سرمایه‌گذاری ۱۰.۶ میلیارد یورویی اتحادیه اروپا برای رقابت با استارلینک
اتحادیه اروپا با هدف دستیابی به خودکفایی در حوزه اینترنت ماهواره‌ای و کاهش وابستگی به فناوری‌های آمریکایی مانند استارلینک، طرح ساخت منظومه ماهواره‌ای IRIS2 را کلید زد.
این طرح که سرمایه‌گذاری عظیم ۱۰.۶ میلیارد یورویی معادل بیش از ۱۱ میلیارد دلار را به همراه دارد، گامی راهبردی در تقویت امنیت و استقلال فناوری اروپا محسوب می‌شود. به گزارش بلومبرگ، روز دوشنبه اتحادیه اروپا قراردادهای اولیه این طرح را به امضا رساند.
جزئیات طرح IRIS2 و اهداف آن
IRIS2 یک شبکه ماهواره‌ای چندمداری متشکل از ۲۹۰ ماهواره است که هدف آن ارائه اینترنت رمزنگاری‌شده برای استفاده‌های دولتی، نظامی و تجاری در اروپا تا سال ۲۰۳۰ خواهد بود.
این پروژه از طریق همکاری دولتی-خصوصی پیش خواهد رفت. سه شرکت بزرگ SES SA از لوکزامبورگ، یوتلست از فرانسه و هیسپاست از اسپانیا، وظیفه طراحی و ساخت این منظومه را بر عهده دارند. اتحادیه اروپا قرار است ۶ میلیارد یورو از این بودجه را تأمین کند و سه شرکت مذکور در مجموع ۴.۱ میلیارد یورو را سرمایه‌گذاری می‌کنند. همچنین، آژانس فضایی اروپا سهمی معادل ۵۵۰ میلیون یورو بر عهده گرفته است.
قرارداد IRIS2 مدت ۱۲ ساله دارد و بخشی از بودجه آن منوط به تأیید دولت‌های عضو اتحادیه اروپا است. هدف اصلی این منظومه، افزایش استقلال فناوری اروپا و ایجاد جایگزینی بومی برای سیستم‌های آمریکایی مانند استارلینک است.
نگرانی‌های امنیتی و رقابت با استارلینک
استارلینک، پروژه اینترنت ماهواره‌ای شرکت اسپیس‌ایکس متعلق به ایلان ماسک، هم‌اکنون با بیش از ۶ هزار ماهواره فعال در مدار زمین، در بیش از ۱۰۰ کشور جهان خدمات ارائه می‌دهد. خدمات این منظومه حتی در مناطقی که به‌طور رسمی تحت پوشش نیستند نیز در دسترس کاربران قرار گرفته است.
این گستردگی و نفوذ فناوری استارلینک موجب شده تا اتحادیه اروپا به شدت نسبت به وابستگی خود به فناوری‌های آمریکایی نگران شود، به‌ویژه در شرایطی که واحدهای نظامی جهانی به استفاده از استارلینک تمایل نشان داده‌اند.
آندریوس کوبیلیوس، کمیسر جدید دفاع و فضای اتحادیه اروپا، ضمن استقبال از این قرارداد، IRIS2 را گامی راهبردی برای تقویت امنیت و دفاع اروپا دانست. وی تأکید کرد که در شرایط جنگی، از دست دادن اتصال می‌تواند پیامدهای فاجعه‌باری داشته باشد و اروپا باید در مقابل تهدیدهایی مانند نفوذ روسیه به سیگنال‌های مخابراتی، مقاوم و خودکفا باشد.
نقش استارلینک در جنگ‌ها و بحران‌های جهانی
تجربه جنگ روسیه و اوکراین نشان داد که اینترنت ماهواره‌ای می‌تواند به ابزاری راهبردی در میدان‌های نبرد تبدیل شود. در این جنگ، خدمات استارلینک نقش مهمی در برقراری ارتباطات نظامی و عملیاتی ارتش اوکراین ایفا کرد. این موضوع، اروپا را به فکر راه‌اندازی شبکه‌ای مستقل انداخت که بتواند در شرایط مشابه، پاسخگوی نیازهای امنیتی و دفاعی کشورهای عضو باشد.
