تخفیف بلا!

اکرم رضائی نژاد

به گفته بغزیان، اقتصاددان، آمارهای ارائه شده درخصوص کاهش تورم و افزایش جذب سرمایه خارجی نمی‌گویند که وضع مردم خوب شده است، می‌گویند آن بلایی که قرار بود بر سرشان بیاید تخفیف داده شده، به زبان ساده ایجاد تورم می‌کند اما کمتر از میزانی که قرار بود ایجاد شود.

عصراقتصاد: چندی پیش وزارت امور اقتصادی و دارایی با ارائه گزارشی اعلام کرد: بسیاری از مشکلات معیشتی که امروز مردم به آن دست به گریبان هستند و دولت ناچار است برای پیشبرد هر سیاستی در عرصه اقتصاد به رصد روزانه معیشت مردم بپردازد میراث دهه‌ ی از دست رفته‌ای است که نتیجه آن افت شاخص‌های اقتصادی بوده است.

دکتر آلبرت بغزیان، اقتصاددان و استاد دانشگاه در این باره به عصراقتصاد گفت: اینکه صحبت از مشکلات می‌کنیم و می‌گوییم این مشکلات اقتصادی مربوط به تصمیمات دهه ۹۰ است و ارتباطی به تصمیمات الان ندارد، یک بحث کلی است. مشکلات یکی دو تا نیست که بگوییم رکود، تورم، منابع آب یا کسری بودجه و … همه مشکلات اقتصادی مربوط به دهه ۹۰ است. ولی بر فرض اگر درباره کاهش قدرت خرید مردم یا همان معیشت مردم گفته شود که عامل آن تصمیمات دهه ۹۰ است به نظر بنده یک فرافکنی است، چرا که در دهه ۹۰ یک سری تصمیماتی گرفته شده که در اصل ۵-۴ سال هیچ تاثیر منفی نگذاشته است .

بغزیان افزود: اگر تصمیمی سال ۹۰ گرفته شده و همان موقع با گذشت زمان تاثیر منفی آن ادامه داشته و تاکنون منفی و منفی تر شده، منطقی تر است اما اگر بگوییم وضعیت امروز ما تاثیر تصمیمات گرفته شده سال ۹۰ است یعنی اینکه ما تصمیمی گرفته ایم ۵-۴ سال خیلی خوب بود اما اکنون که به ۱۴۰۰ رسیده یک دفعه و ناگهانی اثرات منفی خود را نشان داده است. هیچ جای علم اقتصاد، هیچ تئوری و هیچ مدل فرضی وجود ندارد که چنین چیزی را توضیح دهد و آن را اثبات کند .

تصمیمی که گرفته می شود بیشترین اثراتش را در همان زمان خواهد گذاشت و بعد از گذشت زمان اثرات آن کاهنده می شود. اگر به کسی سیلی بزنید بعد از ۲ سال گوشش کر می شود؟ نه همان زمانی که ضربه می‌خورد اثراتش نمایان می‌شود. به همین دلیل به نظر بنده این موضوع به نوعی فرافکنی است

فرافکنی نکنیم

این اقتصاددان ادامه داد: تصمیمی که گرفته می شود بیشترین اثراتش را در همان زمان خواهد گذاشت و بعد از گذشت زمان اثرات آن کاهنده می شود. اگر به کسی سیلی بزنید بعد از ۲ سال گوشش کر می شود؟ نه همان زمانی که ضربه می‌خورد اثراتش نمایان می‌شود. به همین دلیل به نظر بنده این موضوع به نوعی فرافکنی است .

وی اظهار کرد: باید دید در آن سال‌ها چه تصمیماتی گرفته شده است که تاثیرات آن همان زمان ظاهر نشده و ما امروز اثراتش را می‌بینیم. ممکن است تصمیمات ارزی، رشد نقدینگی، تصمیمی در مورد سیاست های تجاری یا پولی کشور بوده که در آن زمان اشتباه گرفته شده و امروز آثار آن نمایان شده است که البته این موضوع نیز جای بحث دارد چون نمیتوان گفت همه تصمیمات غلط بوده است .

بانک مرکزی اعلام کرده است که انتظارات تورمی با کاهش رشد نقدینگی، بهبود یافته و اقتصاد امیدوارانه تر شده است

اقتصاد امیدوارانه تر شده

بغزیان تاکید کرد: باز هم می‌گویم که تصمیمات اثراتشان حالت کاهنده پیدا می‌کند. ممکن است انتظاراتی را ایجاد کند که اخیرا به آن انتظارات تورمی گفته می‌شود یعنی اگر الان تصمیم بگیریم که قیمت ارز را تغییر دهیم، گفته می‌شود که این کار باعث ایجاد کسری بودجه می‌شود و این کسری بودجه باید از طریق چاپ پول جبران شود که این خود باعث انتظارات تورمی در آینده می‌شود. بانک مرکزی اعلام کرده است که انتظارات تورمی با کاهش رشد نقدینگی، بهبود یافته و اقتصاد امیدوارانه تر شده است .

این استاد دانشگاه با تاکید بر ضرورت اتخاذ تصمیمات مناسب و اقدامات موثر ادامه داد: مواردی که عنوان شد هیچ کدام دلیل نمی‌شود که ما هیچ اقدامی نکنیم و همه مشکلات را به گردن تصمیمات سال‌های قبل بیندازیم، چون آن سال‌ها نیز همین اقتصاددان‌ها بودنند، ترکیب علمای اقتصاد یا سیاست گذاران همین بود که امروز هستند، تصمیم گیرها عوض نشده اند، بدنه کارشناسی همان است. وی افزود: حتی اگر آنها را هم مقصر بدانیم، اکنون باید اقدام درست را انجام دهیم نه اینکه بنشینیم و ببینیم تحلیل نادرستی بوده ولیث از آن زمان تاکنون تغییر نکرده است!

