صنعت مس ایران در مسیر جهش فناورانه و نوآورانه

زینب غضنفری

همزمان با ۲۲ آذرماه، روز ملی صنعت مس، نخستین رویداد ملی «ایده‌های نوآورانه و فناورانه در زنجیره ارزش مس» به همت شرکت ملی صنایع مس ایران و با همکاری مجتمع مس سرچشمه، در محل دانشگاه ولیعصر رفسنجان برگزار شد.

این رویداد در شرایطی برگزار شد که صنعت مس ایران، به‌عنوان یکی از صنایع پیشران کشور، بیش از هر زمان دیگری نیازمند حرکت به سمت توسعه فناوری‌محور، افزایش بهره‌وری و تکمیل زنجیره ارزش است.

به گزارش عصر اقتصاد، این رویداد با هدف توسعه فناوری‌های نو، ارتقای بهره‌وری و ایجاد پلی مؤثر میان دانشگاه، صنعت و شرکت‌های دانش‌بنیان برگزار شد تا چالش‌های موجود در زنجیره ارزش صنعت مس کشور به‌صورت کاربردی موردبررسی قرار گیرد و راهکارهای اجرایی برای عبور از موانع پیش‌روی این صنعت ارائه شود.

محورهای اصلی این رویداد شامل هوشمندسازی زنجیره تأمین، توسعه نوآورانه صنایع پایین‌دستی مس، مدیریت یکپارچه باطله و پسماند با رویکرد اقتصاد چرخشی و بهینه‌سازی فرآیندها و عملیات با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین بود؛ محورهایی که نشان می‌دهد سیاست‌گذاران و مدیران صنعت مس، تمرکز خود را از توسعه صرفا کمی به سمت توسعه کیفی و پایدار معطوف کرده‌اند.

صنعت مس ایران، به‌عنوان یکی از صنایع پیشران کشور، بیش از هر زمان دیگری نیازمند حرکت به سمت تکمیل زنجیره ارزش است

مراسم اختتامیه این رویداد نیز طی روزهای ۲۲ و ۲۳ آذرماه برگزار شد و همزمان، نمایشگاه ملی نوآوری و فناوری صنعت مس افتتاح گردید، نمایشگاهی که حضور دانشگاه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و فعالان فناور در آن، جلوه‌ای از شکل‌گیری اکوسیستم نوآوری در صنعت مس کشور را به نمایش گذاشت.

دوران طلایی صنعت مس آغاز شد

در این مراسم، مصطفی فیض‌اردکانی، مدیرعامل شرکت ملی مس ایران، با تبریک روز ملی صنعت مس به معدن‌کاران، مدیران، اساتید و کارکنان این صنعت گفت: امروز صنعت مس ایران در یک دوره جدید جهانی قرار دارد و مصرف مس با ظهور خودروهای برقی، انرژی‌های نو و فناوری‌های نوین، روندی افزایشی به خود گرفته است.

وی افزود: شرکت ملی مس ایران در گام دوم توسعه خود، برنامه تولید ۸۰۰ هزار تن کاتد و هدف‌گذاری تولید یک میلیون تن کنسانتره را دنبال می‌کند و با تکمیل پروژه‌های توسعه‌ای، جایگاه ایران در صنعت مس جهانی ارتقا خواهد یافت. فیض اردکانی تأکید کرد که این اهداف تنها با تکیه بر توسعه فناوری، ارتقای بهره‌وری و تکمیل زنجیره ارزش قابل تحقق است.

مدیرعامل شرکت ملی مس ایران با اشاره به ضرورت توسعه اکوسیستم نوآوری گفت: هر ایده و نظری برای بهبود فرآیندها و تقویت زنجیره ارزش مس مورد استقبال قرار می‌گیرد و اجرای اولویت‌های فناورانه با همراهی همه ذی‌نفعان، از دانشگاه تا بخش خصوصی، دنبال می‌شود.

وی همچنین بهره‌گیری از هوش مصنوعی در معدن‌کاری را یک الزام دانست و تصریح کرد: ایران می‌تواند با استفاده از مزیت‌های عقب‌ماندگی، جهش فناورانه را تجربه کند و با حرکت به سمت بهره‌وری مبتنی بر فناوری، فاصله خود را با شرکت‌های بزرگ مس جهان کاهش دهد. فیض‌اردکانی در ادامه بر اهمیت رعایت استانداردهای زیست‌محیطی و الزامات اقتصاد سبز برای حفظ جایگاه صادراتی صنعت مس ایران تأکید کرد.

زنجیره ارزش مسیر رشد مس

در ادامه، وحید اسلامیان، رئیس انجمن مس ایران، با تأکید بر اهمیت توسعه ارزش‌افزوده در زنجیره مس گفت: برای دستیابی به بهره‌وری حداکثری، باید علاوه بر بخش بالادستی، به صنایع میانی و پایین‌دستی توجه ویژه داشته باشیم.

