مناطق آزاد تکمیل کننده پازل کریدورها

در سال های اخیر تقویت ترانزیت و تجارت ایران معطل کریدورها مانده بود و کشورهای دو ضلع کریدور شمال جنوب اراده فعالسازی نداشتند و حالا مناطق آزاد بانی تکمیل کننده پازل کریدورها شده اند.

به گزارش بازار- در سال های اخیر نقش مناطق آزاد در دور زدن تحریم ها و همچنین کمک به توسعه اقتصادی کشور مورد توجه بسیاری از سیاستمداران و تصمیم گیران کشور بوده، اما در عمل اتفاق جدی نیفتاده بود و حالا با توجه به تحولاتی که در منطقه خ داده و سیاست گذاری دولت در راستای تقویت اقتصاد منطقه ای و فرامنطقه ای با تمرکز بر کریدورها نقش مناطق آزاد در اقتصاد دیگر روی کاغذ نیست و سیاست گذاری ها برای فعالسازی مناطق آزاد در تقویت ترانزیت و سرمایه گذاری کشور پررنگ شده است، برهمین مبنا در حاشیه برگزاری نمایشگاه اوراسیا، توافقنامه ارس و چابهار در ۱۱ ماده در دومین روز برگزاری نمایشگاه اوراسیا به امضای رسید. ‌

به گفته امیر مقدم زاده شرایط کنونی باید دو گام اتفاق بیفتد تا ظرفیت های منطقه آزاد چابهار بالفعل شود. نخست محور شمال و جنوب فعال شود و سازوکارهای حقوقی بر مبنای تفاهمنامه چابهار و ارس برای سرمایه گذاری در دو منطقه چابهار و ارس شکل بگیرد و دیگری زیرساخت ها در دو محور فعال می شود و به نوعی گام های موفقیت برای دستیابی به اهداف را محکم برداریم

در این توافقنامه بر روی موضوعاتی چون همکاری در حوزه کریدور ترانزیتی شمال جنوب، حمایت دوجانبه از جریان جذب سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد، تشکیل شرکت سرمایه‌گذاری مشترک، تشکیل کمیته مشترک همکاری‌ دوجانبه، ایجاد دفاتر نمایندگی چابهار در ارس و ارس در چابهار و… تاکید شده است. ‌

امیر مقدم زاده مدیرعامل منطقه آزاد چابهار در گفتگو با خبرنگار بازار ضمن تاکید بر ظرفیت های بالقوه مناطق آزاد چابهار گفت: در شرایط کنونی باید دو گام اتفاق بیفتد تا ظرفیت های منطقه آزاد چابهار بالفعل شود. نخست محور شمال و جنوب فعال شود و سازوکارهای حقوقی بر مبنای تفاهمنامه چابهار و ارس برای سرمایه گذاری در دو منطقه چابهار و ارس شکل بگیرد و دیگری زیرساخت ها در دو محور فعال می شود و به نوعی گام های موفقیت برای دستیابی به اهداف را محکم برداریم.

راهبردهای کلان ایران برای نقش مناطق در مسیر کریدوری

با توجه به برنامه راهبردی دولت جمهوری اسلامی ایران بر تقویت دیپلماسی اقتصادی با کشورها بر پایه همسایگی و همچنین در همین راستا سیاست دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور بر ایجاد مناطق آزاد مشترک بویژه با کشورهای همسایه، جهش صادرات همکاری مناطق آزاد کشور در حال تقویت شدن است، به طوری که منطقه آزاد چابهار و ارس بعد از تاکید نخست وزیر جمهوری ارمنستان بر نقش چابهار به عنوان پورت اپراتوری و همچنین فعال سازی کریدور شمال-جنوب جدید سیاست گذاری ها در این بخش آغاز شد و به همین منظور و در جهت تقویت هرچه بیشتر روابط و مناسبات بین منطقه آزاد چابهار و منطقه آزاد ارس در بهره گیری از فرصت ها، توانمندی ها و امکانات بالقوه و بالفعل یکدیگر در فعال سازی کریدور شمال- جنوب جدید و ایجاد منطقه آزاد مشترک با کشور ارمنستان تفاهمنامه بین روسای دو منطقه امضا شد.

مجید کیانی معتقد است که قرارگیری کشورمان در مرکز کریدورهای جهانی غرب- شرق و شمال- جنوب و همچنین ظرفیت های مناطق آزاد در این چارچوب راهبردی منجر شده تا سیاست ها در راستای تقویت تجارت بین المللی تدوین شوند

همچنین مجید کیانی مدیرعامل منطقه آزاد ارس مورد این توافقنامه با اشاره به اینکه دولت سیزدهم اراده جدی دارد که مزیت بزرگ سرزمینی و ژئوپلتیک ایران را فعال کند، گفت: قرارگیری کشورمان در مرکز کریدورهای جهانی غرب- شرق و شمال- جنوب و همچنین ظرفیت های مناطق آزاد در این چارچوب راهبردی منجر شده تا سیاست ها در راستای تقویت تجارت بین المللی تدوین شوند.

او با بیان اینکه منطقه آزاد چابهار دارای بندر اقیانوسی است و در همسایگی کشور هند، از بزرگترین اقتصادهای جهانی قرار دارد افزود: به همین دلیل چابهار می‌تواند محور تعاملات ترانزیتی و تجاری شمال- جنوب شود و کشورهای حاشیه اقیانوس هند و کشور هند را به کشورهای آسیای مرکزی و اوراسیا متصل کند، بر همین مبنا ارس نیز در مرزهای شمال غرب ایران، دارای نقش مکمل برای چابهار به‌ خصوص در عرصه تعاملات بین‌المللی و اوراسیاست.

