رئیس انجمن پلیمر: صنعت پلیمر نیازمند شفافیت است

رئیس انجمن ملی صنایع پلیمر ایران می‌‌گوید، افزایش درآمدزایی بنگاه‌های تولیدی، جلوگیری از رانت فساد و مشکلات اطلاعات نامتقارن، جذب بیشتر سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی از جمله مزایای شفافیت است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، سعید ترکمان در دومین همایش ملی چشم‌انداز اقتصاد صنایع پلاستیک در ایران ۱۴۰۰اظهار کرد: طبق آماری که از شهرداری گرفتیم، بیش از ۹۰درصد تولیدات ایران در کارگاه‌های کوچک و زیرزمینی بازیافت می‌شود که مخاطرات زیادی را می‌تواند به همراه داشته باشد.

او افزود: در ترکیه ۱۶۰۰بنگاه در حوزه بسته‌بندی در حال فعالیت هستند که این آمار می‌تواند حتی به زنجیره ارزش کمک کند اما در ایران چنین آمارهایی حتی در اختیار انجمن ملی صنایع پلیمر نیست.

ترکمان درباره نقش شفافیت اقتصادی و رقابت عادلانه در توسعه صنایع پلاستیک در تهران سال ۱۴۰۰ گفت: شفافیت، سریع‌ترین، کم‌هزینه‌ترین، ساده‌ترین و مبنایی‌ترین سازوکار برای پیشگیری و مبارزه با فساد است. شفافیت، کار ساده‌ و در عین حال سختی است. سالهاست ما رتبه شفافیت پایینی در بین کشورهای مختلف داریم.

او با بیان اینکه هنوز نتوانسته‌ایم در رنکینگ جهانی به عدد قابل قبولی برسیم، گفت: نبود شفافیت سبب سلب گردش آزاد اطلاعات است. ما در صنعت پلاستیک ۲۰میلیون تن ظرفیت تولید داریم که حاصل از همین نبود شفافیت است؛ مثلا امضاهای طلایی باعث شده بعضی کارخانه‌ها برای منافع دیگری ایجاد شوند  که نمی‌خواهم خیلی به این مساله ورود کنم.

او افزود: در دنیا، بانک‌های اطلاعاتی وجود دارند که وقتی سرمایه‌گذاران بخواهند سرمایه‌گذاری کنند، از این بانک‌ استفاده می‌کنند اما به دلیل نبود شفافیت در ایران چنین چیزی وجود ندارد.

ترکمان در مورد قانون گردش آزاد اطلاعات گفت: ما قانون افشای آزاد اطلاعات داریم اما در انجمن ملی بارها شده که از سازمان‌های مختلف درخواست اطلاعاتی برای صنعت کرده‌ایم که به ما پاسخ دادند به دلیل منع قانونی اجازه ارائه اطلاعات ندارند. کاهش نظارت‌ها به دلیل فقدان اطلاعات کافی چیزی است که به صنعت ما آسیب زده است. ما در بورس کالا نمی‌دانیم ذی‌نفعانی که با ما رقابت می‌کنند آیا تولیدکننده واقعی هستند یا خیر. افزایش محسوس هزینه‌هایی در اقتصاد، فرار از نظارت بر عملکرد و… از دیگر مواردی است که می‌توان به آن اشاره کرد.

رئیس انجمن ملی صنایع پلیمر ایران در ادامه به یک نمونه مشخص از عوارض نبود شفافیت اشاره کرد و گفت:  پس از برجام ما شاهد شرکت‌های قوی‌ بودیم که در حوزه صنعت پلاستیک قصد ورود به این بازار داشتند، اما به دلیل نبود شفافیت این علاقه‌مندی از بین رفت. البته اتفاقاتی هم در صنعت پلاستیک رخ داده که در راستای شعار شفافیت بوده مثل سامانه بهین‌یاب، که هزینه‌های زیادی را مصرف کرد، تصمیم‌های مناسب و بعضا غیرمناسبی رخ داده و گاها بنگاه‌هایی را قلع و قمع کرده اما به هر حال، این سامانه‌ها شروعی بر شفافیت هستند.

