ضرورت خداحافظی با قیمت‌گذاری دستوری برای رشد بازار سرمایه

گروه بانک ،بیمه و بورس-  بازار سرمایه ایران این روزها در بزنگاهی حساس قرار گرفته؛ هم‌زمان با تهدید فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بازگشت احتمالی محدودیت‌های شدید اقتصادی، چشم‌انداز تورم و نرخ ارز در حال تغییر است.

تجربه گذشته نشان داده که تحریم‌ها، به‌ویژه در بخش صادرات و تامین مالی، اثر مستقیم و فوری بر عملکرد بنگاه‌ها دارند. اما در این فضای پرریسک، بازار سرمایه همچنان ظرفیت بالقوه‌ای برای رشد دارد، به‌خصوص در صنایع صادرات‌محور که از افزایش نرخ دلار منتفع می‌شوند.

با این حال، این ظرفیت تنها در صورتی بالفعل خواهد شد که سیاست‌گذار اقتصادی از مداخلات غیرضروری، به‌ویژه قیمت‌گذاری دستوری، فاصله بگیرد. چنین مداخلاتی مستقیم حاشیه سود شرکت‌ها را کاهش داده و توان رقابتی آن‌ها در بازار جهانی را تضعیف می‌کند. عامل دیگری که می‌تواند به کاهش اثر تحریم‌ها کمک کند، اصلاح نظام تامین مالی است؛ نرخ‌های بالای تسهیلات، بار هزینه‌ای سنگینی بر دوش تولیدکنندگان می‌گذارد و امکان سرمایه‌گذاری مجدد و توسعه خطوط تولید را محدود می‌سازد.

در این میان، شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» که از سوی رهبری انقلاب به‌عنوان راهبرد سال انتخاب شده، باید از سطح شعار عبور کرده و به سیاست‌های اجرایی مؤثر ترجمه شود. تمرکز منابع بر صنایع تولیدی، بهبود زیرساخت‌های صادرات و ایجاد فضای رقابتی سالم، نه‌تنها بازار سرمایه را به ثبات می‌رساند، بلکه می‌تواند اثر تحریم‌ها را به حداقل برساند. امروز بیش از هر زمان دیگر، ضرورت همسویی سیاست‌های کلان اقتصادی با نیازهای واقعی تولید و سرمایه‌گذاری، به‌عنوان پیش‌شرط رشد پایدار بازار سرمایه مطرح است.

بازار از قبل به پیشواز رفته بود یا به عبارتی قبل از اجرایی شدن مکانیسم ماشه، بازار اثرات آن را پیش‌بینی کرده بود که در ریزش‌های چند وقت اخیر بورس می‌توان آن را مشاهده کرد

در حالی که با فعال شدن مکانیسم ماشه، انتظارات تورمی با افزایش روبرو شده، یک کارشناس بورسی معتقد است با افزایش نرخ دلار، سودآوری شرکت‌های بورسی بیشتر می‌شود و همین موضوع در مثبت شدن بازار سرمایه اثرگذار است اما برای کاهش اثر تحریم‌ها، باید از قیمت‌گذاری دستوری اجتناب شود و نرخ تسهیلات‌دهی به بنگاه‌های تولیدی معقول باشد تا بتوانیم رشد تولید باشیم؛ چراکه راهکار تقویت اقتصاد داخلی، تقویت تولید در کشور است.

بازار بورس می دانست

عظیم ثابت در گفت‌وگو با ایسنا، در تشریح وضعیت بازار سرمایه پیش و پس از فعال شدن مکانیسم ماشه گفت: پیش از این تا زمانی که بحث فعال شدن مکانیسم ماشه مطرح بود، نرخ ارز در بازار آزاد شروع به جهش و افزایش داشت که ناشی از پیش‌بینی انتظارات بود. با این حال، زمانی که دلار افزایشی می‌شود، می‌تواند برای شرکت‌های بورسی که صادرات محور هستند، از محل فروش و صادرات (با نرخ ارز گران‌تر) سودآوری شرکت‌های صادرات محور فعال در بازار سرمایه را بیشتر کند.

