تنش آبی گریبان کدام استان‌ها را در تابستان می‌گیرد
این روزها خبرهای متعددی درباره هشدار مسئولین محلی کشور در خصوص خطر تنش آب و لزوم صرفه جویی در مصرف در رسانه‌ها به چشم می‌خورد. اخباری که با توجه به حجم کم میانگین بارندگی زمستان و پاییز گذشته در کشور چندان هم دور از انتظار نبودند. در این گزارش بنا داریم استان‌هایی را که به احتمال زیاد روزهای سختی را از نظر کم آبی در تابستان امسال پیش رو خواهند داشت معرفی کنیم و مروری بر وضعیت بارندگی، ذخایر آبی استان‌ها و هشدار مسئولین مربوطه در خصوص بحران آبِ پیش رو داشته باشیم.
این ۶ استان تابستان کم‌آب و سختی در پیش دارند
به‌گفته مدیرکل دفتر آب وخاک سازمان محیط زیست در گفت‌و‌گو با ایرنا، متوسط بلندمدت بارش در کشور ۲۰۹ میلیمتر است که اکنون به حدود ۱۲۷ میلیمتر رسیده است. استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، کرمان و فارس جزو استان‌های خیلی بحرانی هستند که نسبت به سال گذشته حدود ۵۰ درصد کاهش بارندگی داشته‌اند و بعد از آنها، استان‌های اصفهان، سمنان و کرمانشاه نسبت به متوسط بلندمدت بین ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش بارندگی داشته‌اند و وضع سایر استان‌ها نیز از این نظر چندان مطلوب نیست.
او در این خصوص هشدار داده است که در حوزه فلات مرکزی و شرق کشور که اقلیم خشک و نیمه‌خشک دارد سال آبی جاری، سال خشکی است و اگر تدابیر لازم اندیشیده نشود با چالش‌های جدی در حوزه تامین نیازهای آبی و بعد از آن در تامین نیازهای زیست‌محیطی دچار خواهیم شد و مشکلات جدی ایجاد می شود.
بنابراین در ۶ استان مذکور انتظار بحران کم‌آبی شدید خواهیم داشت که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
۱۵۱ میلیون مترمکعب هدررفت سالانه آب در خراسان رضوی
همانطور که گفته شد یکی از ۶ استانی که در تابستان امسال احتمال کم آبی شدید برای آن وجود دارد، خراسان رضوی می‌باشد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به گزارش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان، میزان تولید آب در حوزه شهری استان را در سال گذشته ۴۰۱ میلیون مترمکعب عنوان کرد که ۲۹۹ میلیون مترمکعب آن فروخته شده است، گفت که ۱۰۲ میلیون مترمکعب از این میزان هدررفت آب است.
او همچنین اعلان کرده است که در شبکه آب روستایی، میزان آب تولیدی ۱۰۴ میلیون مترمکعب، آب فروخته شده ۹۲ میلیون متر مکعب و هدررفت آب ۴۹ میلیون مترمکعب است.
بنابراین مجموعا ۱۵۱ میلیون مترمکعب آب در استان هدررفته است در حالی که آب مصرفی مشهد ۱۸۳ میلیون مترمکعب گزارش شده است.
وی تصریح کرد که به نظر می‌رسد بهتر است با اقدامات لازم میزان هدررفت آب در استان کاهش یابد نه اینکه جلو کشاورزی و کشاورزان گرفته شود.
همچنین به گزارش ایرنا، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در خصوص میزان آب ورودی به سدهای این استان در سال آبی جاری از کاهش ۱۰۰ برابری میزان آب ورودی به سدها نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر داده است.
وی در این خصوص اظهار کرده است که در سال آبی جاری تا اردیبهشت امسال تنها پنج میلیون مترمکعب آب وارد سدهای خراسان رضوی شده است و این در حالی است که میزان ورودی آب به سدهای استان در مدت مشابه سال گذشته بیش از ۵۰۰ میلیون مترمکعب بوده است.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی نیز در خصوص بحران کم‌آبی این استان اظهار کرده است که اجرای سند سازگاری با شرایط کم‌آبی خراسان رضوی باید در اولویت کاری دستگاه‌های اجرایی مرتبط باشد.