او پیشنهاد کرد: باتوجه به اهمیت شفافیت در مبارزه با فساد و کاهش نگرانی‌ها و ریسک‌های اقتصادی پیشنهاد می‌شود شاخصی برای رتبه‌بندی شفافیت در منابع و شرکت‌ها تعریف شود.

ترکمان با بیان اینکه «طی گزارش‌های وزارت صمت، صنعت پلیمر اشتغال‌زا ترین و ارزآورترین صنعت این کشور است که هر میزان شفافیت یا کارایی بیشتری در این صنعت ایجاد شود اثرات قابل توجهی را به همراه خواهد داشت»، گفت: وقتی شاخص‌های صنعتی را مرور می‌کنیم، حجم معاملات سالانه پلیمرها در بورس کالا از یک میلیون و ۱۷۰ هزار تن به ۳ میلیون و ۴۳۰ هزار تن رسیده‌ایم در صورتی که شاخص تولیدات صنعتی ما رشد جدی نداشته است.

به گفته او انجمن پلاستیک ترکیه کمپین‌هایی دارد که به تشویق مبارزه با آلودگی محیط زیست می‌پردازد. اگر آمار و اطلاعات شفاف وجود داشته باشد ما نیز می‌توانیم پرچم‌دار این موضوع باشیم.

همچنین در این مراسم حمید زادبوم رئیس سازمان توسعه تجارت ایران گفت: در مجموع ۳۱۵میلیارد دلار جمع تجارت اوراسیا است که ۷۹۷میلیون دلار از این صادرات سهم ایران است که نشان‌دهنده سهم ناچیز ایران در تجارت با اورسیا بوده و اکنون باید تقویت شود.

او با اشاره به اینکه طبق توافق صورت گرفته با اتحادیه اوراسیا قرار است در سال ۱۴۰۱ این توافق به یک توافق تجارت آزاد تبدیل شود، گفت: در این صورت مبادلات تجاری ایران با این اتحادیه عمیقا بسط پیدا می‌کند و انجمن ملی صنایع پلیمر ایران باید از این فرصت ایجاد شده حداکثر استفاده را به عمل آورد. حضور در این بازار نیازمند بازاریابی حرفه‌ای است.

او در مورد اهمیت هم‌پیوندی با کشورهای منطقه گفت: امروزه صادرات در دنیا، به سمت بازارهایی سرازیرمی‌شود که هم پیوندی بین آنها ایجاد شده باشد. توافقات تجاری بین کشورها، حلقه واصل آنها است. در طول دهه گذشته فقط ۵درصد صادرات غیرنفتی ایران در چارچوب معدود توافقات منعقد شده بین ایران و شرکای تجاری ایران انجام شده است که نشان‌دهنده این است که کشور ایران باید تمرکز بیشتری روی این حوزه داشته باشد. همچنین، ایران لازم است در پی توافقات جدید با کشورهای منطقه و جهان باشد چرا که توافقات تجاری، امکان مشارکت در زنجیره ارزش جهانی را تسهیل می‌کند.

او ادامه داد: عمده موافقتنامه‌های تجاری ایران، با کشورهای همسایه و منطقه نظیر ترکیه پاکستان، هند، اندونزی، گروه G8 و… بوده که بخشی از استراتژی ایران در تقویت همکاری با همسایگان و کشورهای دوست بوده است. یکی از مهمترین موافقت‌نامه‌های ایران، توافقنامه ایران و اوراسیا است که اهمیت صادراتی بسیار بالایی دارد.

