رشد محتاطانه طلا!

مریم غدیرپور

بازار طلا و سکه در آبان ۱۴۰۴ با روندی صعودی همراه شد و بهای طلا در داخل کشور افزایشی حدود ۶ درصد را تجربه کرد. هر گرم طلای ۱۸ عیار از محدوده ۱۰ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان به بیش از ۱۱ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان رسید؛ افزایشی که تحت‌تأثیر رشد بهای جهانی، تغییرات نرخ ارز و انتظارات تورمی شکل گرفت.

همچنین افزایش هم‌زمان تقاضای سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش دارایی‌ها، محرک اصلی جهش قیمت در بازار محسوب می‌شود. هر مثقال طلای ۱۸ عیار نیز از حدود ۴۶ میلیون تومان به نزدیک ۴۹ میلیون تومان رسید و بازدهی چشمگیری را ثبت کرد.

در بازار جهانی نیز اونس طلا از ابتدای آبان تا پایان این ماه از محدوده ۳۹۸۰ دلار به حدود ۴۰۵۰ دلار افزایش یافت و رشدی حدود چهار درصدی را به ثبت رساند. این رشد در شرایطی رقم خورد که تضعیف دلار، کاهش بازده اوراق خزانه‌داری آمریکا و نگرانی از تداوم رکود در اقتصادهای بزرگ جهان موجب تقویت تقاضای امن برای طلا شد.

چنانچه بی‌ثباتی‌های ژئوپلیتیکی تداوم یابد و بهای جهانی اونس افزایش پیدا کند، تقاضای داخلی نیز تشدید خواهد شد

بنابراین روند صعودی جهانی به همراه فشارهای تورمی داخلی، فضای انتظاری مثبتی را در بازار طلا و سکه ایران ایجاد کرد. علاوه بر این، افزایش حباب سکه و گسترش معاملات سفته‌بازانه نشان داد که بخشی از رشد اخیر نه ناشی از مصرف واقعی بلکه حاصل رفتار محافظه‌کارانه فعالان اقتصادی است. در نهایت، داده‌های موجود از تداوم مسیر افزایشی در کوتاه‌مدت حکایت دارد؛ مسیری که توازن میان شاخص‌های جهانی و وضعیت نرخ ارز در داخل آن را تعیین خواهد کرد.

نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران، در گفت‌وگویی با عصر اقتصاد سخن گفته که محتوای آن از نظر خوانندگان این رسانه می‌گذرد. محور این گفت‌وگو بررسی روند اخیر قیمت‌ها، تأثیر تحولات ارزی بر نرخ‌های داخلی و بازتاب تغییرات اونس جهانی بر بازار ایران بود.

لزوم کنترل انتظارات تورمی

رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران، به وضعیت عرضه و تقاضا و میزان گرایش سرمایه‌گذاران به بازار طلا اشاره کرد و سناریوهای محتمل برای مسیر قیمتی ماه‌های آینده را تشریح کرد.

وی سه سناریو را برای آینده طلا محتمل دانست و افزود: سناریوی نخست بر تداوم رشد آرام قیمت‌ها استوار است؛ به این معنا که شاخص اونس جهانی در محدوده فعلی حفظ شود و نرخ ارز داخلی با نوسان محدود حرکت کند، بنابراین بازار با شیبی ملایم رو به افزایش می‌رود.

بذرافشان در ادامه خاطر نشان کرد: سناریوی دوم احتمال بازگشت مقطعی قیمت‌ها را مطرح می‌کند؛ در صورت کاهش تقاضای سرمایه‌ای و کنترل نرخ ارز، ثبات نسبی یا اصلاح جزئی قیمت‌ها در کوتاه‌مدت محتمل خواهد بود.

رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران افزود: سناریوی سوم بر وقوع جهش جدید قیمتی تمرکز دارد؛ چنانچه بی‌ثباتی‌های ژئوپلیتیکی تداوم یابد و بهای جهانی اونس افزایش پیدا کند، تقاضای داخلی نیز تشدید خواهد شد.

 بذرافشان نتیجه‌گیری کرد که مسیر نهایی به سیاست‌های پولی، تصمیم‌های فدرال رزرو و رفتار سرمایه‌گذاران داخلی وجهانی وابسته است.

تاثیرپذیری طلا از اوضاع سیاسی

وی در ادامه به بررسی پیامدهای احتمالی تحقق صلح میان روسیه و اوکراین پرداخت و اظهار کرد: صلح پایدار در این منطقه موجب کاهش تنش‌های ژئوپلیتیکی و افت جذابیت طلا به‌عنوان دارایی امن می‌شود. همچنین کاهش سطح نااطمینانی سیاسی معمولاً زمینه را برای انتقال سرمایه‌ها از بازار فلزات گرانبها به بخش‌های سهام و ارزهای معتبر فراهم می‌آورد و به تبع آن فشار نزولی بر اونس طلا وارد می‌سازد.

بازگشت نوسانات نرخ ارز، تنش‌های سیاسی یا تغییر در سیاست‌های بانک‌های مرکزی می‌تواند دوباره به رشد تقاضای صندوق‌های مبتنی بر طلا منجر شود

بذرافشان یادآور شد: تغییرات سیاست‌های پولی فدرال رزرو و وضعیت تقاضای چین می‌تواند دامنه این اثر را تعدیل کند. بنابراین در صورت تثبیت صلح، بازار جهانی طلا به سوی ثبات و تعادل حرکت خواهد کرد، اما هرگونه بازگشت درگیری می‌تواند موجب جهش مجدد و نوسان شدید در قیمت‌های جهانی شود.

