دکتر عادل میرشاهی؛ مدیر روابط عمومی خانه صمت ایران
اقتصاد روابط عمومی یکی از موضوعات مهم اما کمتر پرداختهشده در حوزههای مدیریتی و اقتصادی است و در دنیا روابط عمومی عمدتا خود یک بنگاه اقتصادی است.
در قسمت های گذشته این یادداشت به بررسی بنگاه های روابط عمومی موفق در جهان اشاره و به استناد مفاهیم اقتصادی و تعاریف محیط کسب و کار تلاش کردیم ماموریت حوزه های مختلف روابط عمومی را با این نوع نگاه تطبیق دهیم.
و در ادامه با قیاس روابط عمومی با سایر صنایع گفتیم که نقش روابط نه تنها به کاهش هزینههای تبلیغات و مدیریت بحران کمک میکند، بلکه میتواند با ایجاد اعتماد و اعتبار در ذهن مشتریان، منجر به افزایش وفاداری، کاهش ریسکها و در نهایت رشد پایدار کسبوکارها می شود. همچنین به شاخص های اقتصاد روابط عمومی پرداختیم . در ادامه بخش پایانی را تقدیم حضور خوانندگان می کنیم که به شاخص های رشد اقتصادی در روابط عمومی ها می پردازیم:
شاخص رشد اقتصادی در روابط عمومی بهطور خاص به بررسی نرخ رشد درآمد و تعداد مشتریان آژانسهای روابط عمومی در طول زمان پرداخته و نشاندهنده گسترش فعالیتها و تأثیر اقتصادی آنها است. این شاخص اهمیت زیادی برای روابط عمومی دارد، زیرا رشد اقتصادی در واقع نشاندهنده توانایی روابط عمومی در جذب مخاطبان جدید، حفظ مشتریان موجود و گسترش سهم بازار است.
شاخص رشد اقتصادی برای روابط عمومی از اهمیت ویژهای برخوردار است، زیرا نشاندهنده تأثیر مثبت استراتژیهای روابط عمومی بر جذب مخاطبان جدید و افزایش درآمد سازمان است. بهویژه در زمینههای دیجیتال، موفقیت کمپینها و فعالیتهای روابط عمومی در جذب ترافیک و تبدیل آن به مشتریان جدید قابل اندازهگیری است. افزایش درآمد و تعداد مشتریان بهطور مستقیم با گسترش دامنه فعالیتهای روابط عمومی مرتبط است. این رشد میتواند ناشی از توسعه خدمات جدید، ارتقاء برند یا افزایش اثرگذاری کمپینها باشد.
همچنین، رشد اقتصادی نشان میدهد که روابط عمومی نه تنها به عنوان یک واحد حمایتی در سازمان بلکه به عنوان یک عامل مؤثر در رشد و توسعه کسبوکار عمل کرده است. با مشاهده این رشد، مدیران میتوانند جایگاه روابط عمومی را در تصمیمات استراتژیک سازمان تقویت کنند.
این شاخص به مدیران کمک میکند تا به تأثیرات مثبت روابط عمومی بر رونق و موفقیت مالی سازمان پی ببرند و باعث ایجاد اعتماد به نفس بیشتر برای ادامه یا گسترش سرمایهگذاریها در روابط عمومی میشود. در نهایت، شاخص رشد اقتصادی به روابط عمومی کمک میکند تا بهطور شفاف و ملموس نشان دهد که فعالیتهایش علاوه بر تقویت اعتبار و تصویر برند، به توسعه اقتصادی و گسترش دامنه فعالیتها نیز منجر شده است.
شاخص اشتغالزایی
شاخص اشتغالزایی در روابط عمومی یک صنعت مبتنی بر نیروی انسانی است و بهطور مستقیم به تعداد اشتغالهای مستقیم و غیرمستقیم ایجادشده توسط آژانسها و سازمانهای روابط عمومی اشاره دارد. تعداد افراد شاغل در این حوزه، بهویژه در بخشهایی همچون تولید محتوا، مدیریت کمپینها، تحلیل رسانهها، و مشاوره، میتواند نشاندهنده پویایی و رشد اقتصادی این صنعت باشد. اما این شاخص تنها مبنای اقتصاد روابط عمومی نیست و باید به تأثیرات گستردهتری نیز توجه کرد که روابط عمومی بر کسبوکارهای دیگر و همچنین بر رسانهها دارد.
روابط عمومی نه تنها برای خود، بلکه برای تقویت سایر کسبوکارها نیز اهمیت دارد. این صنعت بهویژه از طریق تعاملات با رسانهها و خبرنگاران میتواند به تقویت فضای اقتصادی کمک کند. اگرچه روابط عمومی بهطور اخلاقی نمیتواند به رسانهها به صورت مستقیم کمک کند، اما حمایت از خبرنگاران و تأمین منابع خبری برای رسانهها که عمدتاً از سوی دولتها حمایت نمیشوند، میتواند به مانایی و پایداری رسانهها کمک کند.
در دنیای رسانهای که بسیاری از آنها با مشکلات مالی روبهرو هستند، پشتیبانیهای ملی و توجه روابط عمومی به تولید محتوای خبری میتواند بهطور چشمگیری در کاهش هزینهها و افزایش کارایی رسانهها مؤثر باشد.
