سهم پژوهش و فناوری از تولید ناخالص ملی همچنان ۵/۰ درصد است

زهرا کوثر غلامی

چند سال است که مسئولان از افزایش سهم پژوهش و فناوری از تولید ناخالص ملی صحبت می کنند و بارها قول داده اند که این میزان به حداقل یک درصد برسد اما روز گذشته وزیر علوم اعلام کرد که اقتصاد آموزش عالی شرایط بهینه و مطلوبی ندارد، سهم‌آموزش عالی از بوجه کشور ۳ درصد، سهم پژوهش و فناوری از تولید ناخالص ملی نیم درصد است که باید به ۴ درصد برسد.

به گزارش عصراقتصاد، حسین سیمایی صراف، وزیر علوم در اجلاس روسای دانشگاه ها، موسسات آموزش عالی و پژوهشگاه‌ها، با تاکید بر اینکه دانشگاه باشگاه احزاب نیست که هر کسی با حزب مقابل خود مقابله کند، اظهار کرد: ما تلاش می‌کنم این دیدگاه را محقق کنیم در این زمینه با نهادهای ذی‌ربط جلسه گذاشتیم و تلاش می‌کنیم مسئولان دانشگاه‌ها و آموزش عالی تنوع و تکثر فکری سیاسی را بپذیزند تا بتوانیم به یک تفاهم برسند.

وزیر علوم اظهار کرد: ما در این دوره علاوه بر تحقق شعار وفاق ملی در حوزه ارتقای علمی هم تلاش خواهیم کرد.

سیمایی صراف بیان کرد:روند و میل به مهاجرت نخبگان در کشور افزایش و میل به بازگشت کاهش یافته است.

وی به راهکارهای کاهش خروج نخبگان اشاره کرد و گفت: ما برای کاهش مهاجرت نخبگان چند برنامه جدی داریم تامین مسکن، توسعه خوابگاه‌های متاهلی، مولدسازی، جذب نخبگان، به رسمیت شناختن کرامت انسانی اساتید و دانشجویان از جمله این راهکارهاست.

وزیر علوم بر ضرورت ایجاد میز اقتصاد آموزش عالی تاکید کرد و گفت: اقتصاد آموزش عالی شرایط بهینه و مطلوبی ندارد، سهم‌آموزش عالی از بوجه کشور ۳ درصد، سهم پژوهش و فناوری از تولید ناخالص ملی نیم درصد هست که باید به ۴ درصد برسد. بنابراین در صدد ایجاد میز اقتصاد آموزش عالی هستیم تا راه های جدید تامین‌مالی در آموزش عالی را پیدا کنیم.

به گفته وی، برای همین از دولت یاری داریم؛ همچنین آموزش عالی از نظر کیفی وضعیت مطلوبی ندارد آموزش ها اشتعال پذیری را کاهش داده است. بنابراین باید رویکرد مهارتی را افزایش دهیم.

وزیر علوم افزود: فناوری در آموزش عالی کمتر از یک همت است و باید به ۴ برابر افزایشیابد. ما درتعامل جامع علمی جهانی ضعف داریم سخت گیری های قانونی در این حوزه باید تسهیل شود.

سیمایی صراف با بیان اینکه در حوزه جذب نگهداشت نخبگان مشکلات داریم، گفت: بیکاری، معیشت و برخی مواجهه های سیاسی از عوامل وضعیت اسفناک مهاجرت نخبگان هستند، ما برای کم کردن عوامل مهاجرت چند برنامه جدی دستور کار داریم.

وزیر علوم ادامه داد: بستر قانونی تامین مسکن اساتید، به ویژه اساتید جوان مهیا شده است، از همه مدیران تعهد می گیرم اقدامات عملی برای اجرای این قانون را ببینیم، توسعه خوابگاه های متاهلی به کاهش مهاجرت کمک می کند. مولد سازی که خیلی در دانشگاه ها استقبال نمی شود باید انجام شود.

به گفته سیمایی صراف، از عوامل دیگر مهاجرت که می‌کوشیم آن را اصلاح کنیم گشودن دانشگاه ها برای جذب نخبگان است، مرکز جذب باید مرکز بی طرف باشد ما نسبت به گرایش افراد مسئولیت نداریم؛ البته شرایط قانونی جذب مشخص کرده چه کسی می تواند فعالیت کند. سلایق و عقاید شخصی خودمان را نباید در جذب، نگهداشت و ارتقای نخبگان دخالت دهیم، مرکز جذب مانند یک مرکز قضایی است و باید بی طرف بوده و دور از حب و بغض باشد. امیدواریم با تجدید نظر و رعایت بی طرفی نسبت به جذب نخبگان کوشش کنیم. در واقع یکی از عوامل مهاجرت این است که استاد و دانشجو انتظار دارند کرامت آنها را به رسمیت بشناسیم. اگر کرامت اساتید و دانشجو حفظ شود، ماندگاری وی در کشور بیشتر می شود.

