غیرت و تعصب نیازمند باز تعریف
محمد زاهدی‌اصل/ استاد دانشگاه علامه طباطبایی
برخی مفاهیم مانند تعصب و غیرت مانند چاقوی دولبه است، یعنی هم می‌تواند اسباب دردسر و مشکل‌آفرین باشد و هم می‌تواند موجب تحرک جامعه و اتفاقات خوب شود.
مهم این است که ما چگونه این مفاهیم را تعبیر و تفسیر کنیم و از آن چه استفاده‌ای داشته باشیم. شاید بتوان این موضوع را به چاقویی با عنوان تعصب و غیرت تشبیه کرد، یعنی چنانچه این چاقو را در اختیار افراد کم‌ظرفیت و با آستانه تحمل پایین قرار دهیم، ممکن است از آن استفاده نابجا کرده و به مردم جامعه آسیب برسانند.
در نقطه مقابل نیز چنانچه این چاقو را در اختیار افراد عاقل، آگاه و باظرفیت که با مفاهیم غیرت ملی و تعصب نسبت به وطن و خانواده آشنا هستند، قرار دهیم، این وسیله کارگشا و گره‌گشا خواهد بود.
یک ایراد کلی به سیستم آموزشی کشور از دوران ابتدایی تا آموزش عالی وارد است که متأسفانه این سیستم فرزندان جامعه را برای یکی زندگی متعارف توأم با مهارت آماده نمی‌کند. سیستم آموزشی کشورهای توسعه یافته دنیا به گونه‌ای است که فرزندان را از دوران کودکی و ابتدایی آماده مسئولیت‌پذیری اجتماعی، حراست از جامعه، وظیفه‌شناسی، مدارا و صبوری در برابر یکدیگر می‌کند.
تعصب به معنای این نیست که چنانچه عضوی از خانواده خطایی کرد، دیگر اعضای خانواده با چاقو و دشنه به دنبال آن بیفتند. تعصب حقیقی و صحیح باید در خانواده نهادینه شود و سیستم آموزشی کشور نیز تدابیری اتخاذ کند که فرزندان جامعه از همان دوران کودکی به درستی این مفاهیم را فهمیده و با مصادیق عینی آن را درک کنند.
منظور از انسان متعصب حقیقی، انسان دگم و خشن نیست بلکه انسانی است که مفهوم حقیقی غیرت و تعصب را به خوبی فهمیده و آن را از آموزه‌های دینی اخذ کرده باشد.
واژه‌هایی همچون غیرت و تعصب نباید انسان را در موقعیتی قرار دهد که تحت تأثیر احساسات گذری و آنی، رفتاری از خود بروز دهد که موجبات ایجاد یک فاجعه و معضل اجتماعی را فراهم کند. امروز پس از گذشت چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی جامعه ما باید الگوی دیگر جوامع باشد و چنین رفتارهایی از آن سر نزند.
این سؤال مطرح می‌شود که آیا واقعا توانسته‌ایم تا باورها و رفتارهای صحیح را در میان جامعه نهادینه کنیم یا خیر؟ متأسفانه امروز شاهد برخی از رفتارهای ناصحیح و غلط در جامعه هستیم که به هیچ وجه نمونه آن در سیره ائمه معصومین(ع) و بزرگان وجود ندارد.
متأسفانه امروز هیچ درس و مطلبی تحت عنوان مهارت‌های زندگی در میان دروس آموزشی دانش‌آموزان وجود ندارد. البته چند سالی است که برخی از دغدغه‌مندان جامعه نسبت به این امر واکنش نشان داده و از مسئولان درخواست کرده‌اند تا مبحث مهارت‌های زندگی در میان دروس و مواد آموزشی دانش‌آموزان قرار گیرد