روابط عمومیهایی که به تولید محتوای رسانهای کمک میکنند، در واقع بار بزرگی را از دوش خبرنگاران برداشته و اجازه میدهند که رسانهها با هزینههای کمتری فعالیت کنند. این به معنای ایجاد گردش مالی جدیدی در صنعت رسانه است که میتواند به تولید محتوای ارزشمند و انتشار اخبار با کیفیت کمک کند.
در نهایت، روابط عمومی همچنین از طریق برونسپاری فعالیتهای خود میتواند گردش مالی جدیدی ایجاد کند. این امر بهویژه در زمینههای رسانههای اجتماعی، انتشارات دیجیتال، و تولید محتوای آنلاین اهمیت دارد. با برونسپاری این فعالیتها به سایر سازمانها و کسبوکارها، روابط عمومی میتواند نه تنها به خود بلکه به سایر بخشهای اقتصادی نیز کمک کند تا در بازار رقابتی بیشتر نقش ایفا کنند و از ظرفیتهای موجود بهرهبرداری بیشتری داشته باشند.
این فرآیند بهویژه در دنیای دیجیتال و رسانههای اجتماعی که بهسرعت در حال تغییر هستند، امکان ایجاد ارزشهای جدید اقتصادی را فراهم میآورد.
شاخص سهم بازار
شاخص سهم بازار در روابط عمومی، نشاندهندهی سهم این بخش از بازار خدمات ارتباطی و تبلیغاتی است. این بازار بهطور کلی به اطلاعرسانی، تبلیغات، رسانههای اجتماعی و ارتباطات رسانههای عمومی اختصاص دارد. گاهی در نهادهای اقتصادی، روابط عمومی با شرکتهای پخش و فروش ادغام میشود، گاهی با شرکتهای تبلیغاتی و یا حتی با سازمانهای سیاسی همراستا میشود. بنابراین، بازار خدمات ارتباطی به یک مجموعهی پیچیده و متنوع از خدمات مختلف در حوزههای مختلف اقتصادی و اجتماعی تبدیل میشود.
با این حال، در ایران، روابط عمومی غالباً بهصورت یکپارچه با سازمانها و نهادها اداره میشود، نه به شکل آژانسها یا موسسات مستقل. این موضوع موجب میشود که میزان گردش مالی این بخش قابل توجه نباشد و تخمین دقیقی از حجم بازار آن وجود نداشته باشد. همچنین، محدودیتهای ارتباطی ایران با خارج از کشور نیز مانع از توسعه روابط عمومی بینالمللی شده است. این امر موجب میشود که روابط عمومی ایران در سطح بینالمللی سنجیده نشود و نتواند بهطور کامل در عرصههای جهانی اثرگذار باشد.
این موضوعات بر چالشهای موجود در حوزه روابط عمومی در ایران میافزایند و نشان میدهند که بازار روابط عمومی هنوز نیازمند ساختارهای مستقلی است که بهطور ویژه برای ارائه خدمات این حوزه تشکیل شوند. بنابراین، درک عمیقتر از وضعیت کنونی روابط عمومی در ایران و توسعه آژانسهای مستقل روابط عمومی میتواند در نهایت منجر به رشد و افزایش سهم بازار این بخش شود.
به طور کلی، اقتصاد روابط عمومی، با توجه به تحلیل مفهومی و بررسی شاخصها، بهعنوان یکی از حوزههای مهم در دنیای کسبوکار شناخته میشود. با اینکه روابط عمومی در بسیاری از سازمانها هنوز بهطور کامل در استراتژیهای اقتصادی جایگاه مناسبی ندارد، رشد فناوریهای دیجیتال و ابزارهای نوین تحلیل دادهها موجب ارتقای اثرگذاری آن در اندازهگیری تاثیرات این حوزه شده است. در سطح جهانی، روابط عمومی بهعنوان یک صنعت اقتصادی قدرتمند شناخته میشود که علاوه بر تولید ارزش افزوده و کمک به موفقیتهای برند، میتواند بازگشت سرمایهای پایدار و مؤثر در بلندمدت ایجاد کند.
شاخصهایی چون سودآوری، بهرهوری، بازگشت سرمایه، رشد اقتصادی و اشتغالزایی بهطور دقیقتری نشان میدهند که روابط عمومی نهتنها بهعنوان یک ابزار ارتباطی، بلکه بهعنوان یک عامل مؤثر در رشد اقتصادی و پایداری برندها عمل میکند.
در ایران نیز با وجود اینکه مدلهای سنتی روابط عمومی غالب هستند، روند دیجیتالیشدن و استفاده از مدلهای مبتنی بر نتایج و مشاوره دیجیتال میتواند به تحول و رشد اقتصادی این صنعت کمک کند.
بنابراین، سرمایهگذاری در روابط عمومی نهتنها میتواند به کاهش هزینهها و بهبود اعتبار برندها منجر شود، بلکه بهطور مستقیم بر رشد اقتصادی، ارتقای فرهنگ ارتباطات و تقویت جایگاه اقتصادی کشور تأثیرگذار است.
در نهایت، توجه به شاخصهای اقتصادی و تقویت جایگاه روابط عمومی در سازمانها میتواند از آن بهعنوان یک ابزار استراتژیک برای دستیابی به اهداف اقتصادی و رشد پایدار بهرهبرداری شود.