وعده ۳۰۰۰ تریلیون تومانی وزیر صمت

علی پاکزاد

وزیر صنعت، معدن و تجارت (صمت) در حالی در سفر هفته گذشته رئیس‌جمهوری به استان ایلام، وعده ایجاد دو میلیون اشتغال صنعتی طی چهار سال آینده را داده است که برای تحقق این وعده، صنعت کشور نیازمند بیش از ۳هزار تریلیون تومان سرمایه گذاری صنعتی است.

سیدرضا فاطمی امین در نشست شورای اداری شهرستان ایوان عنوان کرد که دولت سیزدهم برای ۴ میلیون اشتغال طی چهار سال آینده برنامه‌ریزی کرده است و از این میزان اشتغال، قرار است دو میلیون اشتغال را  وزارت صمت در کشور ایجاد کند.

اکنون یکی از اصلی ترین دغدغه‌های دولت ایجاد اشتغال است؛ اشتغال مولدی که بتواند در میزان تولید واقعی کالا و خدمات در کشور تاثیرگذار باشد و از این طریق بتواند به مهار رکود تورمی بپردازد که بیش از یک دهه بر اقتصاد ایران سایه افکنده است.

به همین دلیل باید وجه عمده تلاش وزیر جوان صمت معطوف به ایجاد اشتغال صنعتی در کشور باشد؛ اشتغالی که به دلایل مختلف تضعیف شده است و تا موانع کسب و کار در فضای تولید مرتفع نشود نمی توان انتظار داشت میزان اشتغال ایجادشده در کشور رقمی قابل توجه شود.

به روزترین میزان اشتغال صنعتی را در آمارهای وزارت صنعت می توان جست وجو کرد، بر اساس پروانه بهره برداری واحدهای صنعتی اعلام می شود. بر اساس این آمار که اخرین گزارش آن در دولت دوازدهم تهیه شده و مربوط به چهارماهه نخست سال ۱۴۰۰ است، میزان اشتغال صنعتی ایجادشده طی این دوره در کشور رقمی حدود ۵۴هزار و ۲۴۵ نفر بوده است که بازهم براساس همین گزارش این میزان اشتغال مربوط به ۲۱۶۹ مجوز بهره برداری صادرشده در چهاز ماهه نخست سال جاری است.

این آمار چند نکته را روشن می کند: نکته اول آنکه بخش عمده واحدهای صنعتی به بهره برداری رسیده در این دوره زمانی واحدهای کوچک و متوسط بوده اند و متوسط تعداد نیروی کار این واحدها حدود ۲۵ نفر است.

نکته بعدی آنکه سرمایه گذاری این واحدها سرجمع حدود ۸۶ هزار میلیارد تومان بوده است که به صورت سرانه می‌توان گفت در هر واحد ۴۰ میلیارد تومان برای به بهره‌برداری رسیدن سرمایه‌گذاری شده است.

در نهایت تقسیم تعداد اشتغال ایجاد‌شده در سرجمع سرمایه‌گذاری انجام شده نشان می‌دهد سرمایه لازم برای ایجاد هر اشتغال صنعتی در کشور به رقمی معادل ۱.۶میلیارد تومان رسیده است.

اگر در تحلیل این آمارها از همین انتها آغاز کنیم تحقق برنامه دولت سیزدهم در زمینه اشتغال صنعتی رقمی معادل ۳۰۰۰تریلیون تومان سرمایه‌گذاری صنعتی نیاز دارد. برای آنکه متوجه ابعاد این رقم بشویم کافی است بدانیم کل بودجه کشور در سال ۱۴۰۰ رقمی معادل ۲۸۸۲تریلیون تومان است که بخش زیادی از آن کسری است و محقق نخواهد شد.

به این ترتیب وزارت صمت به فرض ثابت ماندن قیمت ها تا چهارسال آینده باید تمهیداتی به کار ببندد که این میزان سرمایه وارد عرصه صنعت کشور شود تا بتواند دومیلیون اشتغال صنعتی مولد ایجاد کند که این یک عملکرد ایده‌آل خواهد بود؛ البته در این میان یک تبصره نیز قابل تعریف است: ایجاد اشتغال در وزارت صمت با توجه به در اختیار داشتن حیطه بازرگانی و اصناف خدماتی تنها محدود به اشتغال صنعتی نیست و اگر فاطمی امین بتواند در چهار سال آینده فرصتی برای رشد مشاغل صنفی و خدماتی ایجاد کند می‌تواند به رقم دو میلیون اشتغال دست پیدا کند ولی به طور حتم این نوع اشتغال نمی‌تواند به اندازه اشتغال صنعتی در رشد اقتصادی و تحقق اقتصاد مقاومتی به عنوان یکی از اهداف دولت سیزدهم موثر واقع شود.

در سوی دیگر، همان‌طور که اشاره شد تمرکز سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در بخش صنعت حول و حوش صنایع کوچک رخ داده است و اگر بخواهد بر اساس همین الگو پیش برود نیازمند تاکید بر حمایت‌هایی دارد که زنجیره‌های پایین‌دست صنایع را تقویت و به آنها کمک کند که این نوع صنایع بتوانند سهم عادلانه‌ای از سود کل زنجیره تولید را جذب کنند.

نکته طلایی دیگر این است که فاطمی امین باید برای جذب سرمایه‌گذار به بخش صنعت با نرخ‌های بانکی رقابت کند. همان‌طور که اشاره شد میزان سرمایه‌گذاری صورت گرفته در چهارماهه نخست سال ۱۴۰۰ به ازای هر واحد صنعتی به بهره‌برداری‌رسیده حدود ۴۰ میلیارد تومان است. صاحبان این سرمایه اگر چه ترجیح داده‌اند که سرمایه و نقدینگی خود را وارد عرصه تولید کنند، اگر با نرخ ۱۸ درصد سود سپرده این میزان سرمایه را در بانک قرار می‌دادند ماهانه بدون هیچ ریسک و هزینه قانونی از جمله مالیات و بیمه و امثالهم ۶۰۰ میلیون تومان عایدی داشتند.

سید رضا فاطمی امین اگر قصد ایجاد دومیلیون شغل صنعتی در چهار سال آتی دارد باید برای سرمایه‌گذاران به قدری انگیزه ایجاد کند که صاحبان سرمایه تمایلی به سپرده‌گذاری بانکی نداشته باشند.