وی تصریح کرد: اما طی این مدت، بازار سرمایه در حالت سکون و انتظار قرار داشت و منتظر آن بود تا ببیند که آیا مکانیسم ماشه اجرایی می‌شود یا خیر؛ در این شرایط بازار از قبل به پیشواز آن رفته بود یا به عبارتی قبل از اجرایی شدن مکانیسم ماشه، بازار اثرات آن را پیش‌بینی کرده بود که در ریزش‌های چند وقت اخیر بورس می‌توان آن را مشاهده کرد.

این کارشنای بازار سرمایه افزود: در طرف دیگر، ارزندگی سهام در قیاس با همه بازهای مالی، طی مدت اخیر عقب‌تر بوده و بازار سرمایه در روند کوتاه مدت پس از جنگ ۱۲ روزه اخیر، نسبت به دیگر بازارهای مالی عقب است و به عبارتی ریزش و عقب‌نشینی خود را تجربه کرد و به نظر می‌رسد که از این مدت به بعد کمتر روند ریزشی را تجربه کند و احتمالا تا مدتی بازار روند اصلاحی مثبتی را داشته باشد.

ثابت گفت: از سوی دیگر، ریاست جمهوری اعلام کردند که ایران قصد خروج از NPT را ندارد که همین موضوع باعث شد جو روانی بازار منفی نشود.

بازنگری الزامی است

وی با اشاره به لزوم تغییر در سیاست‌های کلان اقتصادی برای بهبود وضعیت اقتصاد و متاقب آن بهبود بازار سرمایه گفت:‌ با این حال، در بلند مدت نیازمند بازنگری در برخی از سیاست‌های کلان اقتصادی هستیم؛ چراکه بی‌شک بازگشت تحریم‌ها می‌تواند بر اقتصاد اثرگذار باشد و باید در این زمینه سیاست‌های لازم اتخاذ شود تا اقتصاد در امان باشد.

اگر قرار است کسری بودجه جبران، تحریم‌ها کم اثر و بازار سرمایه رشد کند باید تولید کشور، رشد کند

دبیرکل سابق کانون کارگزاران بورسی و اوراق بهادار خاطرنشان کرد: متاسفانه برخی از مشکلات به صورت ریشه‌ای در اقتصاد حل نشده است که اثر آن نیز بر بازار سرمایه مشهود است. به علت ناترازی‌ها و مشکلات تحریمی، بازار سرمایه نیز بدون تاثیر نخواهد بود و در گذشته زمانی که تحریم‌های جدید وضع می‌شد، سریعا از بازار سرمایه حمایت‌های لازم صورت می‌گرفت.

بورس آینه اقتصاد کشور

ثابت افزود: بازار سرمایه آینه اقتصاد کشور است، زمانی که شرایط اقتصادی مطلوب باشد وضعیت بازار سرمایه نیز مثبت خواهد بود. مسئله مهمی که وجود دارد این است که امسال از سوی رهبری انقلاب به عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید» نامگذاری شده و اگر بخواهیم با تحریم‌ها مقابله کنیم بی‌شک نیازمند آن هستیم که اقتصاد داخلی را تقویت کنیم و تولید را افزایش دهیم.

این کارشناس بورسی ادامه داد:‌ بنابراین، اگر قرار است کسری بودجه جبران، تحریم‌ها کم اثر و بازار سرمایه رشد کند باید تولید کشور، رشد کند که برای تحقق این موضوع باید به صنایع و شرکت‌های تولیدی توجه ویژه شود و منابع به این سمت حرکت کند.

کلام آخر

وی در در طرف دیگر نیز، برای حمایت از اقتصاد داخلی باید از قیمت‌گذاری دستوری اجتناب شود، نرخ تسهیلات برای تامین مالی بنگاه‌های تولیدی معقول باشد و در نهایت حاشیه سود شرکت‌های بورسی و تولیدی را با دخالت در امور آنها کاهش ندهیم تا بتوان انتظار داشت در این شرایط بازار سرمایه ثبات و روند بهتری را تجربه کند.