تنش در روابط ایران و آژانس انرژی اتمی
موضوع مورد مناقشه این بار بر سر دسترسی به مجتمع «تسا»ی کرج است که قطعات سانتریفیوژ در آن ساخته می‌شود و تیر گذشته هدف اقدامات خرابکارانه قرار گرفت.
با انتشار گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تنش در روابط این آژانس و ایران بالا گرفته است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک‌شنبه ادعا کرد که ایران شروط توافق جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران را که دو هفته پیش انجام شد، کاملا اجرا نکرده است؛ چرا که اجازه دسترسی به مجتمع «تسا»ی کرج (کارگاه ساخت قطعات سانتریفیوژ) کرج را به بازرسان نداده است.
در سوی دیگر، مقام‌های ایرانی، درخواست آژانس را فراتر از توافق دانستند و با یادآوری اینکه مجتمع یادشده پس از خرابکاری تیرماه در آن همچنان تحت تحقیقات امنیتی قرار دارد، به این نهاد هشدار دادند که در حال تخریب «روند سازنده» روابط دو طرف است.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای اعلام کرده است: «رافائل گروسی، مدیرکل آژانس تاکید می‌کند که تصمیم ایران مبنی بر ایجاد نکردن دسترسی به کارگاه ساخت قطعات سانتریفیوژ تسای کرج برخلاف موارد توافق‌شده در بیانیه مشترکی است که روز ۱۲ سپتامبر منتشر شد.»
آژانس همچنین در بیانیه‌اش اضافه کرده است: «ایران از ۲۰ تا ۲۲ سپتامبر ]۲۹ تا ۳۱ شهریور[ به بازرسان آژانس اجازه داد تجهیزات تعریف‌شده آژانس برای فعالیت‌های نظارتی را سرویس و کارت حافظه آن‌ها را در تمامی مکان‌های لازم در ایران تعویض کند، به استثنای کارگاه ساخت قطعات سانتریفیوژ تسای کرج.»
در بیانیه مشترک محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که پس از سفر ۲۱ شهریور گروسی به ایران منتشر شد، آمده بود: «در چارچوب تعاملات و همکاری‌های موجود فی‌مابین، طرفین تصمیم گرفتند دیدارهای متقابل را در سطوح مرتبط تداوم دهند.
در همین راستا، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در حاشیه کنفرانس عمومی آژانس با مدیرکل دیدار خواهد کرد و مدیرکل نیز در آینده نزدیک به تهران سفر خواهد نمود تا مشورت‌های سطح بالا با هدف تقویت همکاری‌های میان ایران و آژانس در حوزه های مختلف و بحث درخصوص موضوعات فعلی مورد علاقه متقابل، با دولت جمهوری اسلامی ایران داشته باشد.»
این بیانیه افزوده بود: «به بازرسان آژانس اجازه داده می شود تا نسبت به سرویس فنی تجهیزات نظارتی مشخص شده و جایگزینی کارت‌های حافظه آن‌ها که تحت مهر و موم مشترک در ایران نگهداری خواهند شد، اقدام نمایند. چگونگی و زمان انجام این اقدام، مورد توافق دو طرف قرار گرفت.»
علاوه بر این، اسلامی در کنفرانس خبری مشترک با مدیرکل آژانس از توافق برای تعویض کارت‌های حافظه دوربین‌های نظارتی خبر داده و گفته بود: «قرار شد تیم فنی مربوطه بعد از توافق به ایران بیایند تا بتوانند اقداماتی را که باید برای دوربین ها به لحاظ فنی انجام بدهند را انجام و کارت های حافظه طبق روالی که طبق پادمان است و در ایران نگهداری و پلمب می‌شود همان جا کارت‌های قدیمی را پلمب کنند و کارت‌های جدید حافظه را در دوربین‌ها نصب کنند که روال جاری و طبیعی در سیستم نظارتی آژانس است.»
او همچنین تاکید کرد بود: «برای ایران آنچه حائز اهمیت است، اعتمادسازی است و این که اعتماد متقابل بین ایران و آژانس وجود داشته باشد و آژانس طبق توافق در جهت پیشبرد برنامه های هسته ای ایران نقش موثرتری ایفا کند و به پیشرفت فناوری هسته ای ایران کمک کند.»
غریب‌آبادی: گزارش آژانس فراتر از موارد توافق شده است
نماینده کشورمان در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین با ارائه توضیحاتی، بیانیه اخیر آژانس که در آن ایجاد نکردن دسترسی به مجتمع تسای کرج را مغایر با توافق اخیر آژانس و ایران تلقی شده است، نادرست خواند.
به گزارش ایسنا، کاظم غریب‌آبادی در واکنش به این ادعا در صفحه توئیترش نوشت: «عمیقا باعث تاسف است که آژانس پس از ۳ حمله تروریستی طی یک سال گذشته در تاسیسات هسته‌ای ایران، هنوز آن‌ها را محکوم نکرده است، چنان که طبق قطعنامه‌های کنفرانس عمومی آژانس و مجمع عمومی سازمان ملل و حتی به خاطر تجهیزات خودش و امنیت بازرسانش و حفاظت از آن‌ها ملزم به این کار است.»
