صبح شانزدهم آذر، سالن همایشهای پژوهشگاه صنعت نفت حالوهوایی متفاوت داشت، از همان لحظهای که نخستین مدیران وارد سالن شدند، مشخص بود که این مراسم قرار نیست یک گردهمایی تشریفاتی باشد، بلکه آغاز گفتوگویی جدی درباره آینده صنعت پتروشیمی ایران است.
برخلاف بسیاری از همایشها که در آنها شعارها بیش از واقعیت شنیده میشود، در افتتاحیه پتروفن ۱۴۰۴ «ضرورت» از همان ابتدا بر «تعریف» غلبه داشت، ضرورتی که در صحبت همه سخنرانان، چه دولتی و چه صنعتی، جلوه میکرد: پتروشیمی ایران باید وارد عصر جدیدی از نوآوری شود و هلدینگ خلیج فارس قرار است پیشران این تغییر باشد.
وقتی آمار تبدیل به هشدار میشود
فوزیه مروت نخستین کسی بود که این پیام را با دقت و عدد بیان کرد. او بدون مقدمهچینیهای معمول، مستقیم وارد اصل موضوع شد: «استخراج ۳۵۷ نیاز فناورانه از شرکتهای زیرمجموعه، طبقهبندی آنها در هفت حوزه اصلی»، و انتخاب «۱۲۷ نیاز حیاتی» که باید در اولویت صنعت قرار گیرد. این بخش از سخنان او نه فقط یک گزارش اجرایی، بلکه نوعی یادآوری بود از اینکه صنعت پتروشیمی ایران با حجم بزرگی از گلوگاههایی مواجه است که اگر حل نشوند، فضای رقابت جهانی بهسرعت از دست میرود.
اما کلیدواژه اصلیِ بخش افتتاحیه جایی بود که مروت اعلام کرد بیش از ۴۰۰ نوآوری در دیتابیس ارزیابی ثبت شده است. همین جمله در سالن وزنی خاص داشت، زیرا برای نخستینبار، مجموعهای از نوآوریهای پراکنده در سطح هلدینگ خلیجفارس در یک بانک جامع گردآوری شده بود، بانکی که اگر بهجای نمایش، ابزار تصمیمسازی شود، میتواند چرخ صنعت را بهسمت تحول قابل اندازهگیری هدایت کند.
مدیران خلیجفارس تأکید کردند بدون تحول دیجیتال، فناوریهای سبز و تقویت سرمایهگذاری فناورانه، صنعت پتروشیمی توان رقابت جهانی ندارد و مسیر آینده به تصمیمهای سریع وابسته است
مروت به شرکتکنندگان یادآوری کرد که در جهان امروز، نوآوری نه یک مزیت، بلکه «پیششرط بقا»ست. او اشاره کرد که ابزارهای رقابت در صنعت پتروشیمی جهان دیگر برج تقطیر و ظرفیت تولید نیستند، بلکه تکنولوژی، مدل کسبوکار، دیجیتالسازی زنجیره ارزش، و قدرت حل مسئله هستند.
کمی بعد، نوبت به محمود امیننژاد رسید؛ مدیری که نگاه او همیشه روی مرز میان استراتژی و عملیات حرکت میکند. او جملهای گفت که عملاً در تمام نشستها و جلسات روز اول پژواک پیدا کرد: «اگر نتوانیم نیازهای فناورانهمان را با ظرفیت داخلی حل کنیم، آیندهای برای رقابت باقی نمیماند.»
امیننژاد در سخنانش یک نکته کلیدی را برجسته کرد: حجم عظیم نیازها نشان میدهد که هلدینگ خلیجفارس در آستانه یک دوران گذار قرار دارد؛ دورانی که در آن صرفاً «بزرگترین بودن» کافی نیست. او با اشاره به بازار چند ده میلیارد دلاری کاتالیست، گفت:«فاصله میان آنچه داریم و آنچه باید داشته باشیم، با نگاه سنتی پر نمیشود.»
