مجلس شورای اسلامی رکن اصلی نهاد قانون گذاری در کشور ایران است و در فرمان مشروطیت از مجلس ایران هم به عنوان مجلس مقدس شورای ملی و هم مجلس شورای اسلامی نام برده شده است.
گروه سیاسی- در قانون اساسی مشروطه و قانون اساسی جمهوری اسلامی پیش از بازنگری نام این نهاد مجلس شورای ملی بوده است. رئیس مجلس شورای اسلامی به وسیله رأی مستقیم نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای یک دوره یک ساله برگزیده می شود و با توجه به آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی تکرار دوره ریاست مجلس منع قانونی ندارد.
رئیس مجلس همچنین رئیس هیئت رئیسه مجلس نیز هست. رئیس مجلس وظیفه اداره مجلس را بر عهده دارد و در صورت حضور نداشتن وی در جلسه، به ترتیب نایب اول و نایب دوم، عهده دار این سمت خواهند بود. رئیس مجلس ازسویی مانند سایر نمایندگان مجلس وظایفی بر عهده دارد و دیگر اینکه هنگامی که به عنوان ریاست مجلس انتخاب می شود وظایف و اختیارات خاصی از طریق قانون اساسی و آیین نامه ها بر عهده وی گزارده می شود.
رئیس مجلس به عنوان مدیر قوه مقننه وظایفی را بر عهده دارد که در آیین نامه داخلی برای وی تعیین می شود. مدیریت جلسات و دستور افتتاح و اختتام جلسات از مهمترین وظایف خاص وی می باشد و از جمله وظایف که بین رئیس و هیأت رئیسه مشترک می باشد نظارت بر امور اداری و مالی مجلس، نظارت بر نمایندگان می باشد.
منتخب مجلس دوازدهم شورای اسلامی گفت: جایگاه رئیس مجلس باید در حوزه نقشآفرینی محتوایی افزایش یابد که بدون تغییر سازوکارها ممکن نیست و ریاستمحور شدن مجلس هم به معنای خارج شدن آن از صحنمحوری است.
منوچهر متکی اظهار کرد: مقبولیت رمز تداوم کار یک دولت و حکومت است. اینکه آیا مجلس از مقبولیت در جامعه برخوردار است یک پرسش جدی است. نمایندگانی با مردم در ارتباط هستند و سخنان آنان را میشنوند، اما ارزیابی در افواه عمومی جامعه نشان میدهد مقبولیت لازم در مجلس وجود ندارد و باید تحولی در شکل و محتوای کار مجلس ایجاد شود.
وی افزود: پاسخ دادن به این پرسش درباره مجلس در دیگر قوا هم لازم است. در دورههای اخیر آییننامه مجلس دائم تغییر کرده و حجیم شده، اما محوری که بر آن تاکید شده، «ریاستمحورتر» شدن مجلس است.
متکی یادآور شد: جایگاه رئیس در حوزه نقشآفرینی محتوایی او باید افزایش یابد و این بدون تغییر سازوکارها ممکن نیست. شأن رئیس مجلس، اداره آن است. ریاستمحورشدن مجلس یعنی خارج شدن مجلس از صحنمحور بودن.
منتخب مجلس دوازدهم ادامه داد: رئیس مجلس میتواند در موضوعات تخصصی مجلس ورود محتوایی داشته باشد. جز این جایگاه رئیس مجلس به عنوان عضو موثر در شورای عالی امنیت ملی و به ویژه شورای هماهنگی سران سه قوه اگر براساس مشاوره متخصصان یک حوزه اظهار نظر کند، کارآیی بیشتری دارد.