پیشرانی فولاد مبارکه در تولید فولاد سبز
زینب غضنفری
در ادوار اخیر موضوع کاهش آلایندگی کارخانه‌ها با شدت بیشتری دنبال شده و دستورالعمل‌های الزام‌آوری برای کاهش حداکثری میزان کربن منتشره در فرایند تولید تهیه و ابلاغ شده است.
به گزارش عصر اقتصاد،در کشور نیز برخی شرکت‌های بزرگ همچون فولاد مبارکه اصفهان به‌منظور هم‌راستایی با حرکت‌های جهانی برای کاهش انتشار دی اکسید کربن در فرایند تولید اقدامات قابل توجهی انجام داده‌اند. در راستای رسیدن به صنعت سبز و به حداقل رساندن ردپای محیط زیستی، این فولادساز حرکت در مسیر فولاد سبز را به عنوان یکی از راهبردهای پنج‌گانه خود تعریف و اجرا کرده است.
احیای محیط زیست با فناوری خودساخته
تغییرات اقلیمی و گرم شدن زمین و مخاطرات ناشی از آن دلیل بزرگی برای توجه بسیار به مقوله تولید سازگار با محیط زیست شده و در این میان، صنعت فولاد بیش از سایر صنایع در تیررس این توجهات است و تولید فولاد به روش سبز بیش از گذشته اهمیت پیدا کرده و البته صنعت فولاد در این زمینه پیشگام نیز هست.
در این امر شرکت‌های داخلی از بسیاری از فولادسازان جهان جلوتر هستند و کار آسان‌تری دارند چرا که تولید فولاد در ایران از طریق واحدهای احیا مستقیم انجام می‌‌شود که نسبت به کوره‌های بلند حدود ۵۰ درصد دی اکسید کربن کمتری منتشر می کند؛ انتشار کربن در کوره‌های قوس الکتریکی به میزان ۱.۳ به ازای هر تن فولاد است در حالی است که آلایندگی کوره‌های بلند حدود ۲.۳ است.
در گروه فولاد مبارکه نیز در راستای مسئولیت اجتماعی و محیط زیستی از تکنولوژی کوره‌های احیا مستقیم (قوس الکتریکی) استفاده می‌‌شود و از انتشار حداکثری دی اکسید کربن جلوگیری به عمل می آید. بدین ترتیب فولاد مبارکه در گام اول در مسیر فرایند فولاد سبز از بسیاری از تولیدکنندگان فولاد جلوتر است.
نکته مهم این است که فناوری کوره‌های احیای مستقیم ساخته دست مهندسان داخلی است و برخلاف بسیاری از تکنولوژی‌ها که وارداتی هستند، ایران در حوزه احیا مستقیم نسبت به بسیاری از کشورها پیشگام است.
فولاد مبارکه، سبز می شود
شرکت فولاد مبارکه اصفهان به عنوان بزرگترین فولادساز کشور و غرب آسیا در زمینه فولاد سبز گام‌های مؤثر و بلندی برداشته و به نوعی دغدغه این شرکت در این مورد حتی از دولت نیز بیشتر است و سرعت عمل بالاتری از خود نشان داده است.
به همین دلیل است که در غالب نشست‌های تصمیم‌گیرندگان، شرکت فولاد مبارکه حضور فعالی دارد و با انتقال تجربیات و دانش اندوخته خود، نقش محوری و پیشران را بر عهده دارد و خود را به عنوان پرچمدار تولید فولاد سبز در ایران معرفی کرده است.
در حال حاضر در دنیا میزان کربن منتشره به ازای هر تن تولید فولاد مذاب به طور میانگین ۱.۶ تن است؛ این در حالی است که این عدد در فولاد مبارکه به ازای یک تن فولاد مذاب ۱.۴ تن است که بسیار کمتر از میانگین جهانی است.
با همه این اوصاف، فولاد مبارکه به همین میزان بسنده نکرده و برنامه‌های خود را به گونه‌ای چیده که در آینده‌ای نزدیک به تولید با کربن صفر برسد. بر اساس چشم انداز تعریف شده، تا سال ۲۰۳۰ میلادی کاهش ۳۰ درصدی و تا سال ۲۰۵۰ کربن صفر هدف‌گذاری شده است.
