قطع گاز و لرزه سرما بر اندام صنعت فولاد خراسان

زمستان هر سال به دلیل افزایش مصرف گاز بخش خانگی، صنایع فولادی خراسان رضوی با محدودیت‌ها و چالش‌هایی مواجه می‌شوند که صاحبان صنایع باید خود نسبت به ذخیره‌سازی این انرژی تدبیر کنند.

به گزارش عصراقتصاد، سختی تامین انرژی و مشکلات ناشی از آن برای صنایع فولاد خراسان رضوی در زمستان امسال، با توجه به حاکمیت سرمای بی سابقه در استان، بیش از پیش آشکار شد، آن هم در شرایطی که حتی تامین گاز برای بخش خانگی در شمال شرق کشور با محدودیت‌های بسیاری مواجه است و تمام توان و تمرکز استان بر تولید و تامین گاز بخش خانگی و بخش های ضروری خدمات رسانی به مردم معطوف شده است.

در هر صورت در زمان سرمای شدید، تامین گاز با مشکل مواجه می شود و در هفته جاری نیز به دلیل کاهش بسیار زیاد دمای هوا در ناحیه شمال شرق و افزایش مصرف خانگی از یک طرف و قطع واردات گاز از ترکمنستان از طرفی دیگر، تامین گاز در شمال شرق کشور دشوار شده به نحوی که بخش خانگی را نیز دچار افت فشار کرده است.

همیشه در شرایط سخت، اولویت با تامین گاز بخش خانگی است، لذا چاره ای جز قطع گاز دیگر بخش ها نمی‌ماند و از آنجا که ممکن است این موضوع در سال‌های آتی نیز تکرار شود باید برای چالش‌های پیش روی حوزه صنایع چاره ای اندیشیده شود.

قطعی گاز فولادی ها در سرمای هوا

تنها سوخت مصرفی صنایع فولادی، گاز است و این بخش امکان استفاده از سایر فرآورده های سوختی را برای تولید ندارد و قطعی گاز فولاد استان تقریبا از ابتدای دی امسال آغاز شده است، به طوری که فرماندار جوین از توقف فعالیت فرآوری در کارخانه پارس فولاد سبزوار، واقع در این شهرستان، به دلیل قطع گاز خبر داد.

علی سامقانی اظهار کرد: بر مبنای تفاهم نامه‌ اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با شرکت گاز مقرر شده است گاز سه واحد فولادی استان شامل فولاد خراسان، سنگان و جوین (سبزوار) طی بازه زمانی مشخصی قطع شود.

او افزود: سال های گذشته جریان گاز این واحدهای تولیدی فولاد به یک باره قطع می‌شد؛ اما امسال برنامه نوبت‌بندی اجرا شده است که گاز این صنایع در برخی ماه‌های سرد سال به منظور تامین گاز حوزه شهری و بخش خانگی، قطع شود.

فرماندار جوین گفت: با توجه به مصرف زیاد گاز در بخش صنایع فولاد و از سویی اولویت داشتن تامین گاز بخش خانگی در ماه های سرد سال، بناگزیر گاز برخی واحدهای تولیدی قطع می شود.

در هفته اخیر با توجه به سرمای بی سابقه تقریبا تمام واحدهای صنایع بزرگ خراسان رضوی اعم از فولاد و خودروسازی و قطعه سازی ناگزیر به همکاری ۱۰۰ درصدی و قطع تولید خود شدند که این موضوع مصوبه ستاد انرژی استان به منظور پایداری تامین انرژی برای بخش خانگی و مراکز حساس استان بوده است.

حال در هفته اخیر با توجه به سرمای کم‌سابقه، تقریبا تمامی واحدهای صنایع بزرگ خراسان رضوی اعم از فولاد، خودروسازی و قطعه سازی در عمل به مصوبه ستاد انرژی استان و به منظور پایداری تامین انرژی بخش خانگی و مراکز حساس، ناگزیر به همکاری ۱۰۰ درصدی و قطع تولید خود شدند.

مدیرعامل شرکت گاز خراسان رضوی نیز شمار مشترکان گاز این استان را ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار مشترک ذکر و بیان کرد: افزایش مصرف گاز در استان از آذر امسال شدت گرفت به طوری که در آذر ۱۴۰۱ یک میلیارد و ۴۷۲ میلیون متر مکعب گاز در استان مصرف شد، در حالی که این رقم در مدت مشابه سال قبل یک میلیارد و ۴۵۱ میلیون متر مکعب بود.