آینده صندوق های طلای بورسی

رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران، موضوع تأثیر ثبات بازار جهانی طلا بر انگیزه سرمایه‌گذاری در صندوق‌های مبتنی بر طلا مورد بررسی قرارداد و گفت: هنگامی که بازار جهانی در وضعیت با‌ثبات قرار گیرد و نوسانات نرخ اونس در دامنه محدود حفظ شود، جذابیت ورود سرمایه‌های جدید به صندوق‌های مبتنی بر طلا کاهش می‌یابد.

در نتیجه ثبات به‌معنای نبود چشم‌انداز سودآوری سریع است و در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاران تمایل دارند منابع خود را به بازارهایی با بازده بیشتر نظیر سهام یا اوراق بدهی منتقل کنند.

وی افزود: این پدیده معمولاً در دوره‌هایی رخ می‌دهد که سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی به سمت انقباضی شدن حرکت می‌کند و رشد نرخ بهره موجب افزایش هزینه نگهداری طلا می‌شود.

بذرافشان در ادامه توضیح داد: از سوی دیگر، کاهش هیجانات ژئوپلیتیکی و کنترل نسبی تورم جهانی نیز موجب می‌شود جریان سرمایه‌ای که در دوره‌های بحران به سمت صندوق‌های طلا حرکت کرده بود، به مرور زمان از این بخش خارج شود. بنابراین در دوره‌های ثبات قیمتی، صندوق‌های طلا به‌جای جذب نقدینگی جدید، نقش ابزاری برای حفظ ارزش دارایی‌های فعلی سرمایه‌گذاران را ایفا می‌کنند.

در نهایت وی تأکید کرد: بازگشت نوسانات نرخ ارز، تنش‌های سیاسی یا تغییر در سیاست‌های بانک‌های مرکزی می‌تواند دوباره به رشد تقاضای صندوق‌های مبتنی بر طلا منجر شود.

جذابیت طلا در غیاب رمز ارزها

بذرافشان، همچنین در پاسخ به سئوال  عصر اقتصاد موضوع تأثیر محدودیت عرضه رمزارزها در ایران بر جذابیت بازار طلا و بورس بررسی کرد و اذعان کرد: مقررات سختگیرانه و محدودیت‌های عرضه رمزارزها در کشور موجب کاهش دسترسی سرمایه‌گذاران به این حوزه و انتقال بخشی از نقدینگی به بازارهای رسمی‌تر شده است. این روند به‌ویژه در ماه‌های اخیر باعث شده بازار طلا و بورس از رشد تقاضا بهره‌مند شوند و جذابیت بیشتری پیدا کند.

بذرافشان توضیح داد: نبود امکان گسترده معامله رمزارزها، سرمایه‌گذاران را به سمت ابزارهایی سوق داده که یا ماهیت حفاظتی دارند، مانند طلا، یا ظرفیت بازدهی و معامله شفاف در چارچوب قانونی دارند، مانند بورس.

 وی افزود: این محدودیت، نقش تثبیت‌کننده در حجم سرمایه‌گذاری طلا ایفا کرده و سبب شده بخشی از نقدینگی که در شرایط عادی به سمت دارایی‌های دیجیتال می‌رفت، به جای آن در بازار فلزات گرانبها تثبیت شود. در نهایت او تأکید کرد که استمرار این مقررات می‌تواند تقاضا برای طلا و سهام را در سطح بالاتری نسبت به شرایط آزاد نگه دارد.

قیمت طلا در ۲۰۲۶

وی در خصوص پیش بینی ها در رابطه با قیمت طلا در جهان گفت: بر اساس گزارش تحلیلی بلومبرگ، چشم‌انداز قیمت جهانی طلا در سال ۲۰۲۶ با فرض تداوم نرخ‌های بهره بالا و کاهش تدریجی تنش‌های ژئوپلیتیکی، روندی متعادل پیش‌بینی شده است.

زیرا بلومبرگ، میانگین بهای اونس در محدوده ۴۵۰۰ تا ۵۰۰۰ دلار برآورد کرده و گفته و احتمال عبور مقطعی از سطح ۴۵۰۰ دلار در صورت افزایش دوباره تورم وجود دارد.

بنابراین در صورت تعدیل سیاست‌های پولی فدرال رزرو، سرمایه‌گذاران بین‌المللی ممکن است بار دیگر به بازار طلا بازگردند، زیرا چشم‌انداز بازده واقعی دارایی‌های دلار کاهش خواهد یافت.

کلام آخر

برآیند تحولات بازار طلا در آبان و اوایل آذر ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که ترکیب عوامل جهانی و داخلی موجب شکل‌گیری دوره‌ای از رشد احتیاطی در بازار شده است. افزایش چهاردرصدی اونس جهانی و جهش قیمت طلا در بازار داخل، بازتابی از فشارهای تورمی و انتظارات صعودی سرمایه‌گذاران است. تحلیل گفت‌وگو با نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران، نشان داد که ثبات سیاسی، سیاست‌های پولی و تغییر در جهت‌گیری سرمایه‌گذاران جهانی نقش تعیین‌کننده در مسیر آتی طلا خواهند داشت.

وی بر ضرورت مهار انتظارات تورمی و تقویت سیاست‌های ارزی تأکید کرده و سه سناریو  رشد آرام، بازگشت مقطعی و جهش جدید  را محتمل دانسته است. علاوه بر این، محدودیت رمزارزها نقدینگی را به سمت طلا و بورس سوق داده و صندوق‌های مبتنی بر طلا در دوره‌های ثبات نقش محافظتی یافته‌اند.

بنابراین مسیر پیش‌روی بازار طلا در ماه‌های آتی تابعی از آرامش ژئوپلیتیکی، سیاست‌های فدرال رزرو و رفتار سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی خواهد بود و انتظار می‌رود نوسانات کنترل‌شده ادامه یابد.