دائو و اهمیت آن در گردش‌های مالی
احسان فیض‌الهی
دائو را می‌توان به یک سازمان بین‌المللی تشبیه کرد که هیچ‌یک از اعضای آن همدیگر را نمی‌شناسند، قوانین را خودشان تعیین می‌کنند و تصمیماتشان را بهطور خودگردان روی یک بلاک‌چین رمزگذاری می‌کنند.
به گزارش فینوپیا، دائوها که در فارسی به‌عنوان «سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز» شناخته‌شده‌اند، قوانین رمزگذاری شده‌ای دارند، توسط اعضای خودکنترل می‌شوند و تحت تأثیر یک دولت مرکزی قرار ندارند.
از آنجا که قوانین این سازمان‌ها به‌صورت کد درآمده است، به هیچ مدیری نیاز ندارند و درگیر مشکلات مربوط به بروکراسی یا موانع مربوط به سلسله‌مراتب نمی‌شوند.
به‌طورکلی، اکثر فعالان صنعت بلاک‌چین از بیت‌کوین به‌عنوان اولین دائو کاملاً کاربردی یاد می‌کنند؛ چراکه قوانین برنامه‌ریزی‌شده مشخصی دارد، بهطور خودگران عمل می‌کند و مسائل مربوط به آن از طریق یک پروتکل اجماع هماهنگ می‌شود.
البته، تمام دائوهایی که بعد از بیت‌کوین ایجاد شدند، به‌اندازه بیت‌کوین موفق نبودند. مشهورترین دائویی که در صنعت بلاک‌چین شکست خورد، شرکت The DAO بود.
این شرکت یکی از اولین تلاش‌های فعالان بازار ارزهای دیجیتال برای ایجاد یک شبکه مالی غیرمتمرکز برای سرمایه‌گذاری خطرپذیر جمعی بود.
کد The DAO متأسفانه پس از مدتی هک شد و هکرها توانستند ۶۰ میلیون دلار ارز دیجیتال اتریوم را به سرقت ببرند. این هک و سرقت باعث شد بحث‌های بسیار زیادی بین سرمایه‌گذاران اتریوم ایجاد شود.
بحث‌های مذکور به‌قدری ادامه یافت که وجوه دزدیده‌شده از طریق فرآیندی به نام فورک به صاحبان قانونی خود بازگردانده و بلاک‌چین اتریوم به دوشاخه جداگانه (اتریوم و اتریوم کلاسیک) تقسیم شد.
هک سازمان مذکور اعتماد سرمایه‌گذاران زیادی را از بین برد، اما با انفجار بخش امور مالی غیرمتمرکز در سال ۲۰۲۰، توجه و علاقه افراد زیادی مجدداً به دائوها جلب شد.
از آنجاکه تراکنش‌های مالی و قوانین دائو روی یک بلاک‌چین ثبت می‌شوند، نه‌تنها دیگر نیازی نیست که اشخاص ثالث در تراکنش‌های مالی مشارکت کنند، بلکه اجرای این تراکنش‌ها از طریق قراردادهای هوشمند ساده‌تر هم می‌شود.
استحکام یک دائو به قرارداد هوشمند آن بستگی دارد. قرارداد هوشمند نشان‌دهنده قوانین سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز است و فرآیند ذخیره‌سازی آن‌ها را تسهیل می‌کند.
هیچ‌کس نمی‌تواند قوانین قراردادهای هوشمند را بدون توجه اعضای جامعه یک بلاک‌چین ویرایش کند، چراکه دائوها شفاف و عمومی هستند.
در مقایسه با شرکت‌های سنتی، دائوها سازمان‌هایی دموکراتیک هستند. همه اعضای یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز باید برای اجرای هر تغییری رأی دهند.
این در حالی است که در شرکت‌های سنتی تغییرات توسط یک حزب انحصارطلب (بسته به ساختار شرکت) انجام می‌شوند. تأمین مالی دائوها عمدتاً مبتنی برجذب سرمایه‌های اندک از اعضایی است که توکن‌ها را صادر می‌کنند.
حاکمیت دائوها بر اساس جامعه است و در مقابل، حاکمیت شرکت‌های سنتی بیشتر بر اساس مدیران اجرایی، هیئت مدیره و سرمایه‌گذاران فعال آن بناشده است.
عملیات و تراکنش‌های دائوها کاملاً شفاف هستند، ولی عملیات شرکت‌های سنتی خصوصی است و فقط سازمان می‌داند که چه اتفاقی می‌افتد.
از دائوها برای اهداف بسیار زیادی مثل سرمایه‌گذاری، خیریه، تأمین مالی، استقراض یا خرید توکن‌های غیر مثلی (NFT)، بدون هیچ‌گونه واسطه، استفاده می‌شود.
