میان رده ها قهرمان لیگ تورم

گزارش سالانه ۱۴۰۳ «بازار» تنها یک مرور فنی بر وضعیت اپلیکیشن‌ ها نیست، بلکه روایتی از اقتصاد دیجیتال ایران و واکنش مصرف‌کنندگان به شرایط تورمی و رکودی به شمار می‌آید.

رشد اپ‌های مالی، سلطه گوشی‌های اقتصادی و قدرت‌گیری تبلیغات آنلاین، سه محور اصلی این گزارش است که تصویری روشن از الگوهای جدید مصرف و سرمایه‌گذاری در فضای دیجیتال ایران ارائه می‌دهد.

فین‌تک؛ پناهگاهی در دل بحران اقتصادی

یکی از یافته‌های کلیدی گزارش، رشد قابل‌توجه اپلیکیشن‌های فین‌تک و نئوبانک‌هاست. در میان همه دسته‌بندی‌های اپلیکیشن‌ها، حوزه مالی بیشترین رشد جستجو و نصب را تجربه کرده و از رتبه پنجم به رتبه سوم رسیده است.

این تغییر جایگاه نشان‌دهنده تغییر اولویت‌های کاربران در شرایطی است که مدیریت نقدینگی و حفظ ارزش دارایی به دغدغه اصلی بسیاری از خانواده‌ها تبدیل شده است.

پلتفرم‌هایی چون ویپاد و بلو بانک یا اپلیکیشن‌های خرید و فروش آنلاین طلا مانند میلی و طلاسی، به کاربران امکان داده‌اند تا در شرایط تورمی، با دسترسی به خدماتی مانند وام‌های کوتاه‌مدت یا سرمایه‌گذاری خرد در طلا، بخشی از نگرانی‌های مالی خود را مدیریت کنند.

رشد این خدمات نه تنها نشان‌دهنده افزایش تقاضاست، بلکه حاکی از شکل‌گیری یک بازار پایدار برای فین‌تک‌ها در ایران است.

بازار دست دوم؛ دیوار در مرکز توجه

دیوار به‌عنوان پرنصب‌ترین اپلیکیشن کشور، بیش از هر چیز نمادی از اقتصاد دست دوم و رکود خرید کالای نو به شمار می‌آید. افزایش دانلود و جستجوی این پلتفرم نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان برای کاهش هزینه‌های زندگی، به خرید و فروش کالای دست دوم روی آورده‌اند.

این روند یادآور تجربه کشورهایی مانند آرژانتین در دوران تورم است که اپلیکیشن‌های مشابه در آن‌جا رشد چشمگیری داشتند.

در کنار دیوار، اپ‌هایی مانند دیجی‌کالا، ترب، شیپور و باسلام نیز در صدر جستجوها قرار دارند. حضور چندین بازیگر در حوزه خرید و فروش کالاهای دست دوم نشان می‌دهد که این بازار نه یک روند گذرا، بلکه بخشی از واقعیت اقتصادی خانوارهای ایرانی است.

سلطه میان‌رده‌ها در بازار گوشی

داده‌های ثبت گوشی‌های هوشمند نیز بیانگر آن است که انتخاب مصرف‌کنندگان بیش از هر زمان دیگری اقتصادی شده است. در میان ۲۰ مدل پرکاربرد، همگی در دسته پایین‌رده و میان‌رده قرار دارند و برندهایی چون سامسونگ و شیائومی با سهم ۸۱ درصدی، بازیگران اصلی این بازار هستند.

محبوبیت مدل‌هایی مانند Galaxy A15 سامسونگ یا Redmi Note 13 شیائومی که در بازه ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان عرضه می‌شوند، نشان می‌دهد که کاربران در برابر تورم، به سراغ گزینه‌هایی رفته‌اند که با هزینه کمتر، کارایی معقولی در اختیارشان قرار می‌دهد.

