کم کاری روانی! / ۷ عامل برای توقف و یا کاهش نرخ ارز در روزهای آتی

مهران ابراهیمیان

به رغم وجود ۷ عامل مثبت برای کنترل نرخ ارز با این حال آنچه بانک مرکزی نیاز دارد مهار انتظارات تورمی است که باید به این موضوع توجه بیشتری داشته باشد.

به گزارش عصر اقتصاد، جهش تولید با مشارکت مردم نیازمند محیطی آرام و جذاب برای جامعه است اما تقریبا هم زمان با اتمام تعطیلی ها نرخ ارز به عنوان یکی از نشانه های مهم ثبات روندی صعودی گرفته است.

از این رو به نظر می رسد برای تحقق شعار سال یکی از اولین و مهمترین ماموریت های دولت و بانک مرکزی می تواند ثبات سازی در نرخ ارز و پاسخ های منطقی به منتقدان و کارشناسان اقتصادی باشد.

قیمت دلار این روزها در کانال ۶۴ هزار تومان قرار گرفته و همین موضوع دستمایه تمام منتقدان دولتی شده است بی آن که توجه کنند مصداق این شعر شده اند: « یکی بر سر شاخ بن می برید شده اند!»
شاید موضع گیری های اخیر نتیجه و بازتاب حامیان دولت باشد که زمانی همین موضوع را عاملی برای موفقیت و پیروزی انتخاباتی خود کرده بودند.

حال آن که هم این گروه و هم همه کارشناسان اقتصادی خوب می دانند که این افزایش قیمت تنها در اثر انتظارات تورمی شکل گرفته ناشی از حمله به کنسولگری ایران درسوریه و شهید شدن سرداران ایران است.

اگر چه عوامل دیگری چون کسری بودجه و ناتوانی بانک مرکزی در کنترل انتظارات روانی و … دخیل هستند که لابد در این باره به وفور درفضای مجازی و رسانه های داخل و خارجی به آن پرداخته شده است. اما باید توجه داشت که ادامه این روند افزایشی از سوی کمتر کارشناس اقتصادی مورد تائید است وهشدارهای زیادی در خصوص اسیر شدن در دام عملیات روانی حاکم بر بازار ارز عنوان می شود.

اگر حمله تروریستی رژیم صهیونیستی به انتظارات تورمی و نگرانی از آشوب در منطقه منجر به افزاش نرخ ارز در هردو طرف مناقشه شده در مقابل باید توجه داشت که درآمدهای دولت از محل فروش نفت و مشتقات آن افزایش می یابد کما این که قیمت نفت از ابتدای سال میلادی حدود ۱۶.۱۲ درصد افزایش یافته است

عصر اقتصاد با علم این موضوع روند نرخ ارز را در کوتاه مدت از زاویه ای دیگر یعنی هفت عامل مثبت و اثر گذار در نرخ ارز برای خوانندگان بررسی کرده که در ادامه می خوانید:

افزایش درآمدهای نفتی

اگر حمله تروریستی رژیم صهیونیستی به انتظارات تورمی و نگرانی از آشوب در منطقه منجر به افزاش نرخ ارز در هردو طرف مناقشه شده در مقابل باید توجه داشت که درآمدهای دولت از محل فروش نفت و مشتقات آن افزایش می یابد کما این که قیمت نفت از ابتدای سال میلادی حدود ۱۶.۱۲ درصد افزایش یافته است. قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال روز گذشته با ۵۲ سنت معادل ۰.۵۷ درصد افزایش به ۹۱ دلار و ۱۷ سنت رسید و پیش بینی های موسسات پژوهشی معتبر حاکی از رسیدن هر بشکه به ۱۰۰ دلار است.

کاهش تقاضای تعطیلات نوروزی

اگرچه هر ساله با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال به شکل سنتی نرخ ارز به بهانه افزایش تقاضای گردشگری بالا می رود کما این که برخی خبرها حکایت از سفرهای چندین میلیارد تومانی برخی ایرانیان داشت اما با اتمام تعطیلات نوروزی عملا این تقاضا کاهش یافته و می تواند نقش موثری در کاهش تقاضای واقعی و فیزیکی نرخ ارز داشته باشد.

بر خلاف روزهای اول که موجی از اظهار نظرهای تند از سوی جریان های سیاسی در خصوص جنایت اسرائیلی مطرح بود اما این روزها اظهارات مسئولان نشان داد که موضع گیری و تصمیم درباره انتقام ایران معقولانه تر شده و لذا می توان امیدوار بود که نظام این سیاست را دردستور کارقرارداده است که « انتقام غذایی است که باید سرد سرو شود!»