مدیرعامل منطقه آزاد ارس افزود: ارس در منطقه نوردوز، تنها مرز زمینی ایران با اتحادیه اوراسیا است و ما می‌توانیم با منطقه آزاد چابهار، در صورت تکمیل خط ‌آهن زاهدان -چابهار یک کریدور ترانزیت ریلی کامل را از جنوب شرق ایران تا مرزهای شمال‌غرب ایجاد کنیم. ‌

کیانی با تاکید بر اینکه همکاری‌های ارس و چابهار و تشکیل کریدور ریلی درون سرزمینی تقویت می شود، اظهار کرد:در حال حاضر این امکان وجود دارد تا کریدور ریلی را با احیای مسیر ریلی جلفا-نخجوان-ایروان تا بنادر دریای سیاه در کشور گرجستان و استان‌های غربی روسیه امتداد دهیم و همکاری دوجانبه ارس و چابهار دقیقا در راستای راهبرد ملی ایران در حوزه ترانزیت است.

جزئیات توافق ارس و چابهار

براساس توافق طرفین بر نقش ممتاز مناطق آزاد چابهار و ارس در فعال سازی کریدور شمال-جنوب جدید تاکید کرده و منطقه آزاد چابهار به عنوان مهمترین و تنها دروازه آبی اقیانوسی کشور برای ورود به کشورهای حاشیه اقیانوس هند و بویژه هندوستان و منطقه آزاد ارس به عنوان مهمترین دروازه زمینی برای ورود به، ارمنستان قفقاز جنوبی و اوراسیا و دریای سیاه طرفین توافق کردند در راستای فعال شدن محور ترانزیتی چابهار – ارس نسبت به شناسایی بازارهای هدف انجام فعالیت‌های تبلیغاتی و مبادله اطلاعات از طریق ایجاد بانک اطلاعاتی برای برگزاری نمایشگاه‌ها و همایش‌های مشترک در داخل و خارج از کشور بررسی‌های لازم را به انجام رسانند.

طرفین بر همکاری‌های لازم در خصوص برنامه ایجاد منطقه آزاد مشترک با کشور ارمنستان و همچنین هند در راستای فعال سازی کریدور شمال-جنوب- جدید بین هند – ایران-ارمنستان تاکید و متعهد شدند تمامی مساعی خود را در اجرایی شدن آن به کار گیرند.

همچنین دو طرف در خصوص بررسی تشکیل کنسرسیوم مشترک یا تاسیس شرکت مشترک با همکاری دو جانبه و چند جانبه با جلب نظر شرکت‌های حمل و نقل بخش خصوصی جهت فعال سازی محور ترانزیتی چابهار – ارس توافق کردند که با استفاده از ظرفیت‌های پلاک منطقه آزاد چابهار و ارس برای تردد بین مناطق آزاد یکدیگر و همچنین ایجاد منطقه آزاد مشترک با کشورهای هدف همکاری کنند و متعهد شدند تمام راهبری آن را از طریق کنسرسیوم مشترک و یا شرکت مشترک بکار گیرند.

همچنین در خصوص ایجاد فرصتهای سرمایه گذاری با تسهیلات ویژه برای سرمایه گذاران فعال در دو منطقه آزاد چابهار و ارس برای سرمایه گذاری تکمیلی در مناطق یکدیگر توافق و مقرر شد ظرف مدت حداکثر یک ماه نسبت به تعیین شرایط ویژه مورد نظر اقدام کنند.

با توجه به موقعیت ویژه دو منطقه در فعال سازی کریدور شمال-جنوب جدید و همچنین ایجاد منطقه آزاد مشترک با ارمنستان و هند در راستای ایجاد هم افزایی و همکاری های، مشترک نسبت به تشکیل کمیته اجرایی مشترک اقدام و نماینده یا نمایندگانشان را برای تشکیل کمیته مزبور جهت بررسی‌های لازم و تعیین محورهای همکاری و همچنین پیگیری و تسریع در اجرایی شدن امور مربوطه به یکدیگر حداکثر در ظرف یک ماه معرفی کنند.

طرفین همچنین توافق کردند که یکی از میادین یا معابر اصلی منطقه شان را نمادین به نام مناطق یکدیگر نامگذاری کنند.

همچنین به منظور پیگیری‌های مستمر و منظم و در جهت تسریع در اجرایی شدن مفاد تفاهم نامه منعقده نسبت به ایجاد دبیرخانه کمیته مشترک اقدام کنند و جلسات مدیران عامل دو منطقه به صورت دوره ای هر شش ماه یکبار و به طور منظم و مستمر در تفاهمات صورت گرفته و یا انعقاد تفاهمات تازه در مناطق یکدیگر تشکیل شود و جلسات نمایندگان کمیته مشترک به منظور انجام بررسی‌های کارشناسی و اقدام لازم در خصوص موارد تفاهم شده و به صورت منظم و مستمر هر سه ماه یکبار و دوره ای در مناطق یکدیگر تا حصول نتیجه تشکیل و گزارش آن را به مدیران عامل دو منطقه اعلام کنند.