مدیرکل ستاد مبارزه با قاچاق تشریح کرد: چرا احتکار خودرو قابل رهگیری نیست
مدیرکل پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان “ما در ابتدای راه مکانیزه و هوشمندسازی تجارت کشور هستیم”، گفت: شناسایی تخلفاتی نظیر احتکار، گران‌فروشی و عرضه کالا بدون خدمات پس از فروش از جمله کاربردهای شناسۀ رهگیری است.
امیرمحمد پرهام‌فر، مدیرکل پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در گفت وگو با خبرگزاری تسنیم در خصوص ساختار کلی معاونت پیشگیری ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز و حوزه‌های فعال آن گفت: در زمان حاضر در دفاتر تخصصی حوزه مقاومت و پیشگیری تقسیم کار خوبی صورت گرفته است.
پرهام‌فر در توضیح دفاتر مختلف ستاد پیشگیری گفت: سایر دفاتر مانند دفتر فرآیند وجود دارد که نگاه فرایندی دارد و مبادی ورودی کشور، گمرگات، مناطق آزاد، رویه‌ها و مسائل این‌چنینی را شامل می‌شود. حوزه دیگر ما نظارت بر سامانه‌های هوشمند است که مسائل سامانه‌ای را دنبال می‌کنند، مانند سامانه جامع تجارت، سامانه شناسایی و مبارزه با کالای قاچاق.
پیشگیری جلوی شکل‌گیری قاچاق سازمان‌یافته را می‌گیرد
مدیرکل پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در مورد کارکرد معاونت پیشگیری گفت: به‌طور کلی معاونت پیشگیری همان‌طور که از اسمش مشخص است در واقع جلوی شکل‌گیری و سازمان‌دهی قاچاق را می‌گیرد اما معاونت مقابله در واقع مربوط به پس از شکل‌گیری قاچاق و سازمان‌دهی برخورد، هدایت و طراحی برخورد با قاچاق است، علاوه بر اینها به تعیین تکلیف و پیگیری پرونده‌های قاچاق نیز می‌پردازد، کالاهای مکشوفه نیز در حوزه مقابله قرار دارند.
وی تأکید کرد: حوزۀ قضایی ما نسبت به پرونده‌ها و تعیین تکلیف کالای قاچاق یعنی حوزه‌های مرتبط با سازمان جمع‌آوری با فروش اموال تملیکی است. در اینجا گفته می‌شود که؛ چرا اصلاً کالای قاچاق فروخته می‌شود؟ چرا کالای قاچاق در سطح بازار فروخته می‌شود؟ به این سؤالات دوستان پاسخگو هستند، این حوزه با ما هماهنگ هستند امّا بُعد فرایندش را این بخش (مقابله) دنبال می‌کند.
اطلاعات بیش از ۸ سامانه در حال رصد است
مدیرکل پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در پاسخ به کاربرد فعلی سامانه‌ها گفت: ما کاربر سامانه‌ها هستیم و هدایت سامانه‌ها به‌عهده ما نیست، مثلاً در بحث سامانۀ همتا که در رابطه با گوشی تلفن همراه است، در همان حوزه صنعتی و الکترونیکی، ما گوشی، تبلت و لوازم جانبی را دنبال می‌کنیم و این موضوعات در آن حوزه قرار می‌گیرد.
وی اضافه کرد: البته یک نکته را فراموش نکنید که دامنۀ کالاها بی‌شمار هستند و نمی‌توان همه آنها را احصا کرد. ما نیز در حقیقت سعی کرده‌ایم کالاها را به‌صورت کلی طبقه‌بندی کنیم در نتیجه، دسته‌های کالایی بسیار زیاد هستند و به‌جهت سهولت کار است که در هشت‌هزار دسته طبقه‌بندی کرده‌اند. در بحث قاچاق ما با تمام گروه‌های کالایی روبه‌رو هستیم و ممکن است در ورود یا خروج تمام این گروه‌های کالایی منافع غیرقانونی نهفته باشد، به‌عنوان مثال ممکن است یک روز قاچاق خاک، سنگ و یا کالای کشاورزی مطرح شود، بنابراین تمام گروه‌ها می‌توانند موضوع قاچاق قرار گیرند.