حسن افتخاری افزود: مطابق با شاخص های مصرف انرژی، کاهش هفت درجه ای دما باید موجب افزایش مصرف گاز شود، این استان طی روزهای اخیر سرمایی بیش از منفی ۲۰ درجه را تجربه کرد که همین موضوع موجب افزایش مصرف گاز شد، به طوری که با توجه به سرمای کم سابقه روزهای اخیر در خراسان رضوی، میزان مصرف گاز روزانه مردم استان در روز ۲۱ دیماه به ۶۱ میلیون متر مکعب رسید.

او با تاکید بر لزوم مشارکت صنایع فولادی در ایجاد مخازن ذخیره گاز گفت: صنایع فولادی هم می توانند مخازن ذخیره گاز ایجاد کنند، همان طور که برخی صنایع دیگر در زمستان مخازن ذخیره سازی سوخت مایع در اختیار دارند، فولادی ها نیز می توانند این مخازن و تاسیسات را برای خود ایجاد کنند، اما این موضوع فقط در حد یک ایده خام است که هنوز به مرحله اجرا نرسیده است.

تولید گاز خراسان رضوی نیازمند تقویت

با توجه به گفته مدیرعامل شرکت گاز خراسان رضوی مبنی بر اینکه صنایع فولادی بهتر است برای ایجاد مخازن ذخیره گاز اقدام کنند، این سوال مطرح است که در صورت ایجاد مخازن ذخایر گازی از سوی صنایع، آیا ذخایر گازی موجود در استان جوابگوی نیاز آنها خواهد بود؟

مدیرعامل شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد سرخس در این باره گفت: مخازن گازی منطقه خانگیران شامل سه مخزن گاز شیرین با ظرفیت تولید ۱۷ میلیارد متر مکعب و یک مخزن گاز ترش عظیم با ظرفیت تولید ۵۵۰ میلیارد متر مکعب است.

یحیی فیضی اظهار کرد: برداشت از منابع گاز شیرین خانگیران در سال ۱۳۵۲ با سه حلقه چاه و بهره‌برداری از مخزن گاز ترش مزدوران در سال ۱۳۶۲ و هم‌زمان با راه‌اندازی پالایشگاه گاز شهید هاشمی‌نژاد با حفر ۶ حلقه چاه آغاز شده است.

او شرایط تولید گاز به وسیله پالایشگاه خانگیران در سرمای شدید کنونی را حداکثری دانست و گفت: اکنون تولید پالایشگاه در حداکثر ظرفیت خود قرار دارد به طوری که روزانه ۵۶.۵ میلیون متر مکعب گاز تولید می شود، ذخیره سازی گازی که به وسیله این پالایشگاه در تابستان انجام می گیرد، صرف مصرف بخش خانگی در زمستان می شود.

مدیرعامل شرکت پالایش گاز شهید هاشمی نژاد سرخس با پیشنهاد این موضوع که صنایع می توانند خود نسبت به تامین گاز از طریق ایجاد مخازن ذخیره اقدام کنند، افزود: در کشورهای دیگر مخازن ذخیره گاز متعلق به بخش خصوصی است و صنایع فولادی هم می توانند گاز را از شرکت ملی گاز ایران خریداری و آن را ذخیره کنند.

رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی در پاسخ به این سوال که آیا صنایع فولادی می توانند خود نسبت به ایجاد مخازن ذخیره گاز اقدام کنند، گفت: مشکل اصلی این است که در تابستان نیز گاز زیادی در اختیار صنایع فولادی قرار نمی گیرد و در واقع در تابستان هم مشکل کمبود گاز برای صنایع وجود دارد.

احمدرضا صفار طبسی افزود: در واقع پالایشگاه خانگیران باید در تابستان مازاد تولید گاز خود را ذخیره کرده و آن را برای زمستان نگه دارد که این کار انجام می شود، اما اگر قرار باشد این ذخیره سازی صرف صنایع فولادی شود، از حجم ذخایر به شدت کاسته می شود.

تا زمانی که در فرآیند تولید گاز و اورهال کردن (به‌روزرسانی) این بخش، سرمایه‌گذاری بزرگی انجام نگیرد، مشکل کمبود گاز حل نمی شود، از سوی دیگر تحریم ها نیز در این بخش بی اثر نبوده است، در مجموع لازم است که سرمایه‌گذاری‌های بزرگ و چندصد میلیارد ریالی در این بخش انجام شود.

