گروه اجتماعی-تهدیدات بسیاری برای در معرض خطر قرار گرفتن گونههای حیات وحش وجود دارد که تغییر اقلیم و خشکسالیهای طولانی مدت، تخریب و تبدیل زیستگاهها که ما در ایران با آن بسیار دست و پنجه نرم میکنیم، جادهسازی، معدن، دام مازاد بر ظرفیت، خطوط انتقال نیرو، زمینهای کشاورزی و دیمکاریها که هر مکانی را با شخم زدن به زمین کشاورزی و دیمی تبدیل میکنند از جمله این چالشها و تهدیدها است.
در حال حاضر حدود ۱۲۸ گونه جانوری و مهرهدار کشور در معرض خطر انقراض هستند که برخی وضع خوبی ندارند و «دوزیستان» بیشترین آسیب پذیری را در این حوزه دارند و خطر انقراض دامن رده پستانداران، خزندگان، دوزیستان، ماهیان و پرندگان ایران را گرفته است و برخی گونهها نظیر «یوز آسیایی» هم از بعد ملی و هم از نظر بین المللی در خطر انقراض شناخته شدهاند. در چنین شرایطی روز گذشته(۶ فروردین ماه) خبر تلف شدن یک قلاده یوزپلنگ آسیایی باردار بر اثر تصادف منتشر شد.
طی دو سال گذشته جمعیت یوزپلنگ ایرانی ثبت شده نسبت به سال قبل آن دارای افزایش بوده است و این افزایش حفاظت در زیستگاهها و ارتقای تجهیزات مورد استفاده، حل مسائل مرتبط با مدیریت منابع آب، معضل شتر، افزایش تعداد نیروهای حفاظتی بی شک همچنان به امن نگاه داشتن ذخیرهگاه زیستکره توران بهعنوان زیستگاه اصلی مولد در ایران کمک خواهد کرد.
این گزارش شرح مختصری از وضعیت یوزپلنگ آسیایی در دو زیستگاه اصلی این گونه در نیمه شمالی کشور یعنی ذخیرهگاه زیستکره توران در استان سمنان و پناهگاه حیات وحش میاندشت در استان خراسان شمالی است.
پایش سراسری انجام شده توسط انجمن یوزپلنگ در سال ۱۴۰۰ در همین دو زیستگاه نتایج قابل توجهی را در اختیار کارشناسان و مسئولان مناطق قرار داد.
در این پایش که گزارش نهایی آن منتشر شده است به شکل سیستماتیک همزمان و با حداکثر دقت مورد امکان، ۹۰ دستگاه دوربین تلهای در زیستگاهها نصب شد همچنین در نقشههایی محدودههای حرکتی یوزهای بالغ در ذخیرهگاه زیستکره توران بهدست آمد که توانست اطلاعات خوبی را در اختیار محیطبانان قرار دهد تا دید بهتری به محدودههای حرکتی و چگونگی همپوشانی آنها داشته باشند و در نتیجه بتوانند گشتزنی و حفاظت خود را بر اساس آن بهینه کنند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی گفت: طی تماس همیاران و معتمدین محلی مبنی بر مشاهده یوزپلنگ در مناطق آزاد جنوب شهرستان اسفراین نیروهای یگان حفاظت محیط زیست شهرستان اسفراین سریعا به محل اعزام شدند.
رضا شکاریان افزود: محیط بانان با حضور در منطقه در شب بعد نیز یوزپلنگ را مشاهده کردند اما با توجه به تاریکی هوا موفق به ثبت تصویر آن در شب نشدند.
وی اظهارکرد: تصویر گرفته شده از حیوان به علت تاریکی هوا و کیفیت پایین تصویر، تشخیص دقیق آن را مشکل کرده بود اما بررسی کارشناسی رد پا و نمایه های بجای مانده توسط کارشناسان حیات وحش اداره حضور یوزپلنگ را در این منطقه تایید کرد.
شکاریان خاطرنشان کرد: با توجه به حساسیت حضور یوزپلنگ در این منطقه، گشت سیار اداره حفاظت محیط زیست شهرستان اسفراین به صورت شبانه روزی در محل حضور دارند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی با بیان اینکه مناطق بیابانی جنوب استان قابلیت های ویژه ای جهت حضور یوزپلنگ دارد، افزود: از ابتدای امسال تاکنون ۷ مرتبه مشاهده یوزپلنگ در استان خراسان شمالی به ثبت رسیده است.
خراسان شمالی یکی از زیست گاه های مناسب یوزپلنگ آسیایی است که یکی از مهمترین زیست گاه های آن منطقه میاندشت جاجرم می باشد و تاکنون توسط محیط بان ها و افراد بومی منطقه این گونه حیوانی چندین مرتبه دیده شده است.