از سوی دیگر، موضوع احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر و انرژی‌های نو در شرکت فولاد مبارکه به جد دنبال می شود و در این زمینه گام‌های خوبی برداشته شده است. البته در سالیان اخیر محدودیت‌های شدید مصرف انرژی در برخی از فصول سال، این فولادساز را بر آن داشت تا برای حفظ پایداری تولید و البته افزایش مقداری، خود تامینی منابع انرژی را در دستور کار قرار دهد و نمونه بارز آن راه‌اندازی نیروگاه سیکل ترکیبی با ظرفیت ۹۱۴ مگاوات برق است که دو فاز از سه فاز آن به بهره‌برداری رسیده است.
از این نکته نباید گذشت که با توجه به استراتژی و سیاست‌های اتخاذ شده در سطح جهان، تولید سبز مقوله‌ای اجتناب‌ناپذیر است و در آینده‌ای نه چندان دور تمام شرکت‌ها مجبور به فعالیت در این دایره می شوند چرا که برای شرکت‌هایی که تولید سبز دارند، مدرکی صادر می شود که مشمول قوانین و مقرراتی مانند پروتکل پاریس است و در صورت نداشتن این مدرک امکان صادرات وجود نخواهد داشت.
فناوری هیدروژن یا احیای آهن با استفاده از هیدروژن یکی از مهمترین راهکارها برای تولید فولاد سبز محسوب می شود و ایران به سبب در اختیار داشتن منابع بسیار گاز، پتانسیل بسیار بیشتری در این حوزه دارد و مسیر آسان‌تری نسبت به سایر کشورها پیش‌رو خواهد داشت.
همه فناوری‌ها در خدمت تولید
یکی از استراتژی‌های مهم بزرگترین فولادساز منطقه، توسعه سبد محصولات است و در این سال‌ها با توسعه و ایجاد خطوط تولید محصولات متنوعی را برای عرضه به مشتریان داخلی و خارجی تدارک دیده است. این موضوع از این حیث حائز اهمیت است که هم به لحاظ ارزآوری و جلوگیری از خروج ارز از کشور و هم به لحاظ سودآوری یک بنگاه اقتصادی به اقتصاد کشور کمک شایانی می کند.
به همین منظور، فولاد مبارکه با تغییر رویکرد به سمت تولید گریدها با ارزش افزوده بالاتر، طی سه سال اخیر هر سال ۱۴ گرید جدید به سبد محصولات خود افزود.
فولاد زنگ نزن که طیف وسیعی از فولادهای پرآلیاژ خروجی آن است و همچنین ورق‌های الکتریکی از آخرین اقدامات این شرکت در جهت تولیدات جدید به شمار می رود.
در حال حاضر چندین پروژه توسعه‌ای در این فولادساز در حال اجرا است و پروژه احداث کارخانه نورد ۲ از مهمترین آن‌ها است و به زودی خط نورد سرد ۲ نیز به جریان می افتد. طرح تولید ورق الکتریکی و فولاد زنگ نزن در دست مطالعه و بررسی قرار دارد و به زودی نصب و بهره‌برداری خواهد شد.
حرکت به سمت تولیدات جدید و اثربخشی آن را زمانی به خوبی حس می کنیم که بدانیم حدود ۲۸ درصد سودآوری شرکت فولاد مبارکه اصفهان به واسطه تولید فولادهای ویژه است.
به طور کلی می توان گفت که استراتژی شرکت فولاد مبارکه برای استفاده حداکثری از ظرفیت‌های تولید، در کنار حرکت به سمت تولید سبز و به روزرسانی فناوری تولید، جایگاه رفیعی را برای این شرکت ترسیم کرده و با وجود تحریم‌های سخت و شدید، موفقیت‌های بسیاری در این عرصه حاصل شده و با شرایط فعلی دور نیست زمانی که فولاد مبارکه به یکی از‌هاب‌های تولید فولاد در جهان تبدیل شود.