آمارهای ارائه شده درخصوص کاهش تورم و افزایش جذب سرمایه خارجی نمی‌گوید که وضع مردم خوب شده است، می‌گوید آن بلایی که قرار بود بر سرشان بیاید تخفیف داده شده است

تخفیف در بلا

بغزیان با اشاره به آمارهای ارائه شده درخصوص کاهش تورم و افزایش جذب سرمایه خارجی و ملموس نبودن این آمار از سوی مردم گفت: این آمار نمی‌گوید که وضع مردم خوب شده است، می‌گوید آن بلایی که قرار بود بر سرشان بیاید تخفیف داده شده، به زبان ساده ایجاد تورم می‌کند اما کمتر از میزانی که قرار بود ایجاد شود.

به عنوان مثال رشد نقدینگی ۳۵ درصدی به ۳۵ درصد تورم منتهی می‌شود ، رشد نقدینگی ۲۵ درصدی به ۲۵ درصد تورم منتهی می‌شود اما باز هم تورم است. درست است که رشد نقدینگی از ۳۵ درصد به ۲۵ درصد کاهش یافته ولی خود عدد بالا رفته و فقط رشد و شتاب آن کم شده است بنابراین تورمی که ۳۵ درصد بوده انتظار آن به ۲۵ درصد می‌رسد ولی باز هم ۲۵ درصد تورم است و به همین دلیل است که شما سفره را کوچکتر خواهید دید یعنی آن بلای تورمی که بنابوده است به این سفره نازل شود تخفیف داده شده اما بلا باز هم به سفره مردم و معیشت مردم اصابت کرده است.

اینگونه است که مردم این آمار را لمس نمی‌کنند. مثل اینکه یک نفر گلوی یک نفر دیگر را می‌فشارد و هر دقیقه فشار را بیشتر می‌کند درحالیکه سرعت آن فشاردادن را کم کرده، اما در هرحال حسی که به فرد داده می‌شود همان حس فشردن گلو است .

وی افزود: اکنون ما فکر می‌کنیم که کالای خارجی نباید گران شود چون دلار ۶۵ هزار تومانی، ۶۰ هزار تومان شده ولی قیمت‌ها تغییر نکرده، درحالیکه نرخ ارز رشد منفی داشته، درست است از ۵۰ هزارتومان به ۶۵ هزارتومان رسیده ولی الان ۶۵ هزار تومان ۵۸ هزار تومان شده که رشد نرخ ارز منفی می‌شود. بنابراین خرید دلار برای مردم ارزانتر از دلار ۶۵ هزار تومانی می‌شود ولی قیمت کالاها کاهش پیدا نکرده و مردم آن حس تورم و گرانی را دارند.

رشد ۸ درصدی با دست روی دست گذاشتن و یا روی کاغذ نوشتن و آن را فکس کردن به کارخانجات میسر نمی شود. این طور نیست که کارخانجات آن را بخوانند و پرینت آن را بگذارند روی ماشین آلاتشان و تولید آنها زیاد شود!

رشد ۸ درصدی زیر ساخت می خواهد

وی درباره امکان تحقق رشد ۸ درصدی اقتصاد کشور گفت: در شرایطی که کشور چند سال متوالی در رکود بوده یعنی یک ظرفیت تولیدی داشته که هرسال به دلیل رکود کمتر شده و رشد تولید منفی بوده، بنابراین ظرفیت ها نیز کمتر استفاده شده، حال در نظر می گیریم که می خواهیم امسال به ظرفیت رشد اقتصادی ۸ درصدی برسیم، این امکان پذیر است و دور از منطق نیست اما با کدام برنامه و با چه اقداماتی قرار است این منفی های سال‌های قبل جبران شود؟ آیا صرفا با اعلام حمایت روی کاغذ یا فرض کنیم ارز فلان بخش را بیشتر کردیم یا موانع تولید کننده را برطرف کردیم یا مثلا مشکل تولید، برق بوده اکنون تولید برق را افزایش دادیم تا بتواند بیشتر فعالیت کند. پس، این رشد، نامعقول نیست، اما نه اینکه دست روی دست بگذاریم بگوییم روی کاغذ نوشتیم و آن را فکس می‌کنیم به کارخانجات تا بخوانند و پرینت آن را بگذارند روی ماشین آلاتشان و تولید آنها زیاد شود، خیر .

بغزیان ادامه داد: تحقق چنین طرحی، به یک اقدام، برنامه کوتاه مدت و منابع ارزانتر نیاز دارد. وام ها که گران شده اند، بانکها هم کمتر تمایل دارند که به بخش تولید منابع مالی دهند، نرخ ارز نیز نسبت به چند سال قبل افزایش یافته، از طرفی هم اگر قرار بر حذف ارز نیمایی باشد که تولیدکننده توافقی ارز مورد نیازش را تامین کند، اینها همه کارهای ضد تولید است و در سال جهش تولید این اقدام یعنی ضد تولید.

این اقتصاددان اظهار کرد: بنابراین تحقق رشد ۸ درصدی اقتصاد امکان پذیر است. این یک هدف گذاری است و این هدف گذاری نیاز به برنامه دارد اما برنامه ای برای تحقق این هدف نشنیده ایم که بگویند این معادلات اقتصادی، این فرمول آمار و ریاضی، اگر این اقدامات را انجام دهیم رشد نقدینگی را کاهش و از طرفی منابع بانکی را افزایش داده‌ایم و کارهایی برای نرخ بهره، سود تسهیلات و غیره انجام شده که نتیجه این اقدامات رسیدن به این رشد خواهد بود.