در این بخش، نگاه او بیش از اینکه انتقادی باشد، هشداردهنده بود، چرا که تاکید داشت فرصتهای جهانی برای کشورهایی مثل ایران بسیار محدود شده و تنها با نوآوری ساختاری، فناوریهای سبز و سرمایهگذاری جسورانه میتوان مسیر آینده را باز کرد.
پس از ارائه مدیران هلدینگ، نوبت به پیمان صالحی رسید، دبیرکل شورایعالی عتف، کسی که باید نشان میداد قانون جهش تولید دانشبنیان چگونه میتواند در عمل به سود صنعت تمام شود. او بهجای توضیح مفصل درباره قانون، به سراغ نکات عملیاتی رفت: امکان تهاتر هزینههای تحقیقوتوسعه با مالیات ، امکان حمایت مالیاتی از رسالههای دکتری تا سقف ۵۰۰ میلیون تومان ، و باز شدن مسیر جدید برای مشارکت صنعت و دانشگاه.
حرف صالحی واضح بود: دولت آماده است هزینه نوآوری را از دوش صنعت بردارد، اما صنعت باید حرکت کند و از این ابزارها بهره ببرد. این سخنان برای مدیران حاضر آرامشبخش بود؛ زیرا نشان میداد مسیر نوآوری در سطح سیاستگذاری نیز باز شده و هلدینگ خلیجفارس میتواند با پشتوانه قانون، نقشش را تثبیت کند.
هشدار درباره آینده جهانی پتروشیمی
سخنرانی معاون وزیر نفت، حسن عباسزاده، شاید جدیترین و بیپردهترین بخش افتتاحیه بود. او با اشاره به اینکه «۹۵ درصد تجهیزات ثابت پتروشیمی بومیسازی شده» گفت:«این عدد هرچند بزرگ است، اما اگر فناوریهای جدید وارد صنعت نشود، واردات دو میلیارد دلاری تجهیزات همچنان ادامه خواهد داشت.»
او سپس به مسألهای پرداخت که کمتر در نشستهای صنعتی ایران مطرح میشود: معاهده جهانی ژنو درباره آلودگی پلاستیک. او هشدار داد که اگر این معاهده تصویب شود، کشورهایی مانند ایران باید هزینه سنگین آلودگی دریا را بپردازند، در حالی که کشورهای اصلی تولیدکننده پلاستیک در جهان، خود مشمول تبعات جدی نمیشوند.
عباسزاده با بیان این نکته، عملاً روشن کرد که آینده صنعت پتروشیمی در جهان بهشدت سیاسی شده و فقط کشورهایی میتوانند بقا داشته باشند که سریع، هوشمند و مجهز به فناوریهای سبز باشند.
در بخش دیگری از صحبتش، جملهای گفت که بعدها در نشستها تکرار شد: «ما هنوز نمیدانیم از هوش مصنوعی دقیقاً چه میخواهیم.»
این جمله نه از سر بدبینی، بلکه دعوت به بیداری بود.
افتتاحیهای که به جای وعده، با واقعیت شروع شد
جمعبندی روز اول پتروفن یک نکته کلیدی داشت: تمام سخنرانان بدون هماهنگی قبلی، آینده صنعت را در گرو سه محور مشترک دانستند: نوآوری ساختاری، تحول دیجیتال و سرمایهگذاری جسورانه.
این همان سه ستونی است که در اختتامیه نیز بهعنوان مسیر جدید هلدینگ معرفی شد، اما در افتتاحیه توصیفی از ضرورتها بود، نه اعلام تصمیم.
هلدینگ خلیجفارس در این سه روز از یک «تولیدکننده بزرگ» به جایگاه «موتور محرک فناوری» منتقل شد، تغییری که در روز سوم رسمی شد، اما ریشههایش در روز اول گذاشته شد.