پرهام‌فر با اشاره به سامانه‌های مورد استفاده ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: ما اطلاعات برنامه‌ریزی را از سامانه جامع تجارت و از سامانه‌های گمرگ دریافت می‌کنیم یعنی میزان واردات و صادرات کالا، میزان ثبت سفارش، انبارش و نگهداری کالا، حمل‌ونقل، بحث سطح عرضه و سامانه جامع گارانتی تماماً سامانه‌هایی هستند که ما از اطلاعات آنها استفاده می‌کنیم.
وی در ادامه افزود، سامانه ارزی نیز در بحث تبادل اطلاعات در مورد تأمین ارز کالا و‌همچنین، تبادل اطلاعات راجع به ساماندهی بازار ارز و خرید و فروش ارز در بازار مانند سامانه ثنا که مربوط به صرافی‌ها است از سامانۀ جامع ارزی استفاده می‌شود. سامانۀ جامع ارزی خود شامل سامانه‌های زیادی که زیرمجموعه آن قرار دارند، می‌شود.
تفاوت شناسۀ کالا با کد رهگیری چیست؟
وی در مورد تفاوت شناسۀ کالا و شناسۀ رهگیری نیز گفت: شناسۀ کالا در حقیقت شناسه‌ای است که به یک نوع و به یک قلم کالا تعلق می‌گیرد به‌عنوان مثال، زمان ورود به کشور برای لپ‌تاپ سونی یک شناسه تعلق می‌گیرد که در آن اطلاعاتی از قبیله حافظه، کارخانۀ سازنده، و به‌طور کلی اوصاف تخصصی آن گفته می‌شود، این اطلاعات شناسه این کالا می‌شود.
پرهام‌فر در ادامه گفت: این بدین معناست که وقتی شما شناسۀ کالا را در سامانه وارد می‌کنید همان کالا با بیشترین توصیفات تخصصی نمایش داده می‌شود، کنار آن شناسۀ رهگیری قرار دارد. شناسۀ رهگیری به هر واحد کالا تعلق می‌گیرد، در واقع شناسۀ کالا برای هر قلم کالا و شناسۀ رهگیری برای هر واحد کالا در نظر گرفته می‌شود. به‌دلیل اینکه این شناسه امکان رهگیری و موقعیت‌یابی هر واحد از کالا را در مراحل مختلف ممکن می‌سازد به آن شناسۀ رهگیری گفته می‌شود. با استفاده از این کد می‌توان در مرحله اول استعلام ورود قانونی کالا را انجام داد. با توجه به این شرایط آیین‌نامه‌های قانون، کد رهگیری را برای تمام کالاها (داخلی و خارجی) الزامی کرده است.
چالش در رهگیری کالاهای صنفی
مدیرکل پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با تأکید بر ابعاد مختلف عملیاتی شدن کد رهگیری برای تمام کالاها گفت: چالش نیز از همین نقطه آغاز می‌شود چرا که یک کار بزرگی در حال شکل‌گیری است و طبیعتاً با سختی‌هایی همراه است. تمام ابعاد صنعت ما مکانیزه نیست و ما در رهگیری برخی از کالاها در این زمینه با مشکلاتی مواجه هستیم، برای نمونه نساجی بیش از آنکه صنعتی باشد، صنفی است و تولید در واحدهای کوچک جریان دارد.
وی افزود: ما برای اختصاص شناسه در چنین مواردی دچار مشکل هستیم، اما کار را آغاز کردیم و طبیعتاً این کار با سرعت متناسب به خود در حال انجام است، این کار در برخی موارد آسان‌تر است، به‌طور مثال در مورد لوازم خانگی تولید داخل می‌توانم بگویم که تقریباً صددرصد این کار انجام شده است، چرا که کارخانه مشخص است و خود دارای اتوماسیون تولید و میزان تولید مشخص است بنابراین به‌سادگی می‌تواند برای محصولات شناسه صادر کند و کالا با آن مورد پیگیری قرار گیرد.
