تفکر دانش بنیان در پتروشیمی شازند معنا شد

فرزین سوادکوهی

توسعه بخشی به سبد محصولات و همچنین تولید دانش بنیان یکی از سرفصل‌هایی است که بسیاری از مجتمع‌های پتروشیمی ایران به‌دنبال تحقق آن هستند.

برخی در این کار به مشکلات فراوانی برخورده‌اند و برخی نیز از پس آن برآمده‌اند. اما یکی از سرآمدان این توفیق، شرکت پتروشیمی شازند است که اخیرا توانسته گرید PE100 خود را به مطلوبترین شکل ممکن در برابر کلر بهبود بدهد و این در حالیست که تنوع محصولات پلیمری و گریدهای موردنیاز صنایع مختلف کشور در صنعت پتروشیمی ایران از رویا به واقعیت تبدیل شده است.

اما گرید PE100 چیست؟ خیلی خلاصه اینکه این گرید، گره از مسائل مبتلابه لوله‌گذاری برای انتقال آب، فاضلاب و گاز را گشوده است. در تولید این گرید بهبود یافته در ارتباط با کلر همین بس که بدانیم ثبت اختراع “پلی اتیلن دوقله‌ای حاوی افزودنی‌های ویژه” این مجتمع بزرگ و قدیمی در لوله های انتقال آب حاوی دی اکسید کلر، کاربردی اساسی و ویژه دارد.

تولید لوله‌های مختلف از هرنوع آن برای انتقال آب، فاضلاب و گاز همواره در کشور ما چالش برانگیز بوده است. اما حالا با تولید این گرید، ساخت چنین لوله‎هایی، دغدغه‌های تولیدکنندگان داخلی را تا حدود بسیار زیادی رفع کرده است.

این لوله‌های جدید مشکلات قبلی لوله‌های چدنی و گران قیمت سنتی در خم‌کاری‌ها و جوش‌کاری‌های متداول را از پیش پا برداشته است و در عین حال نه گرفتار خوردگی‌های حاصل از کار مداوم خواهد شد و نه سنگینی و دردسرهای اتصالات موردنیاز برای عدم نشتی را به صنعتگران صنایع آب و فاضلاب و گاز و … تحمیل خواهد کرد.

 تولید گریدهای جدید پلی اتیلن حالا دیگر در پتروشیمی شازند، عنوان دانش بنیان بودن به معنای دقیق کلمه را تحقق می بخشد چرا که بکار بردن فناوری‌های جدید و پیشرفته‌تر شدن کاتالیست‌های مورد نیاز، این امکان را فراهم کرده که توسعه پلی اتیلن گرید لوله از PE63 و PE80 به PE100 و همچنین نسل‌های جدیدتر از جمله PE100 LS, RD, RT, RCنیز با موفقیت اجرایی شود و دست صنایع مرتبط را در کار بازتر بگذارد.

شواهد بیانگر این نکته است که در پتروشیمی شازند نسل جدیدی از تولید، گرید PE100 RD (Resistant to disinfectant) به ثمر رسیده که مقاومتی بسیار بیشتر از گندزداهای کلری رایج دارد. دست‌اندرکاران و فعالان صنعت پلیمر در جریان هستند که غول‌های پتروشیمی جهان مانند LyondellBasell،Borouge و Sabic در دنیا پیش از این روی این گریدها بسیار کار کردند و آن را با قیمتی بالا به همه دنیا صادر کرده‌اندریال اما حالا ایران از محرومیت داشتن چنین محصولی رها شده و خود می‌تواند آن را تولید و خروجی‌اش را در اختیار صنایع مختلف بگذارد.

لوله‌های فاضلاب در صنایع مرتبط در برابر مواد گندزدا و پاک کننده که پایه‌ای کلری دارند خیلی زود مقاومت خود را از دست می‌دهند، اما PE100 به این محدودیت پایان داده و در حقیقت بازسازی و نوسازی لوله‌ها را به شکلی تامل برانگیز عقب انداخته و از صرف هزینه‌های سنگین جلوگیری می‌کند.

متخصصان امر پیش از این اعلام کرده بودند که در سال ۱۴۰۰، در پی درخواست انجمن تولیدکنندگان لوله و اتصالات پلی اتیلن و دفتر توسعه صنایع پایین دستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی، نیازی مبنی بر تحقیق پیرامون بهبود کیفیت گرید CRP100 در برابر کلر دریافت شده و از آن‌جا که پس از گزارش‌های منفی، استفاده از پلی‌اتیلن در برخی پروژه‌های انتقال آب به دلیل نشتی و شکستگی لوله به علت تخریب کلر ممنوع شده بود، بازار این محصول در معرض تهدید قرار گرفت و طبعا این مشکل کوچکی نبود.

اما خوشبختانه کار در همین جا پایان نیافت و تحقیقات و پژوهش‌های شرکت پتروشیمی شازند سرانجام موجب شد محققان و متخصصان واحد پلی‌اتیلن سنگین این مجتمع دانش بنیان پتروشیمی کشور، آستین همت بالا زده و “توسعه گرید PE100 بهبود یافته در برابر کلر”  را با موفقیت به انجام برسانند.

