نقش سیاه و سفید دولت در بورس

دولت به عنوان یک بنگاه‌دار بزرگ بعد از تامین منابع در سال‌های گذشته، بورس را به حال خود رها کرد و حالا حتی برای جبران زیانی که به سهامداران تحمیل کرده مقررات دست و پاگیر تولید را تسهیل نکرده است.

بسیاری از فعالان بازار سرمایه معتقدند که دولت در چند سال گذشته نه تنها نقش مفیدی برای بورس نداشته بلکه اقداماتش در راستای زیان سهامداران بوده است، زیرا دولت به عنوان یک بنگاه‌دار بزرگ از طریق جذب نقدینگی در سال ۹۹ منابع مورد نیاز خود را تامین کرد و بعد از آن بازار را به حال خود رها کرد و حتی سیاست‌های حمایتی هم برای بازگشت زیان مردم اجرا نکرد.

نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران در گفت‌وگو با بازار ضمن اشاره به اینکه بازار سرمایه روند طبیعی خود را باید داشت باشد، گفت: بورس آیینه تمام نمای اقتصاد کشور است اما از آنجایی که قبلا دعوت عمومی دولت از مردم برای سرمایه گذاری در بورس منجر به سرازیر شدن پول های زیادی به بازار شده بود تعادل طبیعی بازار بهم خورده بود و در واقع در برابر رشد نقدینگی ابتدا عرضه سهام اتفاق نیفتاد و برخی از سهام‌ها رشد حبابی پیدا کرد زیرا متصور بودند که دولت حمایت خواهد کرد و بعد از اینکه دولت تامین مالی شداز اواسط سال ۹۹ حمایت خود را از بورس برداشت و بعد از آن بازار دچار یک سراشیبی شد و به شدت افت کرد.

عباس آرگون با بیان اینکه در شرایط کنونی اعتماد در بازار سرمایه از بین رفته است، افزود: با وجود اینکه دولت می‌توانست از این منابع مالی برای اجرای پروژه‌ها استفاده کند و همچنین نقدینگی را از بخش‌های غیر مولد از طریق سهام شرکت‌ها وارد بخش‌های مولد کند، اما این اتفاق نیفتاد او گفت: در حالی که بازار سرمایه ظرفیت‌های خوبی برای تامین مالی دارد تا پول‌های راکد و غیرمولد را در مسیر توسعه کشور بکار گرفت.

او درباره پیش‌بینی وضع آینده بازار سرمایه تصریح کرد: با توجه به تورم دو سال اخیر بازار نه تنها پیشرفت نکرده پسرفت هم داشته است، زیرا بی‌اعتمادی مانع از جذب سرمایه‌گذاری شده است، از طرف دیگر دخالت‌های دولت هم که ناشی از قیمت‌گذاری دستوری و سیاست‌گذاری‌های غیرکارشناسی بوده منجر شد که برخی از شرکت‌ها با زیان مواجه شوند و سهامدار هم زیان ببیند و حالا اگر شرایط اقتصادی پیش‌بینی‌پذیر باشد با توجه به رشد سایر بازارها، بورس هم می‌تواند رشد کند، بنابراین در میان مدت و بلندمدت این بازارها باهم هماهنگ می‌شوند.

آرگون افزود: پس از رشد قیمت ارز در هفته‌های گذشته بازار سرمایه هم باید رشد داشته باشد، زیرا این مساله روی نرخ جایگزینی شرکت‌ها تاثیر می‌گذارد و ارزش ریالی شرکت بالا می‌رود و به تبع آن قیمت سهام هم بالا می‌رود.

با این حال در شرایط کنونی سهامداران باید ریسک‌پذیری بیشتری داشته باشند و این مساله را ملاک قرار دهند تا بپذیرند بورس در بلندمدت نسبت به سایر بازارها بیشتر سودساز است، در غیر اینصورت عرضه‌ها در بوس همچنان بالا خواهد بود.

او درباره نقش دولت در رشد بازار سرمایه گفت: بازار نباید به صورت کاذب رشد کند و باید براساس حاشیه سودآوری یا بر مبنای تورم و ارزش جایگزینی رشد کند، به همین دلیل نمی توان ادعا کرد که دولت اراده‌ای برای رشد بازار ندارد و اگر قصد کند می‌تواند به رشد شاخص کمک کند و اگر این اتفاق بیفتد کاملا رشد کاذب خواهد بود مانند اتفاقی که در سال ۹۹ رخ داد.

