مسدود شدن ایستگاه معاملاتی خریداران یک ریالی سهام بانک ملت
در حالی دلیل این اقدام قيمت‌هاي «نامتعارف» عنوان شده است که ناظر و دیگر مراجع ذی‌صلاح دامنه نوسان قیمتی را قبل از بازگشایی نماد معاملاتی تعیین می‌کنند
مسعود وطنخواه
بانک ملت که به دلیل ارائه اطلاعات نوع «الف» از ۱۸ اردیبهشت متوقف شده بود، روز گذشته پس از ارائه اطلاعات تکمیلی، برگزاری کنفرانس خبری و تکمیل مدارک آماده بازگشایی بود که به دلیل کشف قیمت نامناسب، معاملاتش مورد تائید ناظر قرار نگرفت. همچنین ایستگاه معاملاتی خریدارانی که قصد داشتند با قیمت یک ریال سهام بانک ملت را بخرند نیز مسدود شد.
بعد از افشای اطلاعات با اهمیت یک شرکت، نماد آن شرکت در بورس بسته و معاملات آن متوقف می‌شود. زمان بازگشایی سهم بستگی به اهمیت اطلاعات شرکت (از نوع گروه الف یا ب) کاملا متفاوت است. اگر سهمی به دلیل افشای اطلاعات الف بسته شده باشد، یک روز کاری بعد و بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد.
بر اساس مقررات، سهم بعد از افشای اطلاعات با اهمیت الف می‌تواند دو بار در دو روز کاری متوالی بازگشایی (حراج) شود و باید معاملاتش مورد تایید ناظر قرار بگیرد. چنانچه در روز دوم حراج هم ناظر قیمت را تایید نکند، ادامه معاملات سهم با دامنه محدود ۵ درصد و بر اساس قیمت پایانی اخرین روز پیگیری خواهد شد.
در اطلاعیه روزگذشته ناظر بازار درباره بازگشایی نماد معاملاتی(وبملت) که در سامانه TSETMC بارگذاری شده، آمده است:
«به اطلاع می‌رساند؛ در روز جاری یکشنبه مورخ ۱۴۰۰/۰۳/۰۲ نماد معاملاتی بانک ملت(وبملت)به علت ورود سفارش فروش با حجم‌های نامتعارف از سوی برخی سهامداران و همچنین ورود سفارش فروش با قیمت‌های نامتعارف از جمله ۱ریال که باعث کشف قیمت نامناسب می‌گردید، بازگشایی نشد. لازم به ذکر است ایستگاه معاملاتی آن دسته از مشتریانی که نسبت به ورود سفارش فروش با قیمت‌های نامتعارف در نماد فوق اقدام نمودند، مسدود گردید. مدیریت عملیات بازار شرکت بورس اوراق بهادار تهران»
مسدود شدن ایستگاه‌های معاملاتی به دلیل قیمت‌های «نامتعارف» از جمله ۱ریال در حالی صورت می‌گیرد که دامنه نوسان قیمتی قبل از بازگشایی نماد معاملاتی را ناظر و دیگر مراجع ذی‌صلاح تعیین می‌کنند. دامنه نوسان قیمتی بانک ملت به دلیل ارائه اطلاعات از نوع «الف» به صورت باز و در محدوده ۱تا ۹هزار و ۷۰۶ریال بود. حال این سوال به ذهن متبادر می‌شود اگر قیمت یک ریال یا هر قیمت دیگری نامناسب است چرا از ابتدا دامنه نوسان در این محدوده قرار گرفت و اگر این سهل‌انگاری از جانب متولیان بازگشایی نماد است چرا معامله‌گران باید تنبه شوند و ایستگاه معاملاتی‌شان مسدود شود؟
۱۸ اردیبهشت بود که پس از کش و قوس‌های صورت‌گرفته میان فعالان بازار سرمایه و بانک مرکزی، سرانجام بانک مرکزی پذیرفت که نرخ تسعیر ارز را افرایش دهد. از آنجا که افزایش تسعیر نرخ سبب افزایش سود گروهی از نمادهای بانکی می‌شود که دارایی‌های ارزی مناسب دارند، تحرکات مثبتی قیمتی در تعدادی از نمادهای گروه بانکی شد، اولین نماد بانک ملت بود که اقدام به تسعیر نرخ ارز با قیمت جدید کرد.
برای انعکاس معاملات ارزی و عملیات خارجی در صورت‌های مالی واحد تجاری باید معاملات ارزی و صورت‌های مالی عملیات خارجی به واحد پول گزارشگری (ریال) تسعیر شود. موضوعات اصلی در حسابداری معاملات ارزی و عملیات خارجی عبارت از این است که چه نرخی برای تسعیر به کار گرفته شود و آثار مالی ناشی از تغییر نرخ ارز چگونه در صورت های مالی شناسایی شود.