با پایان سه روز برنامههای فشرده پتروفن ۱۴۰۴، فضای همایش از ارائهها و گفتوگوهای تخصصی فراتر رفت و به نقطهای رسید که باید جمعبندی شود. آنچه در افتتاحیه بهصورت هشدار، داده و تحلیل مطرح شده بود، در روز سوم به زبان مدیران ارشد صنعت، بهویژه مدیرعامل هلدینگ خلیجفارس، تبدیل به یک نقشه راه روشن شد، نقشهای که نه برای نمایش، بلکه برای تصمیمگیری طراحی شده بود.
به همین دلیل، اختتامیه پتروفن نه پایان یک رویداد، بلکه لحظهای بود که پیوند میان واقعیتهای روز اول و اراده مدیریتی روز سوم تثبیت شد، لحظهای که در آن شریعتمداری، ستاری و افشین مسیر آینده هلدینگ را با صراحت، دقت و لحنی هشداردهنده ترسیم کردند.
صحنهای که همه نگاهها را به خلیجفارس دوخت
سهشنبه ۱۸ آذرماه ۱۴۰۴، پژوهشگاه صنعت نفت میزبان پایانیترین پرده از چهارمین دوره همایش ملی پتروفن بود، رویدادی که برخلاف سالهای ابتدایی، دیگر یک برنامه درونهلدینگی نبود و امروز به یک پلتفرم رسمی نوآوری صنعت پتروشیمی کشور تبدیل شده است.
آنچه در این روز رخ داد، فراتر از یک مراسم تقدیر ساده بود، سخنرانیها، گزارشها، اهدای جوایز و حضور گسترده شرکتهای دانشبنیان، روایت تازهای از نیاز صنعت به تحول دیجیتال، توسعه فناوری، شجاعت سرمایهگذاری و عبور از مدلهای سنتی مدیریت ارائه کرد.
به این ترتیب، آیین اختتامیه پتروفن ۱۴۰۴ امسال بیش از هر زمان دیگری نام هلدینگ خلیجفارس را در مرکز توجه صنعت پتروشیمی قرار داد، جایی که مدیران، کارشناسان و شرکتهای دانشبنیان از «خلیجفارس» نهتنها بهعنوان بزرگترین تولیدکننده کشور، بلکه بهعنوان «موتور محرک فناوری و نوآوری ایران» یاد کردند.
در سومین روز این رویداد ملی، پژوهشگاه صنعت نفت میزبان برنامهای بود که طی آن، هلدینگ خلیجفارس مسیر تازهای را در مواجهه با چالشهای فناوری، تحول دیجیتال و توسعه آینده صنعت ترسیم کرد. مسیری که بر اساس آن، نوآوری دیگر انتخاب نیست، بلکه راه بقای صنعت پتروشیمی کشور است.
بنابراین، اختتامیه پتروفن ۱۴۰۴ امسال بیش از آنکه مراسم پایان یک همایش باشد، تبدیل به تریبونی ملی برای تشریح نقش جدید هلدینگ خلیجفارس در آینده اقتصاد پتروشیمی کشور شد. تقریباً تمام سخنرانان این رویداد، از معاون وزیر نفت تا معاون علمی رئیسجمهور و مدیران شرکتهای پتروشیمی، پیام مشترکی داشتند: هلدینگ خلیجفارس دیگر فقط یک تولیدکننده بزرگ نیست، بلکه پیشران اصلی نوآوری و توسعه فناوری کشور است.
این تغییر جایگاه، نه در شعار بلکه در مجموعهای از تصمیمها، پروژهها و سرمایهگذاریهای بزرگ متبلور شده است، از ایجاد صندوق سرمایهگذاری جسورانه (CVC) با ارزش ۵ همت گرفته تا تشکیل شرکت توسعهدهنده لایسنس، راهاندازی شرکت انرژیهای تجدیدپذیر، هدایت نیازهای فناورانه ۳۵۰ شرکت و ثبت بیش از ۴۰۰ نوآوری در دیتابانک پتروشیمی.
اینها باعث شد پتروفن امسال، بهجای یک رویداد تخصصی محدود، به «نمایشگاه توانمندیهای نوآوری خلیجفارس و زیستبوم همکار آن» تبدیل شود.
