زندگی اقساطی

نیلوفر جمالی

همه دنیا برای خرید کالاهایی مانند اتومبیل و مسکن از وام ها و روش های متعدد اقساط استفاده می کنند؛ اما اکنون شرایط اقتصادی ایران به سمتی حرکت کرده است که کالاهای اساسی نیز با روش اقساط قابل دسترس عموم است.

سالهاست که مردم برای خرید مسکن به وام های بلند مدت و پلکانی روی آورده اند و دولت ها سیاست های متعددی برای فروش و ارائه وام این کالا در نظر گرفتند؛ اما با افزایش وام های مسکن اندازه خانه های قابل خرید آب رفت و نتوانست به سرعت تورم در جامعه برسد.

این روند به قدری ادامه یافته که اکنون حجم عظیمی از خانوارها حتی توان جا به جایی و افزایش چند متر به خانه قبلی یا نوساز کردن همان متراژ را هم ندارند چه برسد به افرادی که تازه تصمیم به خرید خانه گرفته اند.

حتی وام های مسکن هم به اندازه خرید خانه ای قابل سکونت پاسخگو نیست.

روند فروش اقساطی به خودرو در مرحله بعد از مسکن قرار گرفت و روندهای مختلفی برای آن در پیش گرفتند تا اینکه به قرعه کشی و شانس و هزاران داستان دیگر رسید.

در مرحله بعدی شاهد فروش فرش و بیلبوردهای بزرگی آن در سرتاسر استان ها و شهرهای کشور بودیم بلکه این خانه های نقلی و قوطی کبریتی به صورت اقساط کفپوش داشته باشند.

بگذریم از اینکه جهیزیه ها هم طی دو دهه گذشته به صورت اقساطی خریداری می شد و گرنه خانواده ها توان ارائه جهیزیه به دختران خود را هم نداشتند؛ اما اکنون همان جهیزیه با اقساط نیز به اندازه کل زندگی و اندوخته گذشته پدر و مادر و گاهی خیلی بیش از این حرفا هزینه برمیدارد.

پس از این و با توجه به ممنوعیت واردات لوازم خانگی خارجی، جولان لوازم خانگی داخلی شروع شد. رقبا از میدان به در شده و به بهانه تحریم ها هزینه های مواد اولیه و تورم و … هر روز به قیمت این کالاهای مورد نیاز خانوار افزوده می شود.

و حالا با توجه به کمبود نقدینگی در میان مردم و عدم تمایل آنها به خرید این کالاها شاهد فروش اقساطی لوازم خانگی داخلی و تبلیغات سراسری و حتی پیامکی برای فروش آن حتی شده اقساط پس از یک سال تنفس پرداخت شود هستند.

این روند نشان می دهد که کالاهای تولید شده آنها روی دستشان مانده و یا به دلیل عدم استقبال از آن برای جلوگیری از فرسایش تمام سعی بر این است تا کالاها را از انبارهای خود خارج کنند.

گوشت و مرغ اقساطی

نکته قابل تامل این است که پس از طی این مراحل اقساطی مدتی است که گوشت و مرغ هم به صورت قسطی به فروش می رسد و بیلبوردهای بزرگی در سطح برخی شهرها در راستای فروش اقساطی این کالاها به چشم می خورد.

برای نمونه در اردیبهشت ماه امسال بود که بیلبوردی با موضوع فروش مرغ در یزد با عنوان «عرضه گوشت و مرغ با پرداخت چک دو ماهه، بدون ضامن» در سطح شهر نصب و منتشر شده است که هیچ کس محتوای ان را گردن نگرفت.

و در نهایت تاکید شد که از نظر قانونی این محتوا مشکلی نداشته است. اما نکته اینجاست که شرایط به جایی رسیده است که مردم توان خرید گوشت و مرغ را نیز از دست داده اند.

در واقع قیمت گوشت در بازار مصرف به‌رغم عرضه فراوان، کاهش محسوسی برای مصرف‌کنندگان به‌ویژه اقشار ضعیف نداشته و نتوانسته محرکی برای رشد تقاضا باشد و موجب حذف کامل مصرف گوشت از سبد خانوارهای دهک ضعیف و حذف تدریجی از سبد خانوارهای دهک متوسط شده است.

بازار گوشت در ماه‌های گذشته با وجود ادعای دولت مبنی بر کاهش قیمت همچنان بدون تقاضا مانده و دلیل اصلی این رکود به عدم توان مالی مردم جهت خرید گوشت باز می گردد.

 قیمت گوشت قرمز در حالی در چند روز گذشته ثابت بوده که این سوال را مطرح می کند، با وجود آغاز صادرات دام سبک آیا قیمت گوشت قرمز افزایش می‌یابد؟ آیا مصرف سرانه مصرف گوشت باز به دلیل گرانی کاهش می یابد؟ این در حالی است که به اعتقاد کارشناسان و فعالان این عرصه، سرانه گوشت در از ۶ کیلوگرم در سال به ۴ یا حتی ۳ کیلوگرم رسیده که کاهش سهم مصرف گوشت در سبد خانوارها بسیار نگران کننده است.

سفره مردم هم اقساطی شد

در ۶ ماه دوم سال ۱۴۰۱ به مرحله ای از اقتصاد کشور رسیدیم که کالاهای مصرفی سفره مردم نیز کارش به اقساط کشیده شده است و حالا شاهد بیلبوردهای بزرگی در سطح شهر تهران هستیم تا مردم بتوانند نیازهای روزمره خود را به اقساط تهیه کنند.

شرایط کالاهای مصرفی مردم از لحاظ قیمت به سمتی حرکت کرده است که شرکت ها اقدام به فروش اقساطی کالاهای اساسی کرده اند.

اکنون نیز برندها برای اینکه فروش داشته باشند اقدام به اجاره بیلبوردهای میلیون تومانی برای تبلیغ فروش اقساطی نیازهای روزمره زندگی و سبدخانوار کرده اند. این روند نشان دهنده کاهش توان خرید مردم حتی برای نیازهای اولیه زندگی و  حکایت از وخامت اوضاع دارد.

موردی که باید به آن توجه کرد، اینکه بودجه خانوار به سمتی حرکت کرده است که نیازهای معمولی و روزمره خود را نیز باید به اقساط خریداری کنند و ادامه این روند به سمتی خواهد رفت که بودجه خانوار بسیار زودتر از آنچه که باید به اتمام می رسد و مردم می مانند و سفره خالی از …