از سوی دیگر، نقش پررنگ ایلان ماسک به‌عنوان یکی از مشاوران دولت احتمالی دونالد ترامپ در آمریکا، نگرانی‌هایی را درباره وابستگی کشورهای دیگر به استارلینک ایجاد کرده است. این نگرانی‌ها باعث شده تا بسیاری از کشورها، از جمله اتحادیه اروپا، به دنبال خودکفایی و استقلال در زمینه اینترنت ماهواره‌ای باشند.
رقابت با استارلینک؛ چالش‌ها و فرصت‌ها
عادل الصالح، مدیرعامل شرکت SES، در مصاحبه‌ای با بلومبرگ به چالش رقابت با استارلینک اشاره کرد. وی گفت: «روایتی در این صنعت وجود دارد که استارلینک پیروز شده و بقیه همه مرده‌اند. این حقیقت ندارد. آن‌ها سرمایه‌گذاری‌های عظیمی انجام می‌دهند و رقابت با آن‌ها دشوار است؛ اما هر کشوری به دنبال استقلال و خودکفایی در این زمینه است. حتی کشورهای کوچک نیز تمایل به پرتاب ماهواره‌های خود دارند.»
IRIS2 این امکان را برای شرکت‌هایی مانند SES فراهم می‌کند تا ماهواره‌هایی در مدارهای بالاتر از استارلینک طراحی و پرتاب کنند. این ویژگی، علاوه بر تأمین نیازهای دولتی اتحادیه اروپا، به شرکت‌ها اجازه می‌دهد خدمات اینترنتی خود را به مشتریان تجاری نیز ارائه کنند. با این حال، حدود نیمی از ظرفیت این منظومه برای فعالیت‌های دولتی و نظامی اتحادیه اروپا کنار گذاشته خواهد شد.
اهداف راهبردی و اقتصادی
طرح IRIS2 علاوه بر افزایش امنیت و خودکفایی، اهداف اقتصادی و صنعتی نیز دنبال می‌کند. این پروژه نه تنها به تقویت صنعت فضایی اروپا کمک خواهد کرد، بلکه به شرکت‌های اروپایی فرصت می‌دهد تا در بازار رقابتی اینترنت ماهواره‌ای جهان حضور پررنگ‌تری داشته باشند. این موضوع می‌تواند به افزایش اشتغال و رشد فناوری‌های بومی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا منجر شود.
همچنین، این پروژه راه را برای همکاری‌های گسترده بین‌المللی باز خواهد کرد. در شرایطی که کشورهای دیگر به دنبال پرتاب ماهواره‌های مستقل هستند، IRIS2 می‌تواند به الگویی موفق برای مشارکت‌های دولتی-خصوصی در عرصه فضایی تبدیل شود.
سرمایه‌گذاری ۱۰.۶ میلیارد یورویی اتحادیه اروپا در پروژه IRIS2، گامی بلند برای رقابت با استارلینک و کاهش وابستگی به فناوری‌های آمریکایی است. این منظومه نه تنها نیازهای دولتی و نظامی اتحادیه اروپا را برطرف خواهد کرد، بلکه به شرکت‌های اروپایی فرصت می‌دهد تا سهم بیشتری از بازار جهانی اینترنت ماهواره‌ای را به خود اختصاص دهند.
با توجه به تجربه‌های اخیر مانند جنگ اوکراین و نقش استارلینک در این بحران، اتحادیه اروپا به درستی اهمیت خودکفایی فناوری را درک کرده و تلاش دارد با همکاری شرکت‌های بومی، جایگزینی قدرتمند برای استارلینک ارائه دهد. این اقدام نه تنها امنیت اروپا را تقویت می‌کند، بلکه به ارتقاء صنعت فضایی این قاره و رقابت‌پذیری جهانی آن کمک شایانی خواهد کرد.