این الگو شباهت زیادی به بازار هند دارد که در آن میان‌رده‌ها بیش از ۷۰ درصد سهم را در اختیار دارند. چنین انتخابی، اگرچه نیاز مصرف‌کننده را تأمین می‌کند، اما در عین حال وابستگی ایران به واردات برندهای چینی را افزایش داده است.

تبلیغات آنلاین؛ موتور رشد جدید

بخش دیگری از گزارش نشان می‌دهد که ابزارهای تبلیغاتی بازار به یک موتور رشد واقعی برای کسب‌وکارها تبدیل شده‌اند. توسعه‌دهندگان در سال ۱۴۰۳ با استفاده از این ابزارها توانستند بیش از ۵۱.۵ میلیون نصب جدید به دست آورند که حاصل بیش از ۷.۴ هزار کمپین تبلیغاتی بوده است.

این آمار نشان‌دهنده آن است که اعتماد به تبلیغات دیجیتال در حال افزایش است و بسیاری از برندها این مسیر را به‌عنوان ابزار اصلی جذب کاربر انتخاب کرده‌اند.

نگاهی به کسب‌وکارهایی که بیشترین بهره را از این ابزار برده‌اند، نبض اقتصادی کشور را بهتر نشان می‌دهد. در صدر، اپلیکیشن‌های فین‌تک و رمزارزی قرار دارند که نیاز فوری به جذب کاربر مقیاس‌پذیر دارند. پس از آن، تاکسی‌های اینترنتی و پلتفرم‌های محتوایی جای گرفته‌اند. این روند بیانگر آن است که تبلیغات درون‌برنامه‌ای به‌ویژه برای خدماتی با مصرف بالا و رقابت شدید، کارآمد و اثربخش بوده است.

نمونه‌ای از اثربخشی تبلیغات

رشد چشمگیر اپلیکیشن میلی در حوزه خرید و فروش طلا نمونه روشنی از قدرت تبلیغات درون بازار است. این اپ توانست طی یک سال ۱۲.۶ برابر رشد در جذب کاربر را تجربه کند. سهم تبلیغات بازار در نصب میلی از ۱۶ درصد در ابتدای سال به ۵۰ درصد در پایان سال رسید.

چنین رشدی نشان می‌دهد که تبلیغات هدفمند می‌تواند یک ابزار مکمل نباشد، بلکه به موتور اصلی رشد برای استارتاپ‌ها و اپلیکیشن‌ها تبدیل شود. رکوردهای روزانه نیز همین موضوع را تأیید می‌کنند؛ جایی که در یک روز ۳۱۳ برنامه توانستند از تبلیغات جستجو در بازار نصب بگیرند.

پیام گزارش برای توسعه‌دهندگان

گزارش ۱۴۰۳ بیش از هر چیز تصویری از رفتار هوشمند مصرف‌کنندگان در مواجهه با شرایط سخت اقتصادی است. کاربران ایرانی برای حفظ ارزش دارایی‌هایشان به فین‌تک‌ها پناه برده‌اند، برای کاهش هزینه‌های روزمره به خرید و فروش دست دوم روی آورده‌اند و برای انتخاب ابزار دیجیتال خود به سراغ میان‌رده‌ها رفته‌اند. در کنار این تغییرات، تبلیغات آنلاین توانسته خود را به‌عنوان ابزاری مؤثر برای بقا و رشد کسب‌وکارها تثبیت کند.

پیام اصلی این گزارش برای فعالان بازار روشن است: در شرایطی که رکود و تورم قواعد بازی را تغییر داده، فرصت‌های واقعی در پاسخ به نیازهای اقتصادی کاربران نهفته است.

توسعه‌دهندگانی که این نیازها را درک کنند و با استفاده از ابزارهای تبلیغاتی به‌موقع پاسخ دهند، می‌توانند جایگاه خود را در بازار حفظ کرده یا حتی تقویت کنند. نادیده گرفتن این روندها اما به معنای از دست دادن بخشی از بزرگ‌ترین فرصت‌های بازار دیجیتال ایران خواهد بود.