیمی از تولید ناخالص داخلی کشورها، مهم‌ترین عامل کاهش بیکاری، زمینه‌ساز پایداری اجتماعی، کارآفرینی بالا، استفاده از تکنولوژی و فناوری روز، ابزار توسعه اقتصاد و ….، همه و همه از خصوصیات بنگاه‌های کوچک و متوسط است که امروزه مهم‌ترین نقش در شکوفایی اقتصاد هر کشوری را دارند. بخشی از این بنگاه‌های اقتصادی، واحدهای تولیدی و صنایع بوده که شاهرگ حیات و موفقیت آنها، وجود و تداوم تامین مالی فعالیت‌‌هایشان است.
به گزارش عصر اقتصاد تامین مالی همیشه یکی از مهم‌ترین مسائل و دغدغه‌های فعالان اقتصادی در هر کشوری بوده است که دستیابی به آن روش‌های مختلفی دارد، یکی از این روش‌ها، تامین مالی به پشتوانه ضمانت‌نامه‌های اعتباری است.
این نوع ضمانت‌نامه معمولا از سوی صندوق‌های ضمانت اعتباری با پشتوانه دولت ارائه می‌شوند که هدف اصلی آنها پرکردن شکاف تامین مالی برای بنگاه‌های کوچک و متوسط است.
صنایع کوچک و متوسط می‌توانند باعث شکوفایی اقتصادی و اشتغال در هر کشوری شوند، اما همواره مشکلاتی بر سر راهشان هست که باید دولت‌ها با نقش حمایتی خود این مشکلات را حل و فصل کنند تا برآیند مثبتی بر روی اشتغال و شکوفایی اقتصادی داشته باشند.
از همین رو در سال ۱۳۸۳ «صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک»، زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت با ماهیتی کاملا دولتی برای حمایت از صنایع کوچک تاسیس شد. این صندوق با هدف تسهیل در تامین مالی و تسریع در اجرای طرح‌های اشتغال زا در دو قالب صدور ضمانت‌نامه اعتباری و ضمانت‌نامه پیمانکاری اقدام می‌کند.
ضمانت‌نامه اعتباری یک نوع ابزار تامین مالی تجاری بدون سرمایه است، یعنی ابزاری که در قالب آن سرمایه یا منابع مالی مستقیم از سوی صندوق به بنگاه متقاضی داده نمی‌شود، بلکه ریسک بنگاه برای بازپرداخت پوشش داده شده و بدین ترتیب بنگاه می‌تواند راحت‌تر به تامین مالی بانک‌ها، موسسات مالی و اعتباری و حتی تامین کنندگان دسترسی پیدا کند.
ضمانت‌نامه‌های اعتباری ما در «صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک» شامل «ضمانت‌نامه اعتباری بانکی» و «ضمانت‌نامه خرید اعتباری» است.
«ضمانت‌نامه اعتباری بانکی» به نفع بانک‌ها، موسسات مالی و اعتباری و سایر نهادهای قانونی به عنوان وثیقه برای اخذ تسهیلات از سوی واحد تولیدی صادر می‌شود.
همچنین «ضمانت‌نامه خرید اعتباری» به نفع فروشنده مواد اولیه، تجهیزات و غیره جهت فروش مدت‌دار به واحد تولیدی صادر می‌شود تا تولیدکننده با خیال راحت بدون نیاز به اخذ تسهیلات بتواند خرید اعتباری داشته باشد. بعبارتی این ضمانت‌نامه بعنوان وثیقه برای عدم‌پرداخت صنایع کوچک در سررسید عمل می‌کند.
قالب دیگر ضمانت‌نامه‌ها، انواع «ضمانت‌نامه‌های پیمانکاری» است. همانطور که از نام آن معلوم است به عنوان وثیقه و ضمانت در انجام امور پیمانکاری صادر می‌شود. قابلیت ویژه این جنس از ضمانت‌نامه‌ها این است که می‌تواند در راستای فعالیت‌های صنعتی این واحدها بسیار تسهیل‌گر باشد.
این نوع ضمانت‌نامه شامل «ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه یا مزایده»، «ضمانت‌نامه حسن انجام کار»، «ضمانت‌نامه پیش‌پرداخت» و «ضمانت‌نامه استرداد کسور وجه الضمان» است.
«ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه»: همانطور که می‌دانید زمانی که شرکت‌ها یا اشخاص، خرید کالا یا اجرای پروژه‌ای را به مناقصه می‌گذارند، برای آنکه مطمئن شوند شرکت‌کنندگان در مناقصه برای از میدان به‌در‌کردن رقبا پیشنهادهای نامعقولی نمی‌دهند و واقعاً قصد انجام کار با همان قیمت و شرایط را دارند، ضمانت‌نامه شرکت در مناقصه طلب می‌کنند.
به‌عبارتی، این ضمانت‌نامه ریسک مناقصه‌گذارنده درخصوص اعلام قیمت‌های غیرمعقول و انصراف شرکت‌کنندگان را پوشش می‌دهد.