کد رهگیری مکانیزمی برای شناسایی احتکار و گران‌فروشی
پرهام‌فر با تأکید بر کاربردهای مختلف شناسۀ رهگیری گفت: درست است که ما در ستاد مبارزه با قاچاق هستیم و باید به‌دنبال پیگیری موضوعات مربوط به این حوزه باشیم اما مسئله دیگری که حائز اهمیت است این است که ما در همین مقطع با همین ابزار و مکانیزم قانونی می‌توانیم جلوی بسیاری از تخلفات دیگر را نیز بگیریم.
وی در ادامه گفت:از جمله تخلفاتی که در بازار رخ می‌دهد و با این ابزار قابل شناسایی است شامل احتکار، گران‌فروشی و عرضه کالا بدون خدمات پس از فروش یا خدمات پس از فروش نا‌معتبر می‌شود. برخورد با این موارد مکانیزمی را لازم دارد که زمینه آن شناسایی کالا است، باید مشخص باشد که خدمات پس از فروش به چه کالایی تعلق می‌گیرد تا بتوان آن را پیگیری کرد. در بحث لوازم خانگی، سالهای سال خود تولیدکننده یا کس دیگری خدمات پس از فروش را ارائه می‌دادند گاهی پیش می‌آمد که کالای قاچاق وارد می‌شد و کسی آن را بیمه می‌کرد.
مدیرکل پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با ابراز “این موضوع یکی از مواردی بود که ما آن را در ستاد سازمان‌دهی کردیم”، گفت: ضوابطی را ابلاغ کردیم که براساس آن خدمات پس از فروش و حتی شبکه توزیع کالا را ترسیم کردیم. زمانی که کالا تولید یا وارد کشور می‌شود با یک مکانیزم توزیع مواجه است، در نظر بگیریم اگر یک کالا از زمان تولید یا واردات آن به کشور شناسه داشته باشد، می‌توانیم گام به گام و در هر مرحله آن را شناسایی و دنبال کنیم.
ثبت اطلاعات خودرو در سامانه وزارت صمت راهکار مقابله با احتکار
مدیرکل پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در پاسخ به سؤالی در خصوص احتکار خودرو و روند اجرای کد رهگیری آن گفت: خودرو، شناسۀ کالا و شناسۀ رهگیری دارد ولی به‌دلیل اینکه خودرو کالای خاصی است و اطلاعات آن در سامانه ناجا ثبت می‌شود، کنترل این مسائل در مکانیزم این سامانه قرار می‌گیرد.
وی درباره اقدامات انجام‌شده برای جلوگیری از احتکار خودرو گفت: یکی از ابزارهای پیشگیری از احتکار خودرو نیز همین بود که گفتند فروش خودرو بدون پلاک ممنوع است، یعنی خودرو زمانی که از کارخانه خارج می‌شود باید حتماً دارای پلاک باشد، این موضوع به‌تازگی بخشنامه شده و ممکن است خودروهایی از پیش و بدون پلاک در انبارهای برخی افراد وجود داشته باشد.
در زمان حاضر اطلاعات مربوط به خودرو مانند سامانه ناجا، در سامانه وزارت صمت قرار نمی گیرد. اگر وزارت صمت بخواهد موضوع احتکار خودرو را دنبال کند، این اطلاعات باید در سامانه حمل و نقل و انبار وزارت صمت نیز نگهداری شود، درغیراین صورت اطلاعات شناسه تنها در اختیار ناجا قرار دارد و ناجا نیز برای کاربری خود و جهت رهگیری و اختصاص کد انتظامی از آن استفاده می‌کند.
پرهام‌فر در خصوص مسئولیت پیگیری احتکار در در حوزه خودرو گفت: مسئول این موضوع وزارت صمت است اما با چنین وضعیتی که در سامانه ها شاهد آن بودیم، به نظر می‌رسد چرخش اطلاعات و ثبت اطلاعات در سامانه‌ها به طور کامل صورت نمی گیرد.
وی افزود: اکنون قاچاقی در این حوزه وجود ندارد، به همین دلیل ما نمی توانیم در این مورد به شکل جدی ورود کنیم. ما در تمامی کالاهایی که دارای کد رهگیری هستند توانمندی شناسایی احتکار را نیز داریم اما در موضوع خودرو به این دلیل که اطلاعات اصلا به سمت ما نیامده نمی‌توانیم ورود کنیم.