وی همچنین در راستای مدیریت آب و مصارف آن افزوده است که به طور جد و بدون اغماض باید با مصارف غیرمجاز آب و برق برخورد شود زیرا این مصارف غیرمجاز می‌تواند صدمات و مخاطرات فراوانی در بر داشته باشد.
همچنین وی میانگین بارش در فروردین ماه امسال در استان خراسان رضوی را هفت میلیمتر گزارش داد که این میزان در سال گذشته ۱۲۷ و در دوره آماری ۴۰ میلیمتر بوده است.
سایه خشکسالی بر ۹۱ درصد از پهنه خراسان جنوبی
یکی دیگر از استان‌هایی که انتظار می‌رود در تابستان امسال با بحران کم آبی دست و پنجه نرم کند استان خراسان جنوبی است.
به گزارش ایرنا و براساس آمارهای اداره کل هواشناسی خراسان جنوبی میانگین بارندگی‌های این استان در سال آبی جاری ۳۸ میلیمتر بوده که نسبت به سال گذشته ۶۹ درصد و نسبت به دوره بلندمدت ۵۹ درصد کاهش داشته است.
به گزارش ایرنا، خشکسالی حدود ۲۰ سال است در خراسان جنوبی تاخت و تاز دارد که امسال شدت آن محسوس‌تر است و پیامدهای نامبارکی را در بخش‌های مختلف کشاورزی، آب، هوا، اشتغال، بهداشت و سایر بخش‌های اقتصادی و اجتماعی برجا گذاشته است.
همچنین براساس آمار دوره ۱۰ ساله تا آخر اسفند سال گذشته که مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی ارائه کرده است، ۹۱ درصد مساحت خراسان جنوبی متاثر از خشکسالی است. از این مقدار ۹ درصد در وضعیت نرمال، ۲۰ درصد خشکسالی خفیف، ۳۵ درصد خشکسالی متوسط، ۲۵ درصد خشکسالی شدید و ۱۱ درصد خشکسالی بسیار شدید است.
همچنین به گفته این مسئول شهرستان‌های طبس و بشرویه جزو مناطق بسیار شدید خشکسال هستند.
۹۵ درصد از مصرف آب استان کرمان مصرف کشاورزی است
استان کرمان دیگر استان کشور است که در تابستان امسال با کمبود آب شدید مواجه خواهد شد.
به گزارش پایگاه خبری بازار، نماینده مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی در خصوص مصرف آب در این استان اعلام کرده است که ۹۵ درصد از آبهای موجود در این استان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود که نزدیک به ۸۰ درصد این آبهای تبخیر و یا در زمین جذب می شود.
وی ابراز کرده است که مصرف بدون برنامه این آب‌ها موجب می‌شود مهمترین منابع استان کرمان هدر رود و این استان برای تامین آب شرب هم با مشکل مواجه شود.
تغییرات اقلیمی علت اصلی بحران آب هرمزگان، سیستان و بلوچستان و فارس
استان‌های هرمزگان، فارس و سیستان و بلوچستان نیز دیگر استان‌هایی هستند که در زمره کم‌آب‌ترین استان‌های کشور در تابستان امسال قرار دارند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، رئیس سازمان هواشناسی کشور در سفر به هرمزگان اظهار کرده است که در سال‌های گذشته تاثیر تغیرات اقلیمی و خشکسالی در دو استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان و بخشی از جنوب استان فارس بیشتر از دیگر استان‌های کشوربود و همین امر موجب ایجاد خشکسالی در این مناطق بوده است.
مدیرکل هواشناسی هرمزگان نیز اعلام کرده است که از ابتدای سال زراعی تاکنون ۱۲ میلیمتر باران در این استان باریده که نسبت به مدت مشابه پارسال ۹۵ درصد کاهش دارد.
وی اعلام کرده است که این کاهش بارندگی در استان در ۳۸ سال گذشته بی سابقه بوده است.
در پایان و با همه این تفاسیر، هرچند پیشبینی می‌شود بعضی از استان‌های کشور با تنش جدی‌تری در حوزه کم‌آبی در تابستان آینده رو به رو شوند، اما همانگونه که از قول مدیرکل دفتر آب وخاک سازمان محیط زیست ذکر شد، اوضاع منابع آبی در تمام استان‌ها چندان مطلوب نیست که این امر مدیریت جدی این منابع را از سوی مسئولین و مصرف بهینه تر آنها را از سوی مردم می طلبد.