«ضمانت‌نامه شرکت در مزایده»: سازمان‌ها و شرکت‌ها معمولاً اموال و لوازم مازاد بر احتیاج خود را از طریق مزایده می‌فروشند. به‌منظور اطمینان از انجام این عمل و انصراف‌ندادن برنده مزایده و امضای قرارداد مربوطه، از همه شرکت‌کنندگان در مزایده درخواست می‌شود به‌همراه پیشنهادهای خود، ضمانت‌نامه شرکت در مزایده نیز ارائه کنند.
«ضمانت‌نامه حسن انجام کار»: این نوع ضمانت‌نامه زمانی صادر می‌شود که کارفرما یا خریدار بخواهد اطمینان یابد پیمانکار یا فروشنده، قرارداد را تمام‌وکمال اجرا می‌کند یا نه.
در اصل ذی‌نفع ضمانت‌نامه حسن انجام، درصورتی‌که کالاها یا خدمات را مطابق قرارداد پایه تحویل نگرفته باشد، برای مطالبه وجه ضمانت‌نامه اقدام می‌کند.
«ضمانت‌نامه پیش‌پرداخت»: در بعضی قراردادها، فروشنده یا پیمانکار به‌منظور تأمین نقدینگی لازم برای انجام پروژه، در همان ابتدای کار، درصدی از ارزش کالا یا خدمت موضوع قرارداد را به‌صورت پیش‌پرداخت از کارفرما یا خریدار طلب می‌کند. کارفرما برای اطمینان از اینکه در مقابل وجه پرداخت‌شده، کالا یا خدمات ارائه خواهد شد یا وجه پیش‌پرداخت بازپس می‌شود، از فروشنده یا پیمانکار، تقاضای ارائه ضمانت‌نامه پیش‌پرداخت می‌کند.
«ضمانت‌نامه استرداد کسور وجه‌الضمان»: در بعضی از قراردادها طرفین توافق می‌کنند درصدی به‌عنوان تضمین انجام کامل و مطلوب پروژه تا مدتی نزد کارفرما یا خریدار باقی بماند، اما کارفرما می‌تواند در قبال ارائه ضمانت‌نامه استرداد کسور وجه‌الضمان این وجه را به پیمانکار پرداخت کند.
با توجه به وضع تورمی کشور، افزایشی را در هزینه تولیدات صنعتی و محصولات آنها داشتیم که قطعا این امر موجب می‌شود تا ارزش و مبلغ مناقصات/مزایده‌ها افزایش یابد،بنابراین لازم است، متناسب با آن سقف ریالی ضمانت‌نامه‌های پیمانکاری نیز افزایش یابد تا امکان بیشتری جهت استفاده واحدهای تولیدی یا شرکت کنندگان در مناقصات وجود داشته باشد.
ما در «صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک» در همین راستا و برای حمایت هرچه بیشتر خود از صنایع و کمک به چرخه اقتصاد کشور در سال جاری با اخذ مصوبات لازم سقف ضمانت‌نامه‌های پیمانکاری را از ۷۰ به ۱۰۰ میلیارد ریال افزایش داده‌ایم، تا بتوانیم کمک کوچکی به صنایع کوچک در محقق شدن اهداف آنها داشته باشیم.
از مزایای این نوع ضمانت‌نامه پیمانکاری صندوق می‌توان به صدور این ضمانت‌نامه بدون اقدام به مسدودی سپرده، پائین بودن کارمزد آن نسبت به نظام بانکی، و حتی صدور بدون اخذ وثیقه ملکی و صرفا در قبال چک و سفته برای بنگاه‌های دارای اعتبار مطلوب و … اشاره کرد.
و اما چرا صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک ؟
همانطور که گفته شد ماهیت این صندوق کاملا دولتی بوده و در راستای حمایت از صنایع کوچک است، پس بر خلاف دیگر نهادهای تامین مالی ما در ارائه ضمانت‌نامه رویکرد سهل‌گیرانه‌تری داریم. پایین بودن نرخ کارمزد (۱.۵ درصد)، تخفیف تا ۵۰ درصدی کارمزد، فرایند الکترونیکی صدور ضمانت نامه، مشاوره رایگان، شبکه گسترده نمایندگان و استانی و کارگزاران در سراسر کشور، پذیرش وثایق و تضامین متنوع و سهل تر از نظام بانکی و غیره، بخشی از مزایای صندوق ضمانت سرمایه گذاری صنایع کوچک نسبت به دیگر نهادهای تامین مالی و صندوق‌ها است.
از سوی دیگر اخیرا صندوق طرحی را آغاز کرده است تا بتواند ضمانت‌نامه‌های خود را به پلتفورم‌های زنجیره‌های تامین ارائه دهد و بدین ترتیب در «تامین مالی زنجیره تامین» (SCF) مشارکت داشته باشد.
هدف از این طرح کاهش هزینه‌های تامین مالی، تسهیل تامین کالا و خدمات در قالب زنجیره، استفاده از منابع مالی بانک‌ها در قالب زنجیره و به صورت هدفمند و در نهایت ارائه بهینه خدمات و کالاها به هموطنان در قالب زنجیره تامین است.