حضور مقتدرانه یک برند ایرانی در سطح جهانی

جایگاه صنعت پتروشیمی ایران در سطح بین‌الملل و منطقه‌ای با ارائه و تبیین دستاوردهای این صنعت در زمینه‌های خصوصی‌سازی، افزایش تولید، راه‌اندازی طرح‌های مختلف، افزایش صادرات و فروش داخلی محصولات، معرفی طرح‌های گوناگون در برنامه‌های توسعه‌ای تدوین شده کشور، موفقیت صنعت پتروشیمی در شکستن تحریم بنزین، بومی‌سازی دانش فنی از طریق بینش ملزم به پژوهش، فناوری و ارائه موفق توانمندی‌های داخل، جایگاه کشور را در عرصه‌های جهانی بیش از پیش ارتقا خواهد داد و پتروشیمی شازند در این راستا یک برند بین‌المللی غیرقابل انکار خواهد بود. همین توفیقات باعث می‌شود یک برند، اعتبار خود را تحکیم بخشیده و در بازار فروش حضوری مقتدرانه پیدا کند.

اینک عجیب نیست که مشاهده می‌کنیم شرکت پتروشیمی شازند به آمار فروش خیره‌کننده‌ای رسیده است، بطوری که در روزهای پایانی سال گدشته رکوردشکنی کرده و با فروش ۶۱۲۳۱ تن انواع محصولات شیمیایی و پلیمری که معادل فروش بیش از ۱۷۳۳ میلیارد تومانی است، به نمره‌های ممتازی در کارنامه فعالیت های خود دست یافته.

در  همین دوره تازه موفقیت، شرکت پتروشیمی شازند همزمان افزایش تولید محصولات با رویکرد توجه ویژه به بازار داخلی را نیز در دستور کار خود قرار داده  و موفق شده در دو ماه پایانی سال۱۴۰۱، ۱۱۴۸۶۶ تن کالا برای صنایع داخل کشور تأمین کند که به‌طور میانگین، ماهانه ۲۰درصد از میانگین فروش ۱۰ ماه پیش از آن بیشتر به شمار می‌آید.

مجامع جهانی فعال در صنعت پتروشیمی و دیگر صنایع مرتبط این موفقیت ها را رصد می کنند و به همین خاطر بطور نمونه می بینیم ششمین دوره‌ نمایشگاه بین‌المللی واردات چین (CIIE 2023) که از ۱۴ آبان در شانگهای آغاز شد و تا ۱۹ آبان ۱۴۰۲ ادامه یافت محملی می شود برای حضور شرکت های چینی علاقمند تا از غرفه شرکت پتروشیمی شازند دیدن کنند و به دقت به سبد گسترده محصولات این شرکت نظر بیاندازند تا خریدهای خود را از این مجموعه آغاز کرده و به صنایع مختلف خود توسعه بخشند.

در عین حال افزایش تولیدی فراتر از برنامه در این مجتمع عظیم پتروشیمی، فرمان سازمانی جهاد تولید توسط مدیرعامل، دستور بومی‌سازی و داخلی‌سازی کاتالیست‌ها، تجهیزات و همچنین راه‌اندازی مجدد خط تولید اکسترودر به دست جوانان و متخصصان شازند از جمله دستاوردها و برنامه‌هایی بوده که  محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور در همین نمایشگاه چین از آن مطلع شده است.

سیزدهمین نمایشگاه روس پلاست نیز که در خرداد ماه سال جاری برگزار شد در پاویون خود جایگاه ویژه‌ای برای شرکت پتروشیمی شازند قائل شد و معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی هم در کنار دیگر مدیران ارشد سیاسی و اقتصادی کشور روسیه به استقبال آن رفتند.

همانطور که اشاره شد در داخل ایران پتروشیمی شازند درآمد وارزش افزوده‌های قابل توجهی خلق کرده، بطوریکه بیشترین درآمد در مهرماه از فروش محصولات با مبلغ دو هزار و ۷۴ میلیارد تومان ثبت شد. همچنین درآمدهای بازار داخلی این شرکت  دربرگیرنده ۷۹ درصد از کل درآمدها در این دوره ماهانه بود و همچنین توانست از فروش محصولات در بازار صادراتی نیز ۵۴۸ میلیارد تومان درآمد کسب کند.

بدون تردید رویکرد دانش بنیان بودن پتروشیمی شازند به تولید پلی اتیلن سبک خطی، مونواتیلن گلایکول، HD3840UA،EP2X83CE،LL0410، پلی اتیلن سنگین EX3،HD5620EA و چند محصول دیگر که مایحتاج بسیار حساس طیف گسترده‌ای از صنایع کشور است، محدود نخواهد ماند و تفکر پژوهش و نوآوری دانش بنیان در این مجموعه صنعتی کشور افق‌های تازه‌ای را طی خواهد کرد تا از این رهگذر سودآوری اقتصادی بیشتری را برای کشور به ارمغان آورد.