غریب آبادی افزود: «بیانیه مشترک رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و مدیرکل آژانس در ۱۲ سپتامبر بر مبنای حسن نیت ایران و به منظور تعویض کارت حافظه «تجهیزات تعریف‌شده» به دست آمده بود. این فعالیت‌ها از ۲۰ تا ۲۲ سپتامبر توسط آژانس اجرا شدند.»
نمانده کشورمان در وین ادامه داد: «در طی مذاکرات تهران و وین، ایران اشاره کرده بود که چون مجتمع کرج هنوز تحت تحقیقات امنیتی و قضایی قرار دارد، تجهیزات مرتبط با این مجتمع مشمول سرویس شدن نمی‌شوند. به همین دلیل است که عبارت «تجهیزات تعریف‌شده» در بیانیه مشترک به کار رفته است.»
او افزود: «بنابراین، گزارش مدیرکل در ۲۶ سپتامبر درست نیست و فراتر از موارد توافق‌شده در بیانیه مشترک است. هر تصمیمی که از سوی ایران درباره تجهیزات نظارتی گرفته شود، تنها مبتنی بر ملاحظات سیاسی است تا ملاحظات حقوقی و آژانس نمی‌تواند و نباید این موضوع را حق خود بداند.»
کمالوندی: آژانس روند سازنده ایجاد شده را تخریب نکند
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران نیز در واکنش به بیانیه آژانس اعلام کرد: «در پاسخ به انتشار گزارش غلط آقای گروسی مدیرکل آژانس، نامه ای برای آژانس ارسال و نسبت به این اقدام غیر سازنده اعتراض شده است.»
بهروز کمالوندی توضیح داد: «آقای گروسی و همکاران ایشان به‌خوبی میدانند که تفاهم صورت‌گرفته در قالب بیانیه مشترک، مشمول تجهیزات نظارتی (دوربین‌ها) مجتمع کرج به این دلیل که در نتیجه خرابکاری تیرماه این مجتمع همچنان تحت تحقیقات امنیتی قرار دارد، نمی‌شود.»
او افزود: «درخواست تعمیم تعویض کارت های حافظه به دوربین های این مجتمع در سفر مدیرکل به تهران و نیز دیدار حاشیه کنفرانس عمومی وین مطرح شده بود که در هر دو بار ضمن ارائه توضیحات توسط مهندس اسلامی، پاسخ منفی و مخالفت ایران را به دنبال داشت.
به گفته کمالوندی توضیح داد که درج واژه «مشخص‌شده» در مقابل کلمه تجهیزات به همین منظور و با هدف مستثنی شدن این مجتمع از سرویس و تعویض کارت‌های حافظه صورت گرفته است.
سخنگوی سازمان یادآوری کرد که در دیدار وین هنگامی که بار دیگر مدیرکل درخواست سرویس دوربین‌های مجتمع کرج را مطرح کرد، رئیس سازمان انرژی اتمی با صراحت کامل و ذکر دلایل مطرح‌شده در جلسه قبل، تعمیم تعویض کارت‌های حافظه به مجتمع یادشده را ناممکن و خارج از چارچوب بیانیه مشترک اعلام کرد
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران متذکر شد که ضرورت دارد مسئولان این سازمان بین‌المللی «با پرهیز از موضع‌گیری‌های هدفمند سیاسی، گزارشهای غلط و مغرضانه، روند سازنده ایجاد‌شده به دنبال مراودات اخیر ایران و آژانس را تخریب نکنند.»
واکنش آمریکا و اروپا
نماینده آمریکا در شورای حکام دیروز در بیانیه‌ای در واکنش به ادعای اخیر آژانس مبنی بر ایجاد نشدن دسترسی از سوی ایران به سایت تسای کرج، خواستار ایجاد دسترسی به «مکان‌های لازم» شد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، آمریکا در این بیانیه نوشت: «ما از ایران می‌خواهیم بدون تاخیر بیشتر، دسترسی لازم را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بدهد.»
در ادامه این بیانیه آمده است: «اگر ایران این کار را نکند، در روزهای آتی با دیگر اعضای شورا به دقت درباره پاسخی مناسب به آن رایزنی خواهیم کرد.»
اتحادیه اروپا نیز با صدور بیانیه‌ای به جدیدترین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره تجهیزات نظارتی این سازمان در تأسیسات هسته‌ای ایران واکنش نشان داد.
به گزارش خبرگزاری فارس، اتحادیه اروپا در بیانیه خود مدعی شد: «همان‌طور که در گزارش بیان شده است، تمامی فعالیت‌های آژانس در خصوص تمامی تجهیزات تعیین‌شده آژانس و تأسیسات و امکانات ایران که در بیانیه مشترک به آن اشاره شد، به منظور حفظ تداوم آگاهی (آژانس) ضروری است.»
اتحادیه اروپا سپس در ادامه از ایران خواست تا اجازه دسترسی آژانس به این تجهیزات را فراهم آورد و گفت: «بنابراین اتحادیه اروپا از ایران می‌خواهد تا بدون هرگونه تأخیر به بازرسان آژانس اجازه دسترسی به کارگاه تولید قطعات سانتریفیوژ مجتمع تسا کرج را بدهد.»
اتحادیه اروپا در پایان از گروسی خواست تا در خصوص این موضوع به شورای حکام گزارش دهد و در این خصوص گفت: «ما از مدیرکل دعوت می‌کنیم تا در صورت لزوم، در مورد این موضوع مهم به شورای حکام گزارش دهد.»