موضع گیری های معقولانه در خصوص جنایت اسرائیلی

بر خلاف روزهای اول که موجی از اظهار نظرهای تند از سوی جریانهای سیاسی در خصوص جنایت اسرائیلی مطرح بود اما این روزها اظهارات مسئولان نشان داد که موضع گیری و تصمیم درباره انتقام ایران معقولانه تر شده و لذا می توان امیدوار بود که نظام این سیاست را دردستور کارقرارداده است که « انتقام غذایی است که باید سرد سرو شود!»

رئیس اتاق بازرگانی ارومیه در این باره با تأکید بر اینکه نوسانات اخیر هم مانند موارد قبلی، موقتی و گذراست و مردم و فعالان اقتصادی نباید فریب فضاسازی دلالان را بخورند، گفته است: حمله به کنسولگری ایران در دمشق ممکن است برای مدت محدودی باعث نوسانات ارزی شود، اما این موج هیجانی، به هیچ عنوان بلندمدت نیست و در واقع مثل یک التهاب موقتی طی چند روز آینده از بین خواهد رفت.

حجت‌اله فرزانی کارشناس بازار پولی و مالی نیز درگفتگو با ایسنا، درخصوص افزایش بی دلیل نرخ ارز که تاثیراتی از مسائل سیاست خارجی اخیر گرفته است، به مدیریت بانک مرکزی اشاره و اظهار کرده است: با توجه به اینکه سران جمهوری اسلامی ایران در بسیاری از تصمیمات بخصوص مسائل سیاسی هیجان زده عمل نمی‌کنند به نظر می‌رسد شاهد فروکش کردن هیجاناتی باشیم که زمینه ساز افزایش نرخ ارز و طلا شده‌اند.

نبود عامل بنیادین در عرصه اقتصاد

آلبرت بغزیان کارشناس اقتصادی درباره عاملی که می تواند منجر به فروکش کردن انتظارات روانی در بازار باشد نیز گفته: “بانک مرکزی به این دلیل که اتفاقی بنیادین در عرصه اقتصاد کشور رخ نداده قطعا مساله افزایش قیمت ارز را در روز‌های آتی به درستی مدیریت می‌کند لذا نباید نگران افزایش‌های هیجانی نرخ ارز باشیم؛ چرا که بانک مرکزی کماکان ارز‌های بخش‌های مختلف اعم از ارز‌های مورد نیاز واردات کالای اساسی و … را به عنوان ضروریات به موقع تخصیص می‌دهد و مشکلی در منابع وجود ندارد.

بانک مرکزی در افزایش نرخ ارز کمترین دخالتی نداشته و دخیل نیست، لذا مردم و فعالان اقتصادی باید به این موضوع توجه کنند و مانع از باز شدن مسیر برای کسانی شوند که به امید سود‌های باد آورده به دنبال ایجاد تنش در فضای اقتصاد کشور و بالا بردن نرخ ارز به صورت هیجانی هستند.”

بانک مرکزی به دفعات اعلام کرده است که ذخایر ارزی کشور در شرایط مناسبی قرار دارد و بر اساس آمار و ارقام اعلام شده با تکیه بر ذخایر ارزی خوب، تامین ارز برای واردات کشور در سال گذشته بیشتر و سریع‌تر شده و در این سال تامین ارز واردات از ۷۵ میلیارد دلار عبود کرد که ۱۰ درصد بیشتر از سال ۱۴۰۱ بوده است.

در مرکز مبادله نیز اکثر نیازهای ارزی و رسمی متقاضیان با دلار ۴۳ هزار تومانی پوشش داده می شود. ضمن اینکه کالاهای اساسی مورد نیاز مردم نیز از سوی بانک مرکزی با دلار ۲۸۵۰۰ تومانی تأمین می شود.

نشانه مثبت در کنترل رشد نقدینگی

از دیگر عواملی که همواره بر افزایش نرخ ارز اثر داشته نرخ رشد نقدینگی است. طبق اعلام بانک مرکزی، نرخ رشد نقدینگی تا پایان سال ۱۴۰۲ در قیاس با زمان شروع دولت سیزدهم در مرداد ماه ۱۴۰۰ با کاهش ۱۴.۸ درصدی از ۳۹.۱ درصد به ۲۴.۳ درصد رسید.

نرخ رشد نقدینگی در پایان سال ۱۳۹۹ حدود ۴۰.۶ درصد و در مرداد ماه ۱۴۰۰ رقم ۳۹.۱ درصد بود که در پایان سال ۱۴۰۰ با کاهش ۲.۸ درصدی به رقم ۳۶.۳ درصد رسیده بود. علاوه بر این، در پایان سال ۱۴۰۱ نرخ رشد نقدینی به ۳۱.۱ درصد و در پایان سال ۱۴۰۲ به ۲۴.۳ درصد رسیده است وبه طور طبیعی اثر افزایش نقدینگی به دلیل عامل تورم انتظاری احتمالا پیش خور شده است!