شریعتمداری: آینده صنعت پتروشیمی را خلیجفارس با فناوری خواهد ساخت
در محور اصلی مراسم اختتامیه، محمد شریعتمداری مدیرعامل گروه صنایع پتروشیمی خلیجفارس سخنرانی تأثیرگذاری داشت. او با صراحتی کمسابقه گفت: «اگر تعمیق تحول دیجیتال در صنعت پتروشیمی محقق نشود، این صنعت محکوم به فناست.»
این جمله، نه هشدار یک مدیر، بلکه نقشه راه هلدینگ خلیجفارس بود. هلدینگی که امروز: ۱۴ میلیارد دلار پروژه در دست اجرا دارد، ۸۰۳ میلیارد تومان در پژوهش و نوآوری سرمایهگذاری کرده، تولید خود را ۷ درصد افزایش داده، درآمد عملیاتیاش ۵۹ هزار میلیارد تومان رشد کرده و ۱۸ همت صرفهجویی عملیاتی داشته است.
شریعتمداری در این مراسم بارها تأکید کرد که تمام این دستاوردها «خروجی مستقیم نوآوری و فناوری» بوده و اگر این مسیر عمیقتر نشود، صنعت عقب خواهد ماند.
او همچنین نکته مهمی درباره «اخلاق حرفهای» مطرح کرد: «مدیرانی که از زحمات مدیران قبلی یاد کردند، اخلاق را زنده کردند. این صنعت بدون اخلاق و احترام پیشرفت نمیکند.»
صحبتهای او با شرکتهای دانشبنیان نیز بر محور اعتمادسازی بود: «این هلدینگ، با ظرفیت جوانان خلاق ایران آینده متفاوتی خواهد ساخت.»
معماری یک اکوسیستم نوآوری واقعی
یکی از پررنگترین بخشهای اختتامیه، گزارش مشاور مدیرعامل در امور نوآوری و اقتصاد دانشبنیان، سورنا ستاری بود. او توضیح داد که چگونه هلدینگ با تکیه بر قانون جهش تولید دانشبنیان و ظرفیت مالیاتی خود، یک ساختار واقعی برای «نوآوری پایدار» ایجاد کرده است.
ستاری در سخنانش توضیح داد که هلدینگ خلیجفارس طی یک سال گذشته مجموعهای از اقدامات ساختاری و اساسی را برای معماری یک اکوسیستم نوآوری واقعی انجام داده است. به گفته او، نخستین گام، تشکیل کمیته راهبری نوآوری و فناوری بوده، نهادی که بر اساس قانون جهش تولید دانشبنیان، وظیفه سیاستگذاری و هدایت جریان نوآوری را در کل هلدینگ بر عهده دارد.
پس از آن، هلدینگ موفق شده حدود دو هزار میلیارد تومان اعتبار مالیاتی دریافت کند، اعتباری که بخش مهمی از آن مستقیماً در مسیر سرمایهگذاری فناورانه قرار گرفته است. نقطه مهم بعدی، تأسیس صندوق سرمایهگذاری خطرپذیر خلیجفارس با سرمایهای معادل پنج همت بود، صندوقی که اکنون عنوان بزرگترین CVC صنعتی کشور را دارد.
ستاری همچنین به راهاندازی شرکت انرژیهای تجدیدپذیر خلیجفارس و ایجاد شرکت توسعهدهنده لایسنس خلیجفارس اشاره کرد، شرکتی که با مدل سرمایهگذاری نوآورانه و مشارکت ۶۰ درصدی صندوق CVC شکل گرفته و مأموریت دارد لایسنسهای موردنیاز صنعت را در داخل توسعه دهد.
