تورم به نفع شهرنشینان | دخل‌وخرج روستانشینان چقدر است؟
در سال ۱۴۰۰ ضریب رشد میانگین درآمد خانوارهای شهری از ضریب رشد میانگین هزینه آنها سبقت گرفت
به گزارش همشهری آنلاین، آمارها از سبقت گرفتن میزان رشد میانگین درآمد خانوارهای شهری از سرعت رشد هزینه‌ها حکایت دارد. به‌گونه‌ای که در سال گذشته، ضریب رشد میانگین درآمد خانوارهای شهری ۲ واحد درصد بیشتر از ضریب رشد هزینه‌های خانوار بوده؛ درحالی‌که ضریب رشد هزینه خانوارهای روستایی ۰.۹ واحد درصدی بیش از ضریب رشد میانگین درآمد بوده است.
طبق آخرین اطلاعات مرکز آمار ایران، در سال ۱۴۰۰ متوسط درآمد خانوارهای شهری با ۵۱ درصد افزایش نسبت به سال قبل به ۱۱۲ میلیون و ۴۲۱ هزار تومان رسیده درحالی‌که میانگین هزینه این خانوارها، با ۴۹ درصد افزایش، ۹۲ میلیون و ۵۰۱ هزار تومان محاسبه شده است.
در روستاها اما روند معکوس بوده و در شرایطی که میانگین درآمد اظهار شده خانوارهای روستایی در سال ۱۴۰۰ با ۵۱.۵ درصد افزایش ۶۳ میلیون و ۷۱۳ هزار تومان برآورد شده، میانگین هزینه با جهش ۵۲.۴ درصدی مواجه شده ۵۱ میلیون و ۹۱۱ هزار تومان رسیده است.
نقشه درآمد و هزینه شهرنشینان
تورم واقعی و انتظارات تورمی حاصل از تحولات و سناریوهای محتمل اقتصادی در سال ۱۴۰۰، هر دو طرف درآمد و هزینه را در اقتصاد ایران افزایش داده است؛ اما طبق روایت آمارهای رسمی، این افزایش برای خانوارهای شهری در طرف درآمد بیش از طرف هزینه بوده؛ به‌گونه‌ای که ضریب رشد درآمد خانوارهای شهری ۲ واحد درصد از رشد هزینه پیشی گرفته است.
براساس اطلاعات مرکز آمار ایران که با مشارکت ۱۹ هزار و ۶۱۸ خانوار نمونه شهری و ۱۸ هزار و ۳۷۰ خانوار نمونه در نقاط روستایی انجام شده، در سال گذشته متوسط درآمد اظهار شده سالانه یک خانوار شهری ۱۱۲ میلیون و ۴۲۱ هزار تومان بوده است که نسبت به سال قبل، ۵۱ درصد افزایش نشان می‌دهد.
این در حالی است که در همین بازه زمانی، متوسط هزینه کل خالص سالانه یک خانوار شهری ۹۲ میلیون و ۵۰۱ هزار تومان بوده که نسبت به رقم مشابه در سال قبل ۴۹ درصد افزایش نشان می‌دهد.
کیفیت درآمد و هزینه شهری
براساس این اطلاعات منابع تأمین درآمد خانوارهای شهری در سال ۱۴۰۰ به‌گونه‌ای بوده که به‌طور میانگین ۳۲.۶ درصد از مشاغل مزد و حقوق‌بگیری، ۱۶.۵ درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و ۵۰.۹ درصد از محل درآمدهای متفرقه خانوار تأمین شده است.
همچنین در ردیف هزینه‌ها، ۲۷ درصد از کل هزینه معادل ۲۴ میلیون و ۶۵۳ هزار تومان به هزینه‌های خوراکی و دخانی اختصاص داشته و ۷۳ درصد از کل هزینه معادل ۶۷ میلیون و ۸۴۸ هزار تومان مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بوده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در بین هزینه‌های خوراکی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه گوشت با سهم ۲۱ درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراکی بیشترین سهم با ۴۹ درصد مربوط به هزینه مسکن، سوخت و روشنایی بوده است. از نگاهی دیگر، رصد اطلاعات مرکز آمار ایران از منظر توزیع امکانات و تجهیزات در زندگی خانوارهای شهری حاکی از این است که در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۴۰۰ ضریب خانوارهای استفاده‌کننده از اجاق‌گاز از ۹۸.۹ به ۹۸.۸ درصد، تلویزیون رنگی از ۹۸.۱ به ۹۷.۶، جاروبرقی از ۹۱.۵ به ۹۲.۱، ماشین لباسشویی از ۸۷.۳ به ۸۸.۱، یخچال‌فریزر از ۷۱.۹ به ۷۰.۸، اتومبیل شخصی از ۵۳.۱ به ۵۳.۹، ماکروویو و فرهای هالوژن دار از ۱۲.۴ به ۱۱.۹ و ماشین ظرفشویی از ۷.۶ به ۸.۳ درصد تغییر یافته است.