وی اظهار داشت: تا زمانی که در فرآیند تولید گاز و به‌روزرسانی (اورهال کردن) این بخش، سرمایه‌گذاری بزرگی انجام نگیرد، مشکل کمبود گاز حل نمی شود، از سوی دیگر تحریم ها نیز در این بخش بی اثر نبوده است و در مجموع لازم است، سرمایه‌گذاری‌های بزرگ و چند صد میلیارد ریالی در این بخش انجام شود.

با توجه به تاکید بر افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در بخش تولید گاز در استان، استاندار خراسان رضوی چندی قبل در حاشیه بازدید از چند واحد تولیدی گفته بود که اکنون ذخیره‌سازی گاز در مخازن طبیعی، اکتشافات و حفر چاه‌های جدید گازی در اولویت این استان قرار گرفته است، همچنین انتقال گاز ترش (گاز طبیعی خام) از ترکمنستان به خراسان رضوی در دستور کار است.

یعقوبعلی نظری افزود: از یک سو کشور با ۱۵ هزار مگاوات کمبود تولید برق مواجه است و زمان زیادی لازم است تا بتوان این کمبود را جبران کرد، زمانی که فشار گاز هم کم می شود، کمبودها در ابتدا از شمال شرق کشور بروز و ظهور پیدا می کند.

او اظهار کرد: با توجه به کمبودهای موجود در زیرساخت‌های استان نمی توان صنایع را تعطیل کرد، لازم است صاحبان صنایع برای تامین انرژی مورد نیاز خود راهکارهای جدیدی اتخاذ کنند.

در این راستا، با توجه به اینکه صنایع استان خراسان رضوی به دلیل افزایش مصرف در بخش خانگی، در تابستان عموما با کمبود برق و در زمستان با کمبود گاز مواجه می شوند که زمستان امسال در پی شدت سرما، برق اغلب صنایع استان نیز در روزهای اخیر قطع شده است، مدتی است که طرح ایجاد نیروگاه های خورشیدی توسط صاحبان برخی از صنایع استان مطرح می شود.

حتی معاون وزیر صمت و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران چندی قبل از آغاز ایجاد شهرک‌های خورشیدی در ۹۲ نقطه صنعتی کشور خبر داد که این نشان از ورود صاحبان صنایع برای تامین برق مورد نیاز خود و جلوگیری از ضررهای بیشتر در این زمینه دارد و بهتر است، صاحبان صنایع در این شرایط سخت اقتصادی نسبت به ایجاد مخازن ذخیره گاز و اتخاذ راهکارهای جدید در این زمینه وارد عمل شوند.

این در حالی است که خراسان رضوی در بخش سنگ آهن به عنوان ماده اولیه تولید فولاد به دنبال رسیدن به هدف تولید ۱۰ میلیون تن فولاد در استان و تبدیل این منطقه به قطب سوم فولادسازی کشور است.

برای رسیدن به هدف مزبور ۱۱ واحد تولید کنسانتره با ظرفیت اسمی تولید ۲۲.۲ میلیون تن در سال، ۵ واحد گندله‌سازی با مجموع ظرفیت تولید ۱۵ میلیون و ۵۹۰ هزار تن گندله، ۱۰ واحد تولید آهن اسفنجی با ظرفیت اسمی ۹.۴ میلیون تن در سال، ۹ واحد تولید شمش فولاد با ظرفیت اسمی ۷.۷۲ میلیون تن در سال و ۶ واحد تولید نورد با ظرفیت اسمی ۳.۷ میلیون تن در سال در خراسان رضوی اجرا شده است.

اکنون ۳۴ واحد صنعتی در زمینه تولید شمش فولاد و سایر طرح‌های فولادی با اشتغال‌زایی برای ۹ هزار و ۲۶۲ نفر در استان خراسان رضوی فعالیت دارند.

نردیدی نیست که این حجم از تولید فولاد در خراسان رضوی باید بستر پایداری از انرژی به ویژه گاز در اختیار داشته باشد و آیا وقت آن نرسیده است که بسترهای سرمایه‌گذاری برای تقویت زیرساخت‌های استان در حوزه برق و گاز و آب فراهم شود؟