برخوردهای امنیتی دو دهه گذشته روسای دانشگاه ها را محافظه کار کرد

محمدرضا عارف، معاون اول ریاست جمهوری نیز در این اجلاس عنوان کرد: در نشستی که در دانشگاه در دوره قبل داشتیم این تصمیم را گرفتیم که با توجه به فرهنگی بودن انقلاب‌مان معروف‌ترین و مخوف‌ترین زندان قبل از انقلاب را به دانشگاه تبدیل کنیم که در دولت هم تصویب شد که زندان اوین به دانشگاه‌های شهید بهشتی و علوم پزشکی شهید بهشتی واگذار شود که پراکندگی فیزیکی زیادی هر دو داشتند.

وی با بیان اینکه این تصمیمات اگر به دنبالش پیگیری جدی باشد حل می‌شود، عنوان کرد: مصوبه دولت قانونی و جدی بود و در سال اول منابعی برای آن گذاشتیم ولی به دلایلی اجرا نشد.

معاون اول رئیس‌جمهوری خاطرنشان کرد: آمادگی داریم مصوبه واگذاری زندان اوین به دانشگاه را به کمک آقای سیمایی صراف احیا کنیم و این به نفع کشور است و پیام خوبی را به دنیا می‌دهیم که زندان را به دانشگاه تبدیل می‌کنیم و در عین حال مشکلات این دانشگاه هم کاهش پیدامی‌کند. از عمر این مصوبه ۲۱ سال می گذرد از نوجوانی عبور کرده امیدواریم به پیری نرسد.

معاون اول رئیس‌جمهوری گفت: آیا امکان اظهارنظر و طرح بی‌حاشیه مسائل مختلف در دانشگاه را داریمیا خیر؟، چقدر به کرسی آزاد اندیشی که مورد اهتمام مقام معظم رهبری است، عمل کردیم؟ انتظار ما از این نشست ها این است که به مسائل کلان در زمینه اقتصاد و مسائل اجتماعیو فرهنگی پرداخته شود. روسای دانشگاه ها در دو دهه گذشته بسیار محافظه کار شده اند.

وی افزود: آیا توانستیم در ارتباط با چالش های فرهنگی و اجتماعی همسو با مردم پیش برویم؟ آیا در پاسخگویی به مسائل فرهنگی و اجتماعی موفق بوده ایم؟ با چه چالش ها و بحران‌های فرهنگی و اجتماعی روبرو هستیم هنر ما متاسفانه پاک کردن صورت مساله است یا اگر بخواهیمیکمقدار بدبینانه نگاه کنیم هنر ما برخوردهای امنیتی است فضایی که متاسفانه طی چند سال اخیر در دانشگاه‌ها حاکم بوده فضای امنیتی بوده است؛ همه ما نگرانیم.در دوره قبل حداقل هر سه ماه یکبار نامه ای را از سوی برخی اساتید دانشگاه دریافت می کردیم که مطالبه جدیدکرده بودند و عموما هم جواب داده می شد. سال گذشته به رؤسای چند دانشگاه بزرگ گفتم آن امضاها کجا رفت؟ سال ۱۴۰۰ با سال ۱۳۸۲ چه تفاوتی کرده است؟ آن مطالبات و پیگیری‌ها کجا رفت؟

پرداخت ۹۰ درصد بودجه دانشگاه‌ها از سوی دولت

در ادامه این اجلاس سیدحمید پورمحمدیمعاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه به موضوع ‌دانایی و دانشگاه پرداخت و گفت: در این قبیل نشست ها قصد بر این است تا نیازهای حوزه آموزش عالی تامین شود و سازمان برنامه و بودجه بر حسب اولویت این رسالت را دارد تا به دغدغه ها پاسخ و آنها را در اولویت قرار دهد.

وی تلاش های سازمان برنامه و بودجه را در کاهش دغدغه روسای دانشگاه در بخش بودجه مهم دانست و موضوع دانشگاه ‌و فلسفه وجودی آن را در توسعه کشور دارای جایگاه و نگاه ویژه برشمرد.

پورمحمدی معبر دانایی را دانشگاه و دانایی را پایه گذار توانایی دانست و بر شمردن ابر چالش هایی چون کمبود آب، فرسایش خاک‌، جنگل زدایی و ناترازی بودجه ‌بانک ها و انرژی را با وجود ابر فرصت ها یعنی همان متخصصان جوان ایرانی و تحصیل کرده دانشگاه ها قابل حل دانست و گفت: ما کشوری هستیم که از دوطرف به دریا وصل هستیم‌ و اینیک موهبت است. ما ۱۵ کشور همسایه داریم و ۳ کشور به زبان فارسی صحبت می کنند که جمعیت بالای ۱۰۰ میلیون نفری را شامل می‌شود، باید این فرصت را فعال کرد.

وی که با طرح پرسشی که دانشگاه قرار است چه خدمتی ارائه کند، پاسخ داد: دولت خریدار کالای دانشگاه است هر چه این کالا با کیفیت تر باشد بهتر است. اکنون ۹۰ درصد بودجه دانشگاه ها را دولت پرداخت می کند و باید چالش ها را مدیریت و فرصت ها را تقویت کرد.

رئیس سازمان برنامه ‌بودجه از روسای دانشگاه ها خواست هر دانشگاهی مهمترین ابرچالش ها را اعلام ‌ و فرصت ها را بالفعل کند تا این سازمان نیز از دانشگاه ها و راه حل های آنها حمایت کند.