 زادبوم در ادامه درباره توافقنامه ایران و اوراسیا توضیح داد: ایران از سال ۹۴ مذاکرات خود را با این اتحادیه آغاز کرد که نتیجه آن توافقنامه‌ای در سال ۹۷ بود. این موافقتنامه اولین تجربه ایران با یک اتحادیه تجاری است. ۳۱۵میلیارد دلار جمع تجارت اوراسیا است که ۷۹۷میلیون دلار از این صادرات سهم ایران است که نشان‌دهنده سهم ناچیز ایران در تجارت با اورسیا بوده و اکنون باید تقویت شود. در سال‌های اخیر، عمده محصولات صادراتی ایران به اوراسیا در حوزه کشاورزی بوده است.

 رئیس سازمان توسعه تجارت ایران در مورد موانع صادراتی پیش روی تولیدکنندگان ایران گفت: بین سال ۹۷ تا ۹۹ تصمیماتی گرفته می‌شد که به دلیل تنظیم بازار، روی صادرات بخش‌های مختلف تاثیر داشت. اما از آن گذشته، مطابق با قانون، هرگونه عوارض باید به تصویب شورای اقتصاد برسد. بسیاری از این موانع که شما اشاره کردید، از سوی کارگروه‌هایی ایجاد شده بود که شورای سران قوا به این کارگروه‌ها، اختیار داده بودند اما سازمان توسعه تجارت ایران از ۲ ماه اخیر، تنها مرجع در بحث عوارض صادارت است که مصوبات خود را به شورای اقتصاد ارائه می‌کند که در این شورا تصویب یا رد شود. این یک گشایش خوب برای صادرکنندگان است.

همچنین رضا محتشمی‌پور، قائم مقام بورس کالای ایران در این مراسم درباره لزوم اهمیت نهاد تنظیم‌گر در صنعت پتروشیمی گفت: امروز ما در بازار صنعت پتروشیمی ایران با مساله انحصار مواجه‌ایم. برخی این انحصار را یک نکته مثبت می‌دانند اما در اقتصاد، انحصار هیچ ارزشی ندارد.

او به بررسی نقش و اهمیت رگولاتوری یا همان نهاد تنظیم‌گری به عنوان نهادی بی‌طرف در اقتصاد صنایع تکمیلی، گفت: گاهی با مشکلات و بحران‌هایی مواجه هستیم که ما را از داشتن یک بازار بدون اشکال و رقابتی دور می‌کند. امروز ما در بازار صنعت پتروشیمی ایران با مساله انحصار مواجه‌ایم. برخی دوستان این انحصار را یک نکته مثبت می‌دانند اما در اقتصاد، انحصار هیچ ارزشی ندارد. وقتی در صنعت پلیمر بررسی کنیم، مشاهده می‌کنیم که در کالاهای مواد اولیه پلیمری نهایتا ۴ تولیدکننده می‌بینیم. بر اساس شاخص‌های انحصار وقتی تعداد عرضه‌کنندگان یک کالا از ۸ شرکت کمتر باشد، مساله انحصار، جدی است.

او ادامه داد: در صنعت پتروشیمی هیچ کالایی پیدا نمی‌کنیم که بیش از ۴عرضه‌کننده داشته باشد که به ضرر صنایع تکمیلی است. از طرف دیگر، با مساله کمبود مواد اولیه نیز روبه‌رو هستیم که به ناکارآیی بازار تعبیر می‌شود و نیاز به تنظیم‌گری را جدی‌تر می‌کند. نکته‌ای که باید به آن توجه شود، مساله اطلاعات ناقص و غیرشفاف است. نکته بعدی نیروی انسانی و آموزش نیروی انسانی درگیر با موضوع تنظیم‌گری است. این عناصر به ما می‌گوید، کیفیت تنظیم‌گری وقتی خود را نشان می‌دهد که با معیار کارآیی و بازدهی بتوانیم بازار را بسنجیم. وقتی در بازار مداخله شود هزینه‌هایی به این بازار تحمیل می‌شود.

محتشمی‌پور با بیان اینکه «نهاد تنظیم‌گر باید بتواند بدون دخالت بیرونی به ویژه دولت‌ها، تصمیم‌گیری کند»، گفت: اگر در تصمیمات به بخش خاصی از صنعت توجه شود، می‌تواند به سایر اجزای صنعت آسیب برساند.