صادرات به نفع تولید نیست / حاشیه سود فولادسازان به پایین‌ترین سطح تاریخی رسیده است
در سومین سمینار تحلیلی عملکرد و برنامه‌های شرکت‌های فولادی و معدنی کشور، وحید یعقوبی، معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران ضمن ارائه گزارشی از وضعیت شش‌ماهه صنعت فولاد، به تشریح چالش‌های اصلی این صنعت از جمله تأمین انرژی، افت حاشیه سود، و سیاست‌های نادرست ارزی و صادراتی پرداخت.
به گزارش عصر اقتصاد؛ یعقوبی در آغاز سخنان خود با تشکر از برگزارکنندگان سمینار گفت: هدف از این نشست، بررسی دقیق کارنامه شش‌ماهه صنعت فولاد و ارائه پیشنهادهای سیاستی برای برنامه‌های آینده است تا نتایج آن به نهادهای ذی‌ربط ارسال و در تصمیم‌گیری‌ها لحاظ شود.
به گفته یعقوبی، در نیمه نخست سال جاری تولید فولاد کشور به حدود ۱۵ میلیون تن رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳.۲ درصد رشد نشان می‌دهد. وی با اشاره به این‌که ظرفیت اسمی تولید فولاد کشور بیش از ۵۲ میلیون تن است، تأکید کرد:این رشد به معنای افزایش بهره‌برداری از ظرفیت‌ها نیست، بلکه نتیجه مدیریت تولید در شرایط محدودیت شدید انرژی است.
او افزود که صنایع فولادی با پیش‌بینی محدودیت‌های برق تابستانی اقدام به خرید برق سبز و آزاد کرده‌اند، اما در بهار با محدودیت‌های ۹۰درصدی برق مواجه شدند که باعث افت تولید سه‌ماهه نخست شد. بااین‌حال در ادامه، با ورود نیروگاه‌های جدید و برنامه‌ریزی دقیق‌تر، تولید بهبود یافته است.
یعقوبی در بخش دیگری از سخنانش از رشد چشمگیر صادرات مواد خام هشدار داد و گفت: در شش‌ماهه نخست امسال، صادرات کل زنجیره فولاد حدود ۴ میلیارد دلار ارزش داشته و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال به ۷.۵ تا ۸ میلیارد دلار برسد. با این حال، بخش زیادی از این صادرات توسط تولیدکنندگان انجام نشده و از مسیر کارت‌های بازرگانی یک‌بارمصرف صورت گرفته که به تولید لطمه می‌زند.
وی افزود: صادرات کنسانتره سنگ‌آهن حدود ۹۹ درصد رشد داشته که از نگاه سیاست‌گذاری صنعتی یک هشدار بزرگ است.اگر این مواد خام در داخل تبدیل به محصولات فولادی شوند، ارزش‌افزوده بسیار بیشتری برای کشور خواهند داشت. رشد صددرصدی صادرات کنسانتره خبر خوبی برای زنجیره فولاد نیست.
به گفته معاون اجرایی انجمن فولاد، واردات محصولات فولادی در نیمه نخست امسال ۴۵ درصد از نظر حجم و ۴۰ درصد از نظر ارزش کاهش یافته است. او این روند را نشانه‌ای مثبت از توجه سیاست‌گذاران به استفاده از ظرفیت داخلی دانست، اما یادآور شد: در محصولاتی مانند ورق سرد و ورق آلوزینک هنوز بیش از نیمی از ظرفیت تولید کشور خالی است و نیازی به واردات وجود ندارد. باید سیاست‌گذاری دقیق‌تری در حوزه واردات انجام شود.
یعقوبی با اشاره به وضعیت بازار داخلی فولاد گفت:در بورس کالا بیش از نصف عرضه محصولات فولادی معامله نشده است و این موضوع لزوم بازنگری در کف عرضه ابلاغی به واحدهای تولیدی را نشان می‌دهد. انجمن فولاد در حال پیگیری این مسئله با نهادهای مسئول است.
یعقوبی با نمایش نمودارهای مربوط به سودآوری شرکت‌های بزرگ فولادی از جمله فولاد مبارکه اظهار داشت:در پنج سال گذشته، حاشیه سود فولاد مبارکه از ۵۳ درصد به ۱۹ درصد رسیده و در برخی شرکت‌ها این رقم حتی به زیر ۵ درصد کاهش یافته است. چنین افتی در تاریخ صنعت فولاد بی‌سابقه است.
او دو عامل اصلی این کاهش را افزایش شدید هزینه انرژی و سیاست‌های نادرست صادراتی دانست و افزود: نرخ گاز مصرفی صنعت فولاد ایران اکنون حدود سه برابر میانگین جهانی و نرخ برق تقریباً معادل منطقه است، در حالی که محصولات فولادی همچنان با دلار نیما در بورس کالا عرضه می‌شوند. این یعنی صنعت فولاد عملاً هیچ یارانه انرژی دریافت نمی‌کند اما قیمت فروش آن کنترل‌شده است.
یعقوبی همچنین با انتقاد از سیاست الزام بازگشت ارز صادراتی از مسیر «تالار اول» گفت: این سیاست باعث شده سهم تولیدکنندگان از صادرات شمش فولادی از ۷۹ درصد به ۴۴ درصد کاهش یابد و بخش عمده صادرات به‌صورت غیررسمی یا از طریق واسطه‌ها انجام شود. در چنین شرایطی، ارز حاصل از صادرات یا به کشور بازنمی‌گردد یا در اختیار تولید قرار نمی‌گیرد.
او تأکید کرد: این وضعیت زنگ خطری جدی برای صنعت فولاد است و لازم است دولت و بانک مرکزی هرچه سریع‌تر در سیاست بازگشت ارز حاصل از صادرات بازنگری کنند.
یعقوبی در پایان گفت: صنعت فولاد ایران با وجود رشد عددی در تولید، در شرایطی فعالیت می‌کند که هزینه‌های انرژی بالا، سیاست‌های دستوری قیمتی، و تداوم صادرات غیرمولد، حاشیه سود شرکت‌ها را به کمترین سطح تاریخی رسانده است. وی خواستار تدوین سیاست‌های واقعی و حمایت از تولیدکنندگان در زنجیره فولاد شد تا از تکرار بحران‌های انرژی، صادرات خام و کاهش سودآوری جلوگیری شود.