به گفته او، تمام هزینههای تحقیقوتوسعه شرکتهای زیرمجموعه نیز از این پس میتواند بهطور کامل با مالیات تهاتر شود و علاوه بر آن، هلدینگ این امکان را پیدا کرده که رسالههای دکتری را تا سقف ۵۰۰ میلیون تومان از محل همین اعتبار مالیاتی حمایت کند. او تأکید کرد که مجموعه این اقدامات، نشاندهنده شکلگیری یک زیرساخت واقعی برای جهش فناوری در بزرگترین هلدینگ پتروشیمی کشور است.
این اقدامات نشان داد که هلدینگ خلیجفارس در حال ساختن «اکوسیستم فناوری» خود است و این، یکی از تفاوتهای بنیادین این هلدینگ با سایر بازیگران صنعت است.
پتروفن، پلتفرم نوآوری خلیجفارس که ملی شد
فوزیه مروت، دبیر همایش و مدیر راهبرد و توسعه محصول فناوری در هلدینگ، گزارش مفصلی از عملکرد پتروفن ارائه کرد، اما نقطه مهم این گزارش این بود:«پتروفن دیگر یک رویداد درونسازمانی نیست، یک رویداد ملی با محوریت هلدینگ خلیجفارس است.»
مروت در گزارش خود توضیح داد که پتروفن ۱۴۰۴ امسال به مرحلهای از بلوغ رسیده که میتوان آن را یک «سامانه ملی نوآوری» برای صنعت پتروشیمی دانست.
او اعلام کرد که طی این دوره بیش از ۴۰۰ نوآوری در پایگاه ارزیابی جشنواره ثبت شده، مجموعهای کمنظیر که اگر تحلیل و بهکارگیری شود، میتواند مسیر فناوری صنعت را متحول کند.
به گفته او، شبکه گسترده نیازسنجی هلدینگ خلیجفارس نیز امسال ۳۵۷ نیاز فناورانه را شناسایی کرده که از میان آنها ۱۲۷ نیاز بهعنوان اولویتهای اساسی صنعت تعیین و برای زیستبوم دانشبنیان کشور ارسال شده است. این نیازسنجی گسترده همراه بود با یک موج بیسابقه از تعاملات مستقیم میان صنعت و فناوران، چنانکه در مجموع ۳۵۸ نشست تخصصی B2B برگزار شد و بیش از ۳۰۰ شرکت دانشبنیان در این گفتوگوهای تخصصی حضور یافتند.
مروت همچنین به گستردگی اقدامات عملیاتی سال جاری اشاره کرد و گفت که شرکتهای پتروشیمی در مجموع ۱۶۸ پروژه نوآوری را پیش بردهاند که ۲۰ درصد آنها مستقیماً به حوزه ساخت داخل فناورانه اختصاص داشته است، اقدامی که بهاعتقاد او نشان میدهد صنعت پتروشیمی ایران در حال عبور از مرحله مهندسی معکوس و ورود به فاز خلق فناوری و توسعه محصولات پیشرفته است.
او جملهای گفت که تبدیل به یکی از محورهای خبری اختتامیه شد: «آینده پتروشیمی از آن شرکتهایی است که شجاعت ورود به فناوری را دارند.»
و هلدینگ خلیجفارس با ایجاد ساختارهای نوآورانه، نشان داده پیشتاز این مسیر است.
معاون علمی رئیسجمهور: خلیجفارس موتور پیشران نوآوری کشور
حسین افشین معاون علمی ریاستجمهوری، سخنرانی متفاوتی داشت، پر از استعاره، اما کاملاً روشن در یک پیام: «هلدینگ خلیجفارس فقط یک تولیدکننده نیست، محرک توسعه فناوری کشور است.»
او با اشاره به صندوق ۵ همتی CVC خلیجفارس گفت:«این یعنی هلدینگ تصمیم گرفته بیرون از نوآوری نایستد، در دل آن زندگی کند.»
او یک جمله کلیدی گفت که تبدیل به شعار اختتامیه شد:«آینده باهوش است، برنده کسی است که پیش از آینده، باهوش شدن را آغاز کند.»
