مالیاتی که مذاق مشتریان را تلخ می‌کند
اکرم رضائی‌نژاد
چندسالی است که در فاکتورهای صادر شده از سوی رستورانها و فست‌فودی‌ها و حتی فروشندگان دل، جگر و قلوه و کترینگ‌ها در برای مشتری ردیفی با عنوان ” ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده” دیده می‌شود که تا پیش از سال جاری مسئولان آن را غیرقانونی عنوان می‌کردند اما گویا از تیر امسال یعنی حدود دو ماه پیش این امر قانونی شده است و کلیه فعالان این صنف مجاز به دریافت این مبلغ هستند.
یکی از موضوعات مورد بحث همیشگی میان مردم این است که آیا اخذ مالیات بر ارزش افزوده از سوی رستورانها و فست‌فودی‌ها اقدامی قانونی است یا خیر؟ در واقع بسیاری از مردم درباره این موضوع اطلاع دقیقی ندارند و در نهایت با مشاهده این ردیف در فاکتور خود ناچار به پرداخت آن می‌شوند.
مالیات بر ارزش افزوده در واقع نوعی مالیات غیرمستقیم است که خریداران آن را به همراه بهای خرید کالا یا خدمات می‌پردازند؛ در واقع این مالیات از سوی فروشندگان جمع‌آوری شده و آن‌طور که رستوران‌داران ادعا می‌کنند در نهایت آن را به سازمان امور مالیاتی می‌پردازند.
طبق قانون تا پیش از تیرماه امسال، رستورانها، چلوکبابی‌ها، تالارهای پذیرایی، سفره‌خانه‌های سنتی و اغذیه‌فروشی‌های زنجیره‌ای می‌توانستند از مشتریان خود که از خدمات آنها استفاده می‌کنند مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کنند، اما در این میان فست‌فودهای غیر زنجیره‌ای، کترینگ‌ها و بیرون‌برها حق دریافت مالیات بر ارزش‌افزوده از مشتریان خود را نداشتند.
حتی واحدهای صنفی زیرمجموعه اتحادیه فروشندگان دل، جگر و قلوه، اتحادیه طباخان، فروشندگان کله و پاچه و سیرابی و همچنین اتحادیه کبابی، حلیم و آشپزندگان نباید از مشتری مبلغی به‌عنوان ارزش افزوده دریافت می‌کردند.
اما به‌رغم صراحت قانون در این زمینه بیش از شش سال بود که بسیاری از کترینگ‌ها و فست‌فودی‌ها در سایه عدم نظارت‌ها اقدام به اخذ مالیات از مشتریان خود می‌کردند. این در حالی است که در این سالها سازمان امور مالیاتی کشور، تمام فست‌فودی‌ها و رستوران‌های بیرون‌بر را از مالیات ارزش افزوده معاف کرده بود، اما این واحدها همچنان اقدام به اخذ مالیات برارزش افزوده می‌کردند.
سیدعلی‌اصغر میرابراهیمی، رئیس اتحادیه رستوران‌داران و سلف‌سرویسان تهران، پیش از این درباره قانونی بودن اخذ مالیات بر ارزش افزوده عنوان کرده بود: رستوران‌های دارای گواهی پرداخت می‌توانند از مشتریان خود مالیات بر ارزش افزوده دریافت کنند.
به گفته وی، آن دسته از رستوران‌هایی که مالیات دریافت می‌کنند باید گواهی مالیات بر ارزش افزوده ارائه کنند. رستورانها و چلوکبابی‌ها این گواهی را دارند و به مردم ارائه می‌کنند. ولی متاسفانه برخی از سفره‌خانه ها و فست فودی‌ها اقدام به این کار نمی کنند.
اما بنابر اعلام سازمان امور مالیاتی در مرحله نهم اجرای قانون مالیات ارزش‌افزوده، واحدهای فعال در حوزه تهیه غذا به صورت بیرون‌بر و کافی‌شاپ‌ها مشمول دریافت ۹ درصد مالیات ارزش افزوده می‌شوند.
مرحله نهم قانون مالیات ارزش‌افزوده از اول تیرماه سال جاری اجرا و شامل واحدهای فعال در حوزه تهیه غذا به صورت بیرون‌بر و کافی‌شاپ‌ها می‌شود.
بنابر اطلاعیه سازمان امور مالیاتی واحدهای تهیه غذا به صورت بیرون‌بر در واقع آشپزخانه‌ها و کترینگ‌ها اعم از صنعتی و خانگی و کافی‌شاپ‌ها با هر میزان فروش و درآمد، مشمول شده و مکلف به اجرای قانون مالیات ارزش‌افزوده هستند.
علی اکبر نریمانی، رئیس اتحادیه چلوکباب و چلوخورش تهران در گفت‌وگو با عصراقتصاد با تایید این خبر گفت: دریافت ۹ درصد ارزش افزوده از سوی رستورانها، چلوکبابی‌ها و تهیه غذاها قانونی است. برای تهیه غذاها و سفره‌خانه‌ها از اول تیرماه قانونی شده و چلوکبابها و رستورانها از قبل این قانون بوده است.
به گفته وی، از طرف وزارت دارایی این بخشنامه به اتحادیه و فعالان صنف ارسال و ابلاغ شده است.
در عین حال سیاوش غیبی‌پور، کارشناس مسائل اقتصادی و استاد دانشگاه، در گفت‌وگو با عصراقتصاد اظهار کرد: رستورانها و فست‌فودها مشمول مرحله هشتم و نهم ارزش افزوده بودند ولی عام نیست. در خصوص رستورانها درجه‌بندی صورت گرفته است که رستوران‌های درجه یک ثبت نام کردند، فست فودها هم عموما فست فودهای زنجیره‌ای مشمول هستند.
غیبی‌پور افزود: کسانی که از یک شهروند عادی مطالبه می‌کنند که ۹درصد مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کنند، شهروند باید از آنها گواهی ثبت نام یا مستندی طلب کند که نشان‌دهنده پرداخت ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده از سوی آن صنف به حساب سازمان امور مالیاتی باشد. معمولا اگر پرونده مالیات بر ارزش افزوده داشته باشند می‌توانند نشان دهند. همه رستورانها و فست‌فودها مشمول نیستند و برخی از آنها مشمول دریافت این مبلغ شده‌اند.
این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: رستورانها و فست فودهایی مشمول این قانون شده‌اند که گروه اول هستند یعنی باید دفاتر نگهداری کنند، معاملات فصلی اعلام کنند و در فهرست سازمان امورمالیاتی نیز نام آنها آمده باشد. کسانی که نام آنها وارد شده و اصطلاحا ثبت نام شده هستند گواهی ثبت نام ارزش افزوده دریافت می کنند و این گواهی در دسترس است یعنی می‌گوید به موجب این گواهی ارزش افزوده انجام داده ام و اوراق مالیاتی را ارائه می‌دهد.
وی گفت: عده‌ای سوءاستفاده می‌کنند و مشمول پرداخت این مالیات نشده‌اند اما ۹درصد را از مصرف‌کننده دریافت می‌کنند که اگر کسی به سازمان امور مالیاتی شکایت کند جرایم سنگینی برای آنها درنظر گرفته می‌شود. ولی اگر رستوران یا فست فودی مشمول این قانون بود مشتری باید پرداخت کند.