نایب رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران درباره اینکه دولت در شرایط کنونی با کنترل شاخص بورس به دنبال مهار تورم است، اظهار کرد: شاید در یک بازه زمانی دولت بتواند قیمت‌ها را سرکوب کند اما بعد از آن دیگر نمی‌تواند مانع رشد قیمت کالاها شود و حتی تورم به صورت انفجاری تکرار می‌شود.

او درباره تنها نقش دولت برای رشد بورس، گفت: امیدواریم که برجام به سرانجام برسد و کشور بتواند با ریسک کمتری با دنیا کار کند و امروز این محدودیت‌ها شرایط بدی را به اقتصاد کشور تحمیل کرده و به تبع آن بازار تحت تاثیر قرار گرفته، به عبارت دیگر رشد اسمی شرکت که در نتیجه تحریم‌ها امروز رخ می دهد خیلی ارزشمند نیست بلکه باید حاشیه سود شرکت در نتیجه افزایش تولید و صادرات اتفاق بیفتد.

وی با تاکید بر اینکه قوانین و مقررات باید مانع زا نباشند و از طرف دیگر P/E شرکت‌ها باید پیش‌بینی‌پذیر شوند، تصریح کرد: هرکدام از بسته‌های حمایتی دولت می تواند به افزایش اعتماد به بازار کمک کند و بعد از آن سرمایه‌گذار نیازی به حمایت دولت ندارد، زیرا براساس شمه اقتصادی به سمت بازارهای سودساز می‌رود.

بخش نظارتی حداقل وظیفه خود را در بورس انجام نداده است

برخی معتقدند که دولت در بخش نظارتی حداقل وظیفه خود را در بورس انجام نداده زیرا در سال‌های گذشته برخی کدها در بورس با دستکاری در سفارش‌گذاری و معاملات بورس منجر به زیان سهامداران خرد شدند و دستگاه‌های نظارتی برخورد درستی با این مساله نداشتند.

یک نماینده مجلس ضمن تاکید بر اینکه نقش دولت در بازار سرمایه باید در زمینه تسهیل‌گری و جلوگیری از قوانین و مقررات ضد تولید شود، گفت: وقتی قوانین و مقررات منجر شود شرکت‌ها زیان ببینند قطعا سهام آن شرکت در بورس هم افت خواهد کرد و در شرایط کنونی که بازارهای مختلف دچار التهاب هستند هرگونه انتقال نقدینگی از بورس به سایر بازارها به زیان اقتصاد و مردم است.

محمدحسن آصفری با بیان اینکه دولت پیش از این سرمایه‌های مردم را به بورس فراخوانده و این یک تعهد برای آن ایجاد کرده است، اظهار کرد: دولت نمی‌تواند نسبت به نوسانات رو به پایین بورس بی‌تفاوت باشد و قطعا از طریق بسته‌های حمایتی می‌تواند روی بازار تاثیر مثبت بگذارد، برای نمونه تزریق نقدینگی از طریق صندوق تثبیت به بورس و همچنین تغییر رویه عملکرد حقوقی‌ها و بازارگردان‌ها می‌تواند بازار را به تعادل برساند و این به معنای دخالت منفی در بورس نیست.

او با تاکید بر اینکه یکی دیگر از اقداماتی که دولت باید انجام دهد رسیدگی به تخلفات برخی کدها در بورس است، اظهار کرد: همانطوری که پیش تر دولت و دستگاه‌های نظارتی در بورس وعده داده بودند باید با کدهای خاص در بورس که منجر به نوسانات شدیدی و تخلفاتی در معاملات شده بودند باید برخورد می شدتا از این طریق علاوه بر اینکه اعتماد به بازار برگردد، مانع از سواستفاده از بورس شوند، زیرا در سال‌های گذشته برخی از بورس به سودهای کلان دست یافتند و بعد کامل سرمایه خود را از بازار خارج کردند و تاوان آن را هم اکنون مردم می‌دهند.

براساس این گزارش نقش دولت در بورس می‌تواند هم مثبت و هم منفی باشد این مساله بستگی به اقدامات آن دارد و اگر تلاش کند از طریق رفع موانع و اقدامات تسهیل گرانه به تولید و صادرات در کشور کمک کند بورس رونق می‌گیرد، اما اگر بخواهد که همچنان به دنبال تامین منابع بودجه از این بازار باشد یا سیاست‌گذاری در راستای قیمت‌گذاری دستوری یا کنترل تورم از بورس انجام دهد اثرات آن به زیان سهامداران خرد خواهد بود.