نرخ تسعیر عبارت است از نرخ تبدیل دو واحد پولی به یکدیگر (شامل انواع نرخ های برابری رسمی، قراردادی و غیره) که در فرایند تسعیر بکار گرفته می‌شود، به نحوی که نتایج آن عموماً با آثار تغییرات نرخ ارز بر جریان‌های وجوه نقد واحد تجاری و ارزش ویژه آن هماهنگی داشته باشد و این اطمینان را ایجاد کند که صورت‌های مالی، تصویری مطلوب از نتایج عملکرد ارائه می‌دهد.
ماجرا از ۲۸ فروردین و از نامه‌ای که به رئیس بانک مرکزی نوشته بود، شروع شد که در آن رئیس سازمان بورس از نرخ ارز انتقاد کرده بود.
محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با ارسال نامه‌ای به عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی نسبت به شفاف نبودن در حوزه نرخ تسعیر در صورت‌های مالی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری انتقاد کرده بود.
رئیس سازمان بورس در این نامه وجود نرخ‌های متعدد برای یک ارز در تسعیر را منجر به تضییع حقوق سهامداران حقیقی و حقوقی دانسته و اصلاح صورت‌های مالی از این بابت را خواستار شده بود.
همتی ۵ اردیبهشت از آمادگی بانک مرکزی برای اصلاح نرخ تسعیر دارایی‌های ارزی بانک‌ها خبر داده بود
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک‌مرکزی در یادداشتی اینستاگرامی نوشته بود: «دارایی‌های ارزی بانک‌ها، عمدتا مطالبات از بنگاه‌ها هستند و بخشی از آن هم به دلیل تحریم مسدودند. وصول مطالبات ارزی بعض معوق، در نرخ‌های فعلی ارز در بازار، مشکلات خودش را دارد. دارایی‌های ارزی بانک‌ها، متناسب با نرخ تسعیرمتناسب با شرایط غیرتحریمی است. بانک مرکزی برای مؤثر واقع شدن اصلاح نرخ تسعیر ارز در قیمت سهام بانک‌ها معتقد است اعطای معافیت مالیات سود ناشی از تسعیر، تا زمان نقد شدن آنها ضروری است.»
بانک مرکزی در مصوبه جلسه ۸ اردیبهشت نرخ تسعیر قبلی را اطلاح کرد. در قسمتی از متن این بخشنامه آمده است: «احتراما پیرو بخشنامه شماره ۹۹/۴۱۷۳۷۴ مورخ ۱۳۹۹/۱۲/۲۵ موضوع اعلام نرخ تسعیر اقلام پولی دارایی ها و بدهی های ارزی شبکه بانکی کشور برای گزارشگری مالی پایان سال مالی ۱۳۹۹، به استحضار می رساند، حسب مصوبه جلسه مورخ ۱۴۰۰/۲/۸ هیات عامل محترم بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، مقرر گردید:
نرخ تسعیر اقلام پولی دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیر بانکی برای گزارشگری مالی پایان سال مالی ۱۳۹۹ به منظور اعمال در دفاتر بانک‌ها و موسسات اعتباری غیر بانکی و تهیه صورت مالی، مبلغ ۱۹۰۰۰۰ ریال برای هر یورو ( مبلغ ۱۵۹۰۰۰ریال برای هر دلار آمریکا) و سایر اسعار بر مبنای نرخ برابری آن به یورو در پایان اسفند ۹۹ تعیین شود.»
سرانجام پس از توقف چندروزه نماد بانک ملت و اصلاح صورت‌های مالی بر اساس نرخ جدید تسعیر، روز گذشته پس از تکمیل مدارک درخواستی از بانک ملت، نماد این بانک آماده بازگشایی پس از رفع تعلیق شد. در اطلاعیه‌ای که به این منظور منتشر شد، آمده است: «به اطلاع می‌رساند، نماد معاملاتی شرکت بانک ملت (وبملت) پس از رفع تعلیق، افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف و شفاف‌سازی در سایت کدال بدون محدودیت نوسان قیمت آماده انجام معامله می‌باشد. مدیریت عملیات بازار شرکت بورس اوراق بهادار تهران»
جو نامناسب بازار سرمایه در این روزها و کاهش‌های پی‌درپی شاخص کل از یک‌سو و تعبیر گروهی از فعالان بازار سرمایه که این تسعیر نرخ ارز را اختلاف بانک مرکزی و وزارت اقتصاد میدانند و به نوعی این موضوع را با مشکل پیش‌آمده در شهریور ۱۳۹۹ میان خصوص‌سازی و شرکت نفت که باعث کاهش قیمت شرکت‌های پالایشی شد، مقایسه می‌کنند بدبینی به گروه بانکی را افزایش داد.