ادامه حراج طلا

اگر چه پیش فروش شمش طلا و سکه از سوی منتقدان دولت مورد انتقاد شدید قرار گرفت و کشف قیمت ها را نشانه ای برای گرانی نرخ ارز عنوان می کردند با این حال نقش موثری در کنترل و جمع آوری نقدینگی دارد. به نظر می رسد؛ شانزدهمین جلسه حراج شمش طلای استاندارد که امروز یکشنبه برگزار می‌شود نیز می تواند به عنوان ابزاری کارآمد از سوی بانک مرکزی به شماربیاید.

برنامه های عملیاتی در بانک مرکزی

شیریجیان معاون اقتصادی بانک مرکزی نیز در مصاحبه اخیر خود از برنامه بانک مرکزی تحت عنوان سیاست تثببیت اقتصادی خبر داده که شروع آن در سال ۱۴۰۲ بود و در یک بازه زمانی و چشم‌انداز دوساله اتخاذ شده او محورهای چهارگانه بانک را چنین تشریح کرده است: اولین محور این سیاست موضوع کنترل و مدیریت نقدینگی است چرا که بر اساس آراء صاحب‌نظران اقتصادی این متغیر در میان‌مدت و بلندمدت اثری به‌شدت معنی‌دار بر تورم دارد.

دومین محور آن مقوله ساماندهی و تقویت حکمرانی و تنظیم‌گری بانک مرکزی بر بازار ارز بود به این دلیل که این متغیر در کوتاه‌مدت از طریق کانال انتظارات و در میان‌مدت از طریق افزایش هزینه تمام‌شده تولیدکنندگان تأثیری معنی‌دار بر تورم می‌گذارد.

سومین محور این برنامه موضوع ساماندهی و ارتقاء شأن نظارت و قدرت تنظیم‌گری بانک مرکزی بر شبکه بانکی است و محور چهارم تنظیم مناسبات مالی میان دولت و بانک مرکزی و در نهایت محور تقویت سیاست‌های ارتباطی در حوزه سیاست‌گذاری پولی با عموم مردم و بهبود دیپلماسی ارزی بانک مرکزی است؛ نوک پیکان هم‌افزایی همه این محورها در راستای تقویت حکمرانی و اعتباربخشی به سیاست‌های بانک مرکزی است.

روند افزایش نرخ ارز در صورت کاهش تنش ها در منطقه متوقف و و حتی نزولی خواهد شد اما انچه که به نظر بانک مرکزی در ادامه سیاست تثبیت در طی سال جاری نیاز دارد توجه به انتظارات تورمی در کنار سیاست ها و برنامه های اجرایی آنو پرهیز از کم کاری روانی است

به گزارش عصر اقتصاد بنا بر آنچه آمد به نظر می رسد که روند افزایش نرخ ارز در صورت کاهش تنش ها در منطقه متوقف و و حتی نزولی خواهد شد اما انچه که به نظر بانک مرکزی در ادامه سیاست تثبیت در طی سال جاری نیاز دارد توجه به انتظارات تورمی در کنار سیاست ها و برنامه های اجرایی آنو پرهیز از کم کاری روانی است.

زیرا به گفته مجید رضا حریری عضو اتاق بازرگانی ایران گفت: گذر از موج نوسانات ارزی که متعاقب اتفاقات و درگیری‌های منطقه‌ای ایجاد شد، نیازمند افزایش اقتدار و اختیارات بانک مرکزی است.

حریری در واکنش به اینکه با هر اتفاق سیاسی، برخی افراد و رسانه‌ها تقلا می‌کنند با جوسازی رسانه‌ای، افزایش نرخ ارز و انتظارات تورمی را به جامعه القا کنند گفت: بی‌تردید در برخورد با تازه‌ترین اتفاق منطقه‌ای یعنی حمله به کنسولگری ایران در دمشق و یا هر تنش دیگری در داخل و خارج، قدرت مداخله روانی بانک مرکزی باید ۱۰۰ درصد باشد تا بتواند جواب ۱۰۰درصدی بگیرد.

مطمئناً بانک مرکزی در صورت برخورداری از اختیار کافی، خواهد توانست قاطعانه ادعا کند می‌تواند قیمت را کاهش دهد و به قبل برگرداند.

به گفته کارشناسان نوسانات ارزی اخیر به هیچ عنوان توجیه و دلیل منطقی اقتصادی ندارد و بانک مرکزی می‌تواند با توجه به درآمد حاصل از فروش نفت و همچنین درآمد صادرات غیرنفتی به‌خوبی بازار را کنترل و مدیریت کند.