در عصر اقتصاد دیجیتال؛ بهره‌گیری فروشگاه های زنجیرهای از فروش اینترنتی انتخاب نیست
یکی از چالش‌های جدی نظام اقتصادی کشور در سالهای اخیر بخش توزیع بوده است. ساختاری فرسوده سنتی و با بهره‌وری پایین که در شرایط تحریم نمی‌توانسته پاسخگوی نیازهای کشور باشد.
در همین دوره زمانی کارشناسان متفق‌القول هستند اگر ساختار و زیرساخت فروشگاههای زنجیره نبود دولت و بخش تولید نمی‌توانستند در شرایط تورمی حمایت‌های تعریف شده از بخش مصرف را اجرایی کنند.
با توجه به نقش تعیین کننده شبکه فروشگاههای زنجیرهای در شرایط بحرانی سالهای اخیر در گفتگویی با امیر خسرو فخریان رئیس انجمن فروشگاههای زنجیرهای کشور از برنامه‌های این تشکل و چشم‌انداز این صنعت در سال ۱۴۰۰ جویا شدیم. آنچه را در ادامه می‌خوانید مشروح این گفتگو است.
با آغاز ۱۴۰۰، چشم انداز شما از تحولات پیش رو چیست؟
با گذشت بیش از ۷۰ سال از افتتاح نخستین فروشگاه زنجیرهای در کشور هر چند که آهنگ رشد و توسعه کمی و کیفی این نوع فروشگاهها، بویژه در طی سالهای اخیر افزایش یافته، اما واقعیت این است که همچنان تا نیل به وضعیت مطلوب و ایفای نقش تأثیر گذار این بخش در نظام توزیع کشور فاصله زیادی وجود دارد. با علم به این واقعیت وقتی که در آستانه شروع قرن جدید قرار می گیریم بیش از هر ناظر بیرونی، به خوبی به ضرورت تجهیز خود به ابزارهای جدید برای تداوم و ارتقای نقش آفرینی و تعریف جایگاه درخور و شایسته برای فعالین این صنعت واقف هستیم.
به همین دلیل اگرچه در طول نزدیک به پنج سال گذشته که اتحادیه کشوری فروشگاههای زنجیرهای که با هدف صیانت از حقوق فعالان صنعت خرده فروشی مدرن تشکیل شده است فضای مطلوبی را برای توسعه این نوع کسب و کار در کشور فراهم آورده و رشد کمی و کیفی فروشگاههای زنجیرای را تسهیل نموده و کمک شایان توجهی به شفاف تر شدن نظام توزیع و ارتقای کارآیی آن به عنوان بخش مهمی از اقتصاد ملی کرده است اما در این مسیر به تلاشی فراگیر و همه جانبه در عرصه های گوناگون حقوقی، علمی، پژوهشی، آموزشی و …. نیاز است .
بر این اساس و بر مبنای تجربیات حاصل از سالهای گذشته و علم به واقعیت ها و الزامات قرن جدید، هیأت مدیره اتحادیه کشوری فروشگاه های زنجیره ای بر آن است تا نقشه راه اتحادیه تا سال ۱۴۰۴ را در یک افق بلند مدت ترسیم نماید که اصلاح آیین نامه اجرایی قانون نظام صنفی با عنایت به شرایط خاص فروشگاه های زنجیرهای، پیگیری رفع موانع اجرایی، حقوقی و تسهیل انعقاد قراردادهای فرانچایز، پیگیری عقد تفاهم نامه همکاری با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای ایجاد مرکز رشد شرکتهای دانش بنیان خرده فروشی بخشی از این چشم انداز است.
در چشم انداز سال ۱۴۰۰ آیا صنعت شما با رقبای جدیدی مواجه خواهد شد؟
قطعا با پیشرفت تکنولوژی و تغییر نیازهای مصرف کنندگان نوع فعالیت ها نیز دستخوش تغییر می شوند و بی تردید صنعت فروشگاه های زنجیره ای نیز در آینده رقبایی جدی و تازه نفس خواهد داشت. یکی از مهم ترین بسترهایی که در اختیار رقبا وجود دارد فضای اینترنت و دیجیتال و بویژه توسعه روزافزون اپلیکیشن های است که در این فضا می توانند رقیب جدی فروشگاه های زنجیره ای باشند.
از این رو، مدرن شدن یکی از مولفه های است که فعالین اقتصادی و از جمله فروشگاه های زنجیره ای همواره برای بقا و توسعه باید آن را مد نظر داشته باشند. در همین رابطه ما نیز به دنبال به روز شدن هستیم و با بسط و گسترش بستر فروش اینترنتی و خدمات رسانی بهتر به این سو حرکت می کنیم.
از سوی دیگر ایجاد رقابت بین شرکت هایی که در بحث توزیع فعالیت دارند، چه در ارائه خدمات و چه در ارائه کالا یکی از مقوله هایی است که با توسعه فعالیت ها در قالب فروشگاههای زنجیرهای شکل خواهت گرفت که لازمه آن بازبینی سیاست ها و دستورالعمل های ابلاغ شده از سوی مراجع ذی صلاح و به روز رسانی مداوم سازو کارهای به خدمت گرفته شده در برندها است.
