ترس توسعه دیجیتال از فیلترینگ
محدودیت های اینترنتی و فیلترینگ، اثرات عمیق و منفی بر کسب و کارهای اینترنتی و اقتصاد دیجیتال ایران گذاشته است. این آسیب‌ها به کاهش درآمد، تعدیل نیرو، و عدم دسترسی به بازارهای جهانی منجر شده است.
در سال‌های اخیر، فیلترینگ و محدودیت‌های اینترنتی به یکی از بزرگترین چالش‌های پیش روی کسب‌وکارهای آنلاین در ایران تبدیل شده است. با گسترش استفاده از پلتفرم‌های آنلاین برای خرید و فروش، کسب‌وکارها به‌شدت به شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های بین‌المللی وابسته شده‌اند. اما با تشدید فیلترینگ و محدودیت دسترسی به اینترنت، بسیاری از این کسب‌وکارها با کاهش شدید درآمد، از دست دادن مشتریان و حتی تعطیلی مواجه شده‌اند.
سوتیتر: فیلترینگ و قطعی اینترنت باعث کاهش قابل‌توجه درآمد کسب‌وکارها شده است و یکی دیگر از پیامدهای فیلترینگ افزایش هزینه‌های تبلیغات و بازاریابی است
کاهش شدید درآمدها و تعدیل نیرو
بر اساس گزارش‌ها، برخی از شرکت‌ها تا ۷۰ درصد از فروش آنلاین خود را از دست داده‌اند. علاوه بر این، بسیاری از استارتاپ‌ها مجبور به تعدیل نیرو شده‌اند. طبق آمار منتشرشده، بیش از ۴۰ درصد از کسب‌وکارهای دیجیتال به‌طور مستقیم تحت تأثیر فیلترینگ قرار گرفته و در برخی موارد تعدیل نیرو تا ۳۰ درصد افزایش یافته است
هزینه‌های فزاینده تبلیغات و بازاریابی
کسب‌وکارهایی که از شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام برای تبلیغات و فروش استفاده می‌کردند، مجبور به جستجوی راه‌حل‌های جایگزین شده‌اند. با این حال، این راه‌حل‌ها اغلب به افزایش ۲۰ تا ۳۰ درصدی هزینه‌های بازاریابی منجر شده است.
استفاده از پلتفرم‌های داخلی، علاوه بر محدودیت دسترسی، کارایی کمتری داشته و هزینه‌های بیشتری بر دوش کسب‌وکارها گذاشته است.
بیژن عباسی آرند، مدیرعامل ایرانسل، در مراسم هجده‌سالگی تاسیس این اپراتور، توضیح داد: «فیلترینگ قطعاً در کاهش درآمد اپراتورها تاثیرگذار بوده و در چند سال اخیر ۲۰ هزار میلیارد تومان به ما ضرر زده است. اپراتور هیچ نقشی در فیلترینگ ندارد و در گیت‌وی ترافیک ورودی به کشور اتفاق می‌افتد.»
او ادامه داد: «شهریور ۱۴۰۱ که محدودسازی اتفاق افتاد، ۶۵ درصد ترافیک اینترنت کشور در اختیار واتس‌اپ و اینستاگرام بود. با فیلتر شدن این دو، بیش از یک سال طول کشید تا ترافیک مصرفی کشور به حالت قبل بازگردد. فیلترینگ لااقل به‌شکل فعلی آن کیفیت سرویس مشترک را هم کاهش داده است.»
مهاجرت دیجیتالی کسب‌وکارها به پلتفرم‌های خارجی
در نتیجه محدودیت‌های اعمال‌شده، برخی از کسب‌وکارهای ایرانی برای بقا، به پلتفرم‌ها و بازارهای بین‌المللی مهاجرت کرده‌اند.
استفاده از ابزارهای VPN برای دسترسی به پلتفرم‌های فیلترشده به یک راه‌حل موقت برای بخشی از کسب‌وکارها تبدیل شده است، اما این امر نیز هزینه‌ها و مشکلات فنی زیادی به همراه دارد. به‌عنوان مثال، تعدادی از استارتاپ‌های بزرگ ایران فعالیت خود را به کشورهای دیگر منتقل کرده‌اند تا از محدودیت‌های فیلترینگ در امان باشند.
تاثیرات فیلترینگ بر کسب و کارهای خرد
فیلترینگ اینترنت به‌ویژه برای کسب‌وکارهای خرد و اینستاگرامی که وابسته به شبکه‌های اجتماعی هستند، آسیب‌های شدیدی به همراه داشته است. بسیاری از این کسب‌وکارها که عمدتاً از طریق پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام محصولات خود را به فروش می‌رسانند، با کاهش شدید درآمد مواجه شده‌اند.
طبق گزارش‌های منتشر شده، بیش از ۴۰ درصد از این کسب‌وکارها از دسترسی به مشتریان خود محروم شده‌اند و برخی از آن‌ها تا ۷۰ درصد کاهش فروش داشته‌اند.
علاوه بر این، بسیاری از این کسب‌وکارها به دلیل عدم توانایی در دستیابی به پلتفرم‌های جایگزین، مجبور به کاهش فعالیت یا تعطیلی کامل شده‌اند. فیلترینگ، به‌ویژه در دوران اوج فروش‌های آنلاین، مانند ایام تعطیلات یا حراج‌ها، ضربه شدیدی به این مشاغل وارد کرده است. به‌عنوان مثال، گزارش‌ها حاکی از آن است که هزینه‌های تبلیغات و بازاریابی این کسب‌وکارها با روی آوردن به روش‌های دیگر، مانند استفاده از پلتفرم‌های داخلی و ابزارهای دور زدن فیلتر، به‌طور میانگین ۳۰ درصد افزایش یافته است
این تغییرات نه‌تنها مانع رشد این کسب‌وکارها شده، بلکه باعث شده است تا بسیاری از آن‌ها نتوانند به بازارهای جهانی دسترسی پیدا کنند و از فرصت‌های توسعه محروم بمانند.
فیلترینگ و محدودیت‌های اینترنتی اثرات بسیار منفی بر کسب‌وکارهای ایرانی داشته و بسیاری از آن‌ها را در مسیر نابودی قرار داده است. کاهش درآمدها، افزایش هزینه‌ها، و از دست رفتن فرصت‌های جهانی، تنها بخشی از آسیب‌هایی است که این کسب‌وکارها متحمل شده‌اند. تا زمانی که این محدودیت‌ها پابرجاست، توسعه پایدار در فضای دیجیتال ایران دور از دسترس خواهد بود.