افشین در ادامه سخنان خود بر این نکته تأکید کرد که هلدینگ خلیجفارس باید همزمان در سه میدان اساسی حضور فعال داشته باشد، میدانهایی که آینده صنعت پتروشیمی را شکل میدهند و دیگر جنبه انتخابی ندارند.
او توضیح داد که تحول دیجیتال نخستین عرصهای است که بیتوجهی به آن میتواند صنعت را از رقبا عقب بیندازد، چراکه امروز بدون داده، بدون سامانههای هوشمند و بدون فرایندهای دیجیتالیشده، هیچ بنگاه بزرگی قادر به حفظ کارایی و رقابت نیست. پس از آن، فناوریهای سبز را بهعنوان ستون دوم آینده برشمرد و یادآور شد صنعتی که نسبت به الزامات محیطزیستی جهان بیتفاوت بماند، بهزودی با دیوارهای قانونی و محدودیتهای جهانی روبهرو خواهد شد و سهم بازار خود را از دست خواهد داد.
سومین میدان، هوش مصنوعی و تصمیمگیری مبتنی بر داده است، حوزهای که به گفته او، دیگر یک ابزار لوکس نیست بلکه به معنای واقعی کلمه، موتور تصمیمسازی و مزیت رقابتی صنایع پیشرو محسوب میشود. افشین هشدار داد اگر هلدینگ نتواند همزمان در این سه حوزه حرکت کند، نهتنها از رقابت جهانی عقب میماند، بلکه ممکن است بخشهایی از بازار آینده را نیز بهطور کامل واگذار کند.
شرکتهای تابعه خلیجفارس نمونههای عملی نوآوری
در بخش پایانی مراسم، زمانی که نوبت به معرفی پروژهها و شرکتهای برتر رسید، نام چند شرکت تابعه هلدینگ خلیجفارس بیش از همه درخشید و عملاً نشان داد که موج نوآوری در این مجموعه تنها یک شعار نیست، بلکه به دستاوردهای عینی و قابل اندازهگیری تبدیل شده است.
در میان این شرکتها، فجر انرژی خلیجفارس جایگاه ویژهای داشت، شرکتی که امسال با مجموعهای از پروژههای پیشرفته خود توجه کارشناسان را بهطور کامل جلب کرد. این شرکت توانسته بود پرههای کمپرسور توربینهای V94.2 را بومیسازی کند و همزمان به طراحی و ساخت روتور کمپرسورها بپردازد، دستاوردهایی که کاهش وابستگی ارزی و ایجاد دانش فنی در داخل کشور را بهدنبال دارد.
سخنان امیننژاد، صالحی و عباسزاده زنگ خطر وابستگی فناورانه، تهدید بازار تجهیزات و پیامدهای سیاستهای محیطزیستی جهانی را برای اقتصاد پتروشیمی ایران با شفافیت آشکار برجسته کرد
علاوه بر این، فجر انرژی پروژههای متعددی در حوزه مدیریت منابع آب ارائه کرده بود، از جمله بازیافت آب در سیستمهای RO، تولید آب DM و بهبود فرایند تصفیه پسابهای با شوری بالا (High TDS) که مجموعه این تلاشها را به یکی از پیشروترین شرکتها در حوزه فناوریهای سبز و مدیریت پایدار آب تبدیل کرده است. این شرکت همچنین خبر داد که طرح توسعه پست ۴۰۰ کیلوولت خود با پیشرفت فیزیکی ۹۴ درصدی در آستانه بهرهبرداری قرار دارد، طرحی که نقش مهمی در افزایش پایداری شبکه برق منطقه خواهد داشت.
فجر انرژی در کنار این پروژهها، با همکاری گسترده با ۶۳ شرکت دانشبنیان و دستیابی به شدت نوآوری ۸۸.۲ درصد نشان داد که میتواند نمونه موفقی از همافزایی صنعت و زیستبوم فناوری باشد.