به‌عبارت‌دیگر در سال گذشته، خانوارهای شهری استفاده‌کننده از اجاق‌گاز ۰.۱ واحد درصد، تلویزیون رنگی ۰.۵ واحد درصد، یخچال‌فریزر ۰.۹ واحد درصد و ماکروویو ۰.۵ واحد درصد کاهش پیدا کرده؛ اما در مقابل، تعداد خانوارهای استفاده‌کننده از جاروبرقی ۰.۶ واحد درصد، ماشین لباسشویی ۰.۷ واحد درصد، اتومبیل شخصی ۰.۸ واحد درصدی و ماشین ظرفشویی ۰.۷ واحد درصد رشد داشته است. نکته دیگر اینکه در سال ۱۴۰۰، عمده‌ترین نوع سوخت مصرفی ۹۵.۲ درصد از خانوارهای شهری برای گرما، گاز طبیعی (شبکه عمومی) بوده است.
دخل‌وخرج روستانشینان
رصد اطلاعات مرکزی آمار ایران از کیفیت درآمد و هزینه خانوارها در سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد در این سال متوسط درآمد اظهار شده سالانه یک خانوار روستایی ۶۳ میلیون و ۷۱۳ هزار تومان بوده که نسبت به سال قبل ۵۱.۵ درصد افزایش داشته است.
در مقابل اما، متوسط هزینه کل خالص سالانه یک خانوار روستایی ۵۱ میلیون و ۹۱۱ هزار تومان محاسبه شده که نسبت به سال قبل ۵۲.۴ درصد افزایش نشان می‌دهد.
به‌عبارت‌دیگر ضریب رشد هزینه‌های یک خانوار روستایی در سال گذشته ۰.۹ واحد درصد بیش از ضریب رشد درآمدها بوده است درحالی‌که برای خانوارهای شهری اتفاقی کاملاً معکوس رخ داده و ضریب رشد درآمدهای آنها ۲ واحد درصد بیش از هزینه‌ها بوده است. البته این اتفاق در گزارش‌های ماهانه تورم مصرف‌کننده نیز که از فشار تورمی بر خانوارهای روستایی حکایت داشت، مشهود بود.
به گزارش همشهری، بررسی سیاهه دخل‌وخرج خانوارهای روستایی در سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد منابع تأمین درآمد این خانوارها ۳۳.۹ درصد از مشاغل مزد و حقوق‌بگیری، ۳۱.۲ درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی و ۳۵ درصد از محل درآمدهای متفرقه خانوار تأمین شده است.
پایین بودن سهم درآمد حاصل از مشاغل آزاد و کشاورزی، می‌تواند یکی از نشانه‌های بارز به حاشیه رفتن روستانشینی و کشاورزی در سایه رونق مهاجرت به شهر و رواج حقوق‌بگیری باشد. به‌خصوص که در سایه خشکسالی‌های بلندمدت و تداوم قیمت‌گذاری دستوری در حوزه غذا و کشاورزی، صرفه اقتصادی فعالیت‌های کشاورزی و دامپروری در مناطق روستایی از بین رفته است.
وزن خوراک در سبد مصرفی روستا
اطلاعات مرکز آمار ایران نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۰ از هزینه کل سالانه خانوار روستایی ۴۰ درصد معادل ۲۰ میلیون و ۷۰۳ هزار تومان به هزینه‌های خوراکی و دخانی اختصاص داشته و ۶۰ درصد از هزینه معادل ۳۱ میلیون و ۲۰۸ هزار تومان مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بوده است.
در بین هزینه‌های خوراکی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه آرد، رشته، غلات، نان و فرآورده‌های آن با ۲۲ درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراکی، بیشترین سهم با ۳۱ درصد مربوط به مسکن، سوخت و روشنایی بوده است.
نکته دیگر اینکه در سال ۱۴۰۰ عمده‌ترین نوع سوخت مصرفی ۷۸.۱ درصد از خانوارهای روستایی برای گرما، گاز طبیعی (شبکه عمومی) بوده و همچنان ۱۱.۱ درصد از انرژی مورد استفاده روستایی نفت سفید بوده است.
از نگاهی دیگر، بررسی اطلاعات مرکزی آمار ایران به تفکیک امکانات و تجهیزات عمده مورد استفاده خانوارهای روستایی حاکی از این است که در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹، خانوارهای روستایی استفاده‌کننده از اجاق‌گاز از ۹۸.۳ به ۹۸.۵، تلویزیون رنگی از ۹۵.۶ به ۹۵.۱، جاروبرقی از ۶۷.۵ به ۶۸.۹، ماشین لباسشویی از ۵۸.۱ به ۵۹.۸، یخچال‌فریزر از ۵۲.۷ به ۵۵.۲، اتومبیل شخصی از ۳۴.۱ به ۳۵.۹، ماکروویو و فرهای هالوژن دار از ۱.۶ به ۲.۱ و ماشین ظرفشویی از ۰.۴ به ۰.۵ درصد تغییر یافته است.
به‌عبارت‌دیگر در سال ۱۴۰۰، تعداد خانوارهای روستایی استفاده‌کننده از اجاق‌گاز ۰.۲ واحد درصد و تلویزیون رنگی ۰.۴ واحد درصد کاهش پیدا کرده اما در مقابل تعداد خانوارهای استفاده‌کننده از جاروبرقی ۱.۴ واحد درصد، ۷ واحد درصد، ۲.۵ واحد درصد، اتومبیل شخصی ۱.۸ واحد درصد، ماکروویو ۰.۵ واحد درصد و ماشین ظرفشویی ۰.۱ واحد درصد افزایش یافته است.
