گروه انرژی- غلامرضا مرحبا در گفتوگو با خبرنگار ایلنا، درباره اوضاع آب استان گیلان اظهار داشت: چند سالی است که در استان گیلان با خشکسالی مواجهیم و متاسفانه امسال نیز بارندگی نسبتا کم بوده است، در سالهای گذشته بارشهای شدید و متمادی داشتیم و در پاییز و بهار بارش متناوب برف و باران داشتیم اما اکنون اقلیم منطقه به طوری کلی تغییر کرده و هوا چند درجه گرمتر شده است و این باعث شده سطح آبهای زیرزمینی پایینتر رفته، رودخانهها کمکم تبدیل به رودهای فصلی شدند در حالی که در گذشته رودخانهها در تابستان کمآب میشدند ولی خشک نمیشدند.
وی افزود: علاوه بر آن سطح آب خزر به شدت پایین رفته و دریا عقبنشینی کرده است، در گذشته حتی آب وارد خانههای مردم میشد و در برخی ماههای سال مردم در معابر با قایق تردد میکردند، اکنون پایههای اسکلهها نشان میدهد که سطح آب پایین رفته همه اینها بیانگر یک هشدار برای آینده است که باید برنامهریزی کنیم منابع آبی گرانقیمت و ارزشمند را بخوبی مدیریت کنیم که کشاورزی و طبیعت آسیب نبیند، باید در نظر داشته باشیم سالهای فراخی آب و پربارشی تمام شده و در حال حاضر سالهای خشک را سپری میکنیم.
سطح آب دریای خزر پس از بالاترین تراز آب ۸۰ سال اخیر در سال ۱۹۹۵ میلادی، با سیری غیریکنواخت در حال کاهش بوده و بیشترین میزان این کاهش طی سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۵ میلادی به وقوع پیوسته است و البته طی سالهای اخیر علاوه بر تغییرات موثر منابع آب رودخانهای، افزایش دمای هوا و اثرگذاری آن بر میزان تبخیر و هدر رفت آب، در روند تغییرات سالانه و نوسانات آب تاثیر داشته است.
ویژگی بارز دریای خزر، نوسانات دورهای سطح آب است که آن را از دیگر پهنههای آبی متمایز میسازد. براساس آمار ثبت شده در ایستگاههای ترازسنجی دریای خزر، سطح آب این دریا از سال ۱۸۳۷ تا پایان سال ۲۰۲۰ میلادی از روند تغییرات و رفتار نوسانی متنوعی برخوردار بوده است.
در حدود نیمی از این بازه زمانی حد فاصل سالهای ۱۸۳۷ تا ۱۹۳۰ میلادی، دریای خزر روند نوسانی بسیار ملایم و به طور متوسط بین یک تا دو سانتیمتر کاهش در سال داشته است.
طبق اعلام، موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو، پدیده تغییر اقلیم با تاثیر بر شرایط طبیعی مولفههای اب و هوایی در کره زمین، موجب افزایش سطح آب دریاها و اقیانوسها میشود، لیکن این مساله با رویکردی متفاوت منجر به کاهش سطح آب دریاها و دریاچههای محصور در خشکی خواهد شد. سطح آب دریای خزر در بیش از دو دهه گذشته ۱.۵ متر کاهش یافته است.
این کاهش در سالهای اخیر به طور میانگین هفت سانتیمتر در سال بوده و نتایج آخرین تحقیقات ارائه شده نشان میدهد احتمال ادامه و حتی بیشتر شدن روند کاهشی در آینده وجود دارد.
براساس نتایج آخرین دستاوردها و مطالعات انجام شده پیرامون آینده و ضعیت منابع اب دریای خزر و تاثیر روند افزایش دمای ناشی از ازدیاد غلظت گازهای گلخانهای، پیشبینی شده است سطح آب دریای خزر همانند دیگر دریاهای داخلی، با کاهش قابل ملاحظهای روبهرو خواهد شد.
در نتایج تحقیقات منتشر شده در سال ۲۰۲۰ میلادی، دریای خزر در پنج سال آینده با کاهش حدود ۴۰ سانتیمتری سطح آب و در ۱۰ سال آتی تقریبا با کاهش یک متری روبهرو خواهد شد. این در شرایطی است که کشورهای دریایی در سراسر جهان با افزایش یک متری سطح دریا تا پایان قرن مواجه هستند اما دریای خزر با افت تراز آب روبهرو است.
این تحقیقات با اشاره به احتمال افزایش حدود ۳C تا ۴C دما مرتبط با تغییرات اقلیمی حاکم بر منطقه، افزایش تبخیر را مهمترین عامل کاهش سطح آب خزر قلمداد کردهاند.
گزارش تحقیقات علمی مشترک مرکز علوم محیط زیست دریایی دانشگاههای برمن و گیسن آلمان و دانشگاه اوترخت هلند در خصوص کاهش سطح آب دریای خزر تا پایان قرن ۲۱ میلادی، با استناد بر مدلهای پیش بینی افزایش غظت گازهای گلخانهای و تاثیر آن بر گرمایش زمین، کاهش بین ۹ تا ۱۸ متری تراز آب دریای خزر ناشی از افزایش قابل توجه تبخیر را اعلام کرده است.
که این کاهش منجر به کوچک شدن پهنه آبی دریای خزر به میزان ۲۳ تا ۳۴ درصد خواهد شد.