وی افزود: در زنجیره ارزش مس، کشور به حدود یک میلیون تن ظرفیت دسترسی دارد، اما بیشترین ارزش‌افزوده در بخش‌هایی ایجاد می‌شود که تاکنون کمتر موردتوجه قرار گرفته‌اند. اسلامیان با اشاره به نقش دانشگاهیان و پژوهشگران اظهار داشت: همکاری مستمر میان دانشگاه و صنعت می‌تواند بسیاری از چالش‌های فناورانه و بهره‌وری در صنعت مس را برطرف کند.

گام دوم توسعه صنعت مس

سپس بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، با اشاره به اهمیت راهبردی مس در اقتصاد جهانی گفت: مصرف مس در جهان به‌دلیل توسعه فناوری‌های نوظهور، انرژی‌های تجدیدپذیر، تحول دیجیتال و هوش مصنوعی، به‌طور مستمر در حال افزایش است.

وی افزود: از ابتدای قرن بیستم، مصرف جهانی مس تقریبا هر دو دهه دو برابر شده و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد این روند در دهه‌های آینده نیز ادامه خواهد داشت. نگاهداری با اشاره به مزیت‌های ایران در این حوزه اظهار کرد: کشور ما با در اختیار داشتن حدود ۲۳ میلیون تن ذخیره قطعی مس، نزدیک به ۲.۳ درصد ذخایر جهانی را داراست و در رتبه دهم جهان قرار دارد.

وی تأکید کرد: در برنامه هفتم توسعه کشور، علاوه بر رشد کمی تولید، افزایش تولید کاتد و توسعه کیفی زنجیره ارزش مس نیز موردتوجه قرار گرفته و این موضوع می‌تواند زمینه‌ساز جهش صنعتی در این بخش باشد.

نوآوری محور توسعه مس استان کرمان

در ادامه این مراسم، محمدعلی طالبی، استاندار کرمان، ضمن تبریک روز ملی صنعت مس گفت: کرمان سرزمین غنی از معادن مس است و این ظرفیت عظیم نقش مهمی در اشتغال، صنعت و صادرات استان دارد.

وی افزود: سیاست راهبردی استان، حرکت از معدن‌داری سنتی به سمت ایجاد زنجیره ارزش است و تمرکز بر صنایع پایین‌دستی می‌تواند ضمن کاهش خام‌فروشی، اشتغال پایدار در استان ایجاد کند. طالبی با تأکید بر نقش فناوری اظهار داشت: معادن هوشمند و بهره‌گیری از هوش مصنوعی می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای توسعه صنعتی استان فراهم کند.

مس سرنوشت اقتصاد را تعیین می‌کند

در بخش دیگری از این رویداد، محمدرضا بهرامن، رئیس خانه معدن ایران، با اشاره به جایگاه راهبردی مس گفت: ثروتی به نام مس در کشور وجود دارد که می‌تواند آینده اقتصادی ایران را رقم بزند.

وی افزود: شرکت ملی مس ایران در استفاده از فناوری‌های نوین پیشگام است و در صورت سرمایه‌گذاری هدفمند در زنجیره ارزش، رشد پایدار این صنعت دور از دسترس نخواهد بود. بهرامن بر اهمیت برنامه‌ریزی بلندمدت و توجه به سرمایه انسانی تأکید کرد.

نوآوری در صنعت مس مستمر است

در ادامه این مراسم، غلامرضا ملاطاهری، معاون طرح و برنامه‌ریزی شرکت ملی مس ایران، با تأکید بر اهمیت فرهنگ نوآوری گفت: ایجاد اندیشه نوآورانه و پرورش خلاقیت، عامل اصلی توسعه پایدار در صنعت مس است.

مدیران صنعت مس، تمرکز خود را از توسعه صرفا کمی به سمت توسعه کیفی و پایدار معطوف کرده‌اند

وی افزود: در این رویداد، ۱۰ محور فناورانه تعریف شد و از میان ۵۹۹ ایده و محصول دریافتی، پس از پنج مرحله داوری تخصصی، ۱۰ ایده و محصول برتر انتخاب شدند. ملاطاهری تصریح کرد: این فرآیند نشان‌دهنده تعهد شرکت ملی مس ایران به توسعه فناوری و ایجاد ارزش‌افزوده پایدار برای اقتصاد کشور است.

در بخش پایانی این مراسم، از ایده‌های برگزیده نخستین رویداد ملی ایده‌های نوآورانه و فناورانه در زنجیره ارزش مس تقدیر شد و تمبر یادبود روز ملی صنعت مس با حضور مصطفی فیض اردکانی، مدیرعامل شرکت ملی مس ایران، و جمعی از مسئولان رونمایی شد.

همچنین در حاشیه این رویداد، نخستین نمایشگاه ملی نوآوری و فناوری صنعت مس افتتاح شد؛ نمایشگاهی که می‌تواند زمینه‌ساز تعمیق ارتباط میان دانشگاه، صنعت و شرکت‌های دانش‌بنیان در مسیر توسعه صنعت مس ایران باشد.