به عنوان مثال، یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز می‌تواند کمک‌های مالی را از افراد مختلف در سراسر جهان بپذیرد و اعضای آن می‌توانند تصمیم بگیرند که چگونه این کمک‌های مالی را خرج کنند.
آیا امکان این وجود دارد که افراد تنها با استفاده از ارزهای دیجیتال در یک سازمان مبتنی بر اینترنت، یکی از مالکان آهنگ یک هنرمند مشهور باشند؟ در سال ۲۰۲۱، سازمان خودگردان غیرمتمرکز جنی دائو (Jenny DAO) توانست توکن غیر مثلی آهنگی از استیو آئوکی (Steve Aoki) و تری‌ال‌ای‌یو (۳LAU) را خریداری کند و بخشی از مالکیت آن را به دست آورد.
اعضای این دائو می‌توانند بر خرید توکن‌های غیر مثلی نظارت کنند و قراردادهای هوشمند پروتکل یونیکلی (Unicly) را که مخصوص نگه‌داری این توکن‌ها است، کنترل کنند.
دائوهای مختلف از مدل‌های متفاوتی برای تعیین اعضای خود استفاده می‌کنند. مشهورترین روش موجود، عضویت مبتنی بر توکن حاکمیتی است که به هیچ مجوزی نیاز ندارد و تنها به توکن مذکور بستگی دارد. توکن‌های حاکمیتی را می‌توان به‌راحتی در یک صرافی غیرمتمرکز معامله کرد.
برخی از توکن‌ها را هم می‌توان با ارائه نقدینگی یا با استفاده از روش اجماع اثبات کار به دست آورد. از این روش معمولاً برای کنترل پروتکل‌های غیرمتمرکز استفاده می‌شود.
دومین مدل عضویت مبتنی بر سهام است. دائوهایی که از این مدل استفاده می‌کنند، به مجوز بیشتری نسبت به مدل اول نیاز دارند، اما همچنان کاملاً باز هستند.
هر عضو احتمالی می‌تواند پیشنهادی برای پیوستن به این نوع دائو ارائه کند و برای ادای احترام ارزشی را در قالب توکن یا کار ارائه نماید. سهام یک عضو، نشان‌دهنده قدرت رأی و مالکیت او است.
از مدل مذکور معمولاً برای سازمان‌های انسان‌محورتری مثل مؤسسات خیریه، گروه‌های کارگری و باشگاه‌های سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود.
آخرین‌مدل، عضویت مبتنی بر شهرت است. شهرت روشی برای اثبات مشارکت و اعطای قدرت رأی در سازمان‌های خودگران غیرمتمرکز است.
برخلاف عضویت مبتنی بر توکن یا سهام، دائوهایی که از مدل عضویت مبتنی بر شهرت استفاده می‌کنند، مالکیت را به تمام شرکت‌کنندگان خود منتقل نمی‌کنند. شهرت را نمی‌توان خرید، انتقال یا تفویض کرد.
اعضای دائو باید از طریق مشارکت، شهرت را کسب کنند. مدل مبتنی بر شهرت راهی برای اجرا و احتمالاً انتخاب سیاست‌هایی است که به شهرت مشارکت‌کنندگان درگیر دائو بستگی دارد.
شهرت افراد با روشی سیستماتیک و از طریق یک سیستم اطلاعات دیجیتالی مناسب تعیین می‌شود که معیارهای شهرت را محاسبه و آن‌ها را برای همه قابل‌دسترس می‌کند.
در حال حاضر، بلاک‌چین اتریوم پایه و اساسی عالی برای دائوها است. این بلاک‌چین به‌اندازه‌ای توزیع‌شده و باثبات است که سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز بتوانند به آن اعتماد کنند. علاوه بر این، حتی صاحبان قراردادهای هوشمند در بلاک‌چین اتریوم هم نمی‌توانند بعد از فعال کردن آن‌ها، کدشان را تغییر دهند.
این ویژگی به دائوها اجازه می‌دهد تا طبق قوانینی که با آن برنامه‌ریزی‌شده‌اند، اجرا شوند. قراردادهای هوشمند می‌توانند وجوه مختلف را ارسال و دریافت کرده و هیچ نیازی به واسطه‌های قابل‌اعتماد برای مدیریت وجوه ندارند.
اعضای جامعه اتریوم ثابت کرده‌اند که قصدشان بیشتر مشارکت است تا رقابت؛ همین مسئله موجب شده است تا بهترین شیوه‌ها و سیستم‌های پشتیبانی به‌سرعت بر این بستر ساخته‌شده و پیشرفت کنند.