در میان شرکتهای تابعه، نام پتروشیمی نوری نیز بیش از همیشه برجسته بود. نوری نهتنها بهعنوان یکی از تولیدکنندگان مهم آروماتیک کشور شناخته میشود، بلکه امسال در حوزه نوآوری نیز جایگاهی تاریخی به دست آورد و موفق شد نشان عالی پتروفن ۱۴۰۴ را بهعنوان معتبرترین جایزه این رویداد دریافت کند، جایزهای که برای نخستینبار در تاریخ پتروفن اهدا شد. همچنین مدیرعامل این شرکت بهدلیل نقش مؤثرش در هدایت پروژههای فناورانه و تقویت فرهنگ نوآوری سازمانی، بهعنوان مدیر نوآور سال معرفی شد.
در کنار این نامهای بزرگ، جمعی از مدیران و کارشناسان برجسته از شرکتهای مختلف نیز در فهرست برگزیدگان نوآوری سال ۱۴۰۴ قرار گرفتند و نشان دادند که جریان نوآوری در هلدینگ تنها محدود به چند شرکت بزرگ نیست.
امسال هفت نفر از واحدهای مختلف همچون نوری، اروند، خارک، بوعلی، پارس، کارون و حتی ستاد هلدینگ خلیجفارس، بهدلیل ارائه پروژههای شاخص در حوزههایی همچون بهینهسازی مصرف انرژی، تعمیرات نوآورانه، بازیافت مواد، کاهش آلایندگی و بهبود فرایندها، بهعنوان چهرههای نوآور معرفی شدند؛ مجموعهای که تصویر واضحی از گستردگی و عمق نوآوری در بزرگترین هلدینگ پتروشیمی کشور ارائه میدهد.
همه این تقدیرها و معرفیها در نهایت به یک نتیجه میرسید: هلدینگ خلیجفارس، محور نوآوری در کل صنعت است و شرکتهای زیرمجموعهاش موتورهای اجرایی این تحولاند.
خلیجفارس آینده صنعت پتروشیمی را رهبری خواهد کرد
اختتامیه پتروفن ۱۴۰۴ عملاً پردهبرداری از یک واقعیت جدید بود: هلدینگ خلیجفارس از یک تولیدکننده عظیم، به یک «ابرپلتفرم فناوری» تبدیل میشود.
مسیر تازهای که هلدینگ خلیجفارس برای خود ترسیم کرده، بر سه ستون محوری بنا شده است، ستونهایی که در کنار هم نهفقط یک برنامه مدیریتی، بلکه یک چارچوب تحولآفرین برای آینده صنعت پتروشیمی ایران را شکل میدهند.
نخستین ستون، نوآوری ساختاری است، تغییری عمیق که از درون سازمان آغاز میشود و هدفش این است که نگاه سنتی نسبت به تولید و عملیات جای خود را به تفکر فناورانه، چابک و مبتنی بر خلق ارزش بدهد. ستون دوم، تحول دیجیتال است، مسیری که بر پایه داده، هوشمندسازی، اتوماسیون و تصمیمگیری لحظهای بنا شده و بدون آن نه بهرهوری معنا دارد و نه رقابتپذیری. و در نهایت، ستون سوم یعنی سرمایهگذاری جسورانه، حلقهای است که این دو محور را به مرحله اجرا میرساند؛ جریانی که با صندوق ۵ همتی، شرکتهای توسعهدهنده جدید و سرمایهگذاری در فناوریهای ریسکپذیر، حالا زیرساخت مالی لازم برای جهش فناورانه هلدینگ را فراهم کرده است.
در جمعبندی سخنان همه مدیران، کارشناسان و مسئولان حاضر در اختتامیه پتروفن، یک پیام مشترک و کاملاً هماهنگ شنیده شد، پیامی که هم بُعد راهبردی دارد و هم بُعد نمادین: «خلیجفارس آماده است که آینده صنعت پتروشیمی ایران را رهبری کند.»
در نهایت پیام افتتاحیه و اختتامیه همصدا بودند: این صنعت برای حفظ نقش راهبردی خود، باید سریعتر بفهمد، سریعتر تصمیم بگیرد و سریعتر بسازد.