آیا صنعت شما برای تغییرات آمادگی دارد، یا باید در بخش های به بازنگری بپردازد؟
بله. در حال حاضر اعضای اتحادیه کشوری فروشگاههای زنجیرهای با توجه به نیازهای امروز و موضوعاتی همچون فراگیری بیماری کووید ۱۹ که نشان دادند در شرایط اضطراری و در جریان بحرانهای ملی، از توانمندیها و ظرفیت وسیعی برای کمک به بخشهای مختلف اجرایی جهت کنترل و کاهش تبعات بحران برخوردارند و از طرفی سازمان های جدید می بایست قدرت انعطاف پذیری بیشتری داشته باشند تا بتوانند با تغییرات گسترده ناگهانی به صورت عملیاتی و اجرایی و کاملا هماهنگ به ادامه حیات خود ادامه داده تا در مواجهه با تغییرات ناگهانی پیش رو خصوصا تغییراتی که خارج از قوه و اختیار و قابل مدیریت باشند و تغییراتی مثل تغییر در ذائقه و الگوی مصرف جامعه و ترجیح خرید اینترنتی بر دیگر روش های تهیه مایحتاج، در بستر اینترنت و یا هر بستری که متناسب با نیاز روز مصرف کننده باشد، نقش آفرینی مناسبتری داشته باشند. در همین راستا با تقویت نقاط مثبت، خود را برای فعالیت هرچه بهتر و خدمات رسانی مناسبتر به هموطنان در اقصی نقاط کشور تقویت می کنند.
سال ۱۳۹۹برای اقتصاد جهانی سالی سخت بود، این سال سخت چه تجربه ای برای شما به همراه داشت؟
قطعا ثبات و شرایط آرام اقتصادی بهترین فرصت برای فعالین اقتصادی است. چیزی که متاسفانه در سال گذشته و حتی در چندسال اخیر جای خالی آن به چشم خورده است. واقعیت این است که سال ۹۹ برای بسیاری از فعالین در عرصه اقتصاد بخصوص اصناف سال سختی بود و فروشگاه های زنجیره ای نیز از این موضوع مستثنی نبوده اند.. در سالی که گذشت موضوعات مختلفی در عرصه خرده فروشی در کشور به وجود آمد که می توان از شیوع کرونا به عنوان یکی از مهم ترین مشکلاتی که موجب غافلگیری همگانی شد نام برد.
در این باره، اعضای این اتحادیه با مدیریت به هنگام، متمرکز و به پشتوانه سوابق علمی ضمن ایجاد آرامش در بازار از حیث وفور کالا، فضا را به نحوی مدیریت کردند که نه تنها شاهد خالی شدن قفسه ها اتفاقی که در کشورهای پیشرفته افتاد، نبودیم، بلکه هموطنان با خیال آسوده از بابت رعایت پروتکل های بهداشتی نسبت به تامین مایحتاج اقدام کرده اند. موضوع دیگر تغییرات مدام قیمت ها بود که علی رغم اینکه شفافیت در عملکرد ما امکان رصد برای مسئولان نظارتی را فراهم آورد، امر مهمی که در دیگر اصناف به سختی شاید امکان پذیر باشد.
همچنین در این سال، فروشگاه های زنجیره ای در یک دوره با هجمه های ناروا و غیر کارشناسی رو به رو شدند که باز هم اتحادیه با ورود به موقع به موضوع و روشن سازی افکار عمومی و از سویی تدبیر راهکاری مناسب برای صیانت از حقوق مصرف کننده توانست موضوع را مدیریت و ابهامات ایجاد شده را برطرف نماید. همه اینها بخشی از تجربیاتی بسیار ارزنده‌ای است که توسط فروشگاه های زنجیره ای برای مدیریت بازار حاصل شد.
دستاوردی که در سال ۹۹ داشتید و می تواند به عنوان تجربه مورد استفاده عموم فعالین اقتصادی قرار گیرد، کدام ها هستند؟
یکی از مهمترین دستاوردهای اعضای این اتحادیه فعالیت شبانه روزی و تحسین برانگیز در زمان پاندمی ویروس کرونا در کشور بود که با رعایت دستورالعملهای ابلاغی ستاد ملی مبارزه با کرونا هموطنان توانستند بدون دغدغه نسبت به تامین اقلام مورد نیاز در سراسر کشور اقدام کنند. ضمن این که ضرورت فعالیت بر بستر نت و توسعه فروش اینترنتی نیز مورد توجه ویژه قرار گرفت و به عنوان مکمل توانست پاسخگوی نیاز مردم باشد.
این تجربه که با به کارگیری نیروی متخصص، مدیریت متمرکز و واحد و به روز بودن فعالیت انجام شد تجربه ای گرانسنگ و ارزنده بود که باعث شد فروشگاه های زنجیره ای در همراهی با سیاست های هماهنگ دولت و تنظیم بازار عملکرد درخشانی از خود برجا بگذارند.
