یکسال از آغاز نبرد روسیه و اوکراین می‌گذرد و اتحادیه اروپا همچنان با سه مشکل عمده ناشی از بحران انرژی دست و پنجه نرم می‌کند: تعرفه های بالای برق، قانون کاهش تورم آمریکا ووابستگی به چین.
شروع این جنگ در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ (۵اسفند۱۴۰۰) اروپا را با چالش بزرگ خروج از وابستگی گسترده به فراوردهای سوختی روسیه مواجه ساخت.
وابستگی که خود اروپا در ایجاد آن نقش عمده‌ای داشت و به ویژه پس از تحولات اجتماعی اوکراین در سال ۲۰۱۳(۱۳۹۱) درتلاش برای اتحاد بیشتر با اروپا تشدید شد.
این اتحادیه یکسال پس از آغاز جنگ، اروپا می‌تواند به دلیل موفقیت در نبردِ قطعِ وابستگی از انرژیِ روسیه به خود ببالد. اما این رخداد به قیمت بهم خوردن کامل تعادل اقتصادی اروپا روی داده است.
ارقامی که اخیرا منتشر شده؛ نشانگر کسری تجاری اتحادیه اروپا بوده و حکایت ازعمق آسیب وارده بر اقتصاد این قاره دارند. رقم ۱۱۶میلیارد یورویی مازاد تجاری در سال ۲۰۲۱(۱۴۰۰) به رقم ۳۱۴ میلیارد دلاری کسری تجاری در سال۲۰۲۲(۱۴۰۱) تبدیل شده است.
دلیل عمده آن مربوط به واردات انرژیست. بله درست است.
قاره کهن موفق شد منابع تأمین انرژی به ویژه گاز را تنوع بخشد اما به بهایی بسیار گران. فعالیتهای اقتصادی در اروپا به دلیل افزایش سه برابری قیمت انرژی درمقایسه با آمریکا به حالت رکود درآمدند.
حال که جنگ اوکراین به طول انجامیده اتحادیه اروپا باید نبرد دومش را آغاز کند. این اتحادیه باید نابرابری توجیه ناپذیر پدید آمده درمیدان رقابت را با کاهش قیمت انرژی درمیان مدت کاهش دهد.
در این چارچوب اقدام کشورهای اروپایی دراختصاص سپرهای تعرفه‌ای به‌منظور کاهش فشار ناشی از افزایش قیمت انرژی بر خانواده‌ها و شرکتهای تجاری نمی‌تواند استمرار داشته باشد.
حتی کشورهای ثروتمند اروپایی نیز نمی‌توانند هرسال کمک هزینه ۶۸۰ میلیارد یورویی مربوط به سال ۲۰۲۲(۱۴۰۱) را تأمین کنند.
این راهبرد به‌ویژه آنکه قانون کاهش تورم در آمریکا نیزتصویب شده نمی‌تواند موفقیت چندانی داشته‌باشد. قانونی که مزیت رقابتی صنایع آمریکایی را افزون ساخته است.
دومین نبرد اتحادیه اروپا برای کاهش قیمت های انرژی دربر گیرنده چندین جبهه است. اولین جبهه در بروکسل است که درآن بازنگری قوانین بازار برق صورت می‌پذیرد.
هدف آنست که قیمت برق تولیدی از قیمت گاز تبعیت نکند. به‌ویژه درکشورهایی مثل فرانسه و سوئد که درآنها برق بوسیله نیروگاه های هسته‌ای و برق آبی با قیمتهای کمتری تولید می‌شود چنین رویکردی ممکن است. هدف، متعادلتر کردن قیمت‌ها و هزینه‌های تولید برق است.
به‌وجود آوردن این قبیل اصلاحات قطعا به ضرر کشورهایی خواهدبود که در سطح گسترده‌ای از سوختهای فسیلی برای برق استفاده می‌کنند. درحالیکه مزیتهای رقابتی گروه اول را افزایش می‌دهد.
این نبرد در قلب اروپا با تنوع بالای راههای تولید برق بسیار تشدید می‌شود. اما استفاده از سوخت های فسیلی همچنان وزنه سنگینی را دراین قاره به خود اختصاص می‌دهد.
دومین جبهه‌ای که درتولید برق با قیمتهای کمتر گشوده می‌شود راههای استفاده از شیوه‌های با کربن پائین است. به اعتقاد کارشناسان برای بازنگری در قوانین بازار برق باید بیشتر برواقعیتهای موجود تکیه کرد. دو شیوه هسته‌ای و برق آبی ازانواع کم کربن تولید برق محسوب می‌شوند. اما به دلیل خشکسالی تکیه بر تولید برق بوسیله نیروگاههای برق آبی نیز درمعرض تهدید قرار خواهدگرفت. از اینرو بیشتر فعالیت باید متمرکز برتولید برق هسته‌ای باشد. بنابراین نیروگاههای هسته‌ای فرانسه دراین جبهه نقشی اساسی می‌توانند ایفا کنند.
براساس آمار منتشرشده مراکز رسمی تولید برق در فرانسه به پائین‌ترین سطح خود ظرف سی‌سال گذشته رسیده است.
در این شرایط دیگر نمی‌توان به بروکسل رفت و در اصلاح بازار برق قدمی برداشت. به ویژه آنکه بیست‌سال است تلاش هایی در فرانسه برای لغو فرهنگ هسته‌ای در جریان است. این جنگ داخلی در اورپا بسیار مهم و درعین خطرناک است زیرا منجر به تفرقه درداخل اتحادیه اروپا در مواجهه با این بحران می‌شود.
اروپایی که نبرد سومی را نیز باید آغاز کند: باید وابستگی خود به چین را در فناوری های با کربن پائین کاهش دهد. این وابستگی بسیار ساختاری‌تر و عمیق تر از وابستگی به روسیه است. اروپا ازاین قطع وابستگی به چین سخن می‌گوید اما آیا واقعا به این کار تمایل دارد؟
اروپا با سیاست پایان تولید خودروهای با موتورگرمایشی تا سال ۲۰۳۰(۱۴۰۸) صنعت تولید خودروی خودرا بدون راهبرد جایگزینِ معتبرِ جهانی درمعرض خطر جدی برتری صنعت خودرو چین قرار می‌دهد.
این یعنی آرایش جنگی به خود نمی‌گیرد. درست برعکس «هنر جنگیدن به زانودرآوردن دشمن بدون نبرد است.» خواندن کتاب هنر رزم اثر«سون تزو» همیشه مفید است. فراموش نشود او یک فردچینی بود.
منبع: هفته نامه اکسپرس