هسته سخت قدرت پتروشیمی ایران
در هر حال، گروه صنایع پتروشیمی خلیجفارس، که در صنعت به نام اختصاری PGHC شناخته میشود، امروز نهفقط بزرگترین هلدینگ پتروشیمی ایران است، بلکه به مهمترین نهاد سیاستگذار، جهتدهنده و تعیینکننده مسیر آینده این صنعت تبدیل شده است. این مجموعه با دهها شرکت تولیدی و خدماتی در ماهشهر، عسلویه، بندرامام و کرمانشاه، سهمی تعیینکننده در زنجیره ارزش پتروشیمی کشور دارد؛ اما آنچه هلدینگ خلیجفارس را از سایر صنایع بزرگ ایرانی متمایز میکند، صرفاً ابعاد تولید یا گستره شرکتها نیست، بلکه تغییری است که در سالهای اخیر در نقش این هلدینگ ایجاد شده، تغییری که آن را از یک تولیدکننده بزرگ به «پیشران تحول فناوری» تبدیل کرده است.
در سالهای گذشته، بسیاری از پروژههای بزرگ پتروشیمی در کشور بدون انسجام فناوری و مدلهای نوآوری پیش میرفتند، اما هلدینگ خلیجفارس با طراحی ساختارهای جدید، از جمله تشکیل صندوق سرمایهگذاری خطرپذیر پنجهمتی (CVC)، کمیته راهبری نوآوری و شرکت توسعهدهنده لایسنس، عملاً مسیر تازهای را باز کرده است.
این هلدینگ امروز تنها جایی است که میتواند نیازهای فناورانه چند ده شرکت را در یک معماری واحد جمعآوری کند، اولویتبندی کند و سپس آنها را به زیستبوم نوآوری کشور متصل سازد. وجود همین سازوکار باعث شد که در پتروفن ۱۴۰۴ بیش از ۳۵۷ نیاز فناورانه از شرکتهای تابعه استخراج و ۱۲۷ نیاز حیاتی برای پیگیری فوری تعیین شود؛ کاری که تا پیش از این در صنعت پتروشیمی ایران سابقه نداشت.
پتروفن با تذکر مدیران درباره محدودیتهای جهانی، لزوم عبور از روشهای سنتی و ضرورت تصمیمهای جسورانه فناوری برای حفظ جایگاه هلدینگ خلیجفارس در بازار پتروشیمی برگزار شد
در کنار اینها، هلدینگ خلیجفارس با هدایت پروژههای انتقال دانش فنی، بومیسازی تجهیزات، توسعه زنجیره ارزش و برنامهریزی برای ورود جدی به فناوریهای سبز، نشان داده که نگاهش فقط به تولید امروز نیست؛ به رقابت فردا هم هست. اینکه معاون وزیر نفت در افتتاحیه و اختتامیه پتروفن بارها تأکید کرد «آینده صنعت بدون فناوری سبز و دیجیتالی قابل تصور نیست»، نشاندهنده همین نقطه است: PGHC عملاً به مرکزی تبدیل شده که سایر نهادهای حکومتی و صنعتی نقش آن را در آینده صنعت پذیرفتهاند.
حتی آمارهای ارائهشده در اختتامیه، از رشد ۷ درصدی تولید با سرمایهگذاری پژوهش و نوآوری گرفته تا افزایش ۵۹ هزار میلیارد تومانی درآمد عملیاتی، نشان میدهد نوآوری برای هلدینگ خلیجفارس یک مفهوم رسانهای نیست؛ یک تصمیم مدیریتی است که اثر مستقیم اقتصادی دارد.
صنعت پتروشیمی ایران اگر قرار است مسیر خود را در فضای پرریسک جهانی ادامه دهد، این هلدینگ نقطه اتکای اصلی آن خواهد بود، نهادی که هم ظرفیت دارد، هم ابزار و هم اراده، تا آینده پتروشیمی کشور را